آه «هلیا» یوزپلنگ ایرانی که ششم تیرماه   یکی از ۲ توله خود را در اثر سانحه تصادف در جاده میامی- عباس آباد از دست داد، بسیار دردناک به نظر می رسید و اینکه سرنوشت این حیوانات بی آزار به دست رانندگان جاده‌ای رقم می‌خورد، دردناکتر است.

آه «هلیا» شاید ناله ده‌ها حیوان دیگر باشد که روزانه به دست هیولاهای سنگین در جاده‌ها به کام مرگ کشیده می‌شوند و ما رهگذران به راحتی از کنار این فجایع زیستی عبور می‌کنیم و تنها با نیم نگاهی اخم به ابرو می آوریم که چرا این لاشه‌های کنار جاده را جمع آوری نمی‌کنند.

جاده سنخواست به جاجرم نیز از جمله مسیرهایی است که در زیستگاه یوز ایرانی و منطقه حفاظت شده میاندشت واقع است و حادثه غمبار تلف شدن «یارقلی» در سال ۱۳۹۷ در این مسیر هنوز در اذهان دوست داران طبیعت مانده است و بیم آن می‌رود که با آغاز مسافرت‌های تابستانه، دیگر یوزهای منطقه به سرنوشت یارقلی دچار شوند.

خودنمایی این حیوان زیبا در میاندشت جاجرم به نسبت سال‌های گذشته زیاد شده است و مصداقی مناسب برای پایدار بودن زیستگاه این گونه نادر محسوب می شود ولی نگرانی از تصادف در جاده‌ها همچنان پابرجا است.

میاندشت جاجرم در تله خطر

منطقه میاندشت جاجرم با گستره ۸۵ هزار هکتار در سال ۱۳۵۲ زیر حفاظت قرار گرفت و این منطقه پوشیده از دشت‌های وسیع با اقلیمی خشک، نیمه خشک و تراکم گیاهی مطلوب است و عبور کالشور از آن سبب شده تا این منطقه حتی در خشکسالی‌ها چندان مشکل کم آبی را احساس نکند.

میاندشت با پارک ملی گلستان ۱۰۰ کیلومتر، با منطقه حفاظت شده قَرخود در شهرستان مانه و سملقان ۸۰ کیلومتر با منطقه حفاظت شده خارتوران شاهرود ۷۵ کیلومتر و با منطقه حفاظت شده سالوک اسفراین ۳۰ کیلومتر فاصله دارد.

پناهگاه حیات وحش میاندشت شهرستان جاجرم در جنوب غربی خراسان شمالی به عنوان زیستگاه مولد و زایشگاه یوزپلنگ ایرانی، منطقه ای مناسب برای زیست این گونه وحشی است که مشاهدات این حیوان در این منطقه که پس از چند سال محقق شده حاکی از افزایش امنیت زیستگاه برای یوزپلنگ است.

مدیر حفاظت محیط زیست جاجرم   می گوید: یکی از مخاطرات و تهدیدها برای یوزپلنگ‌های جاجرم در کریدور میاندشت تا خارتوران استان سمنان، تصادف با خودروهای عبوری از جاده‌ها است که در این زمینه باید با تقویت تابلوهای هشدار، امنیت این گونه ارتقا یابد.

علی صفرزاده می‌افزاید: همچنان که خشکسالی این خطه را فرا گرفته، حضور دامداران برای چرای دام غیرمجاز در میاندشت نیز زیاد شده است و حضور سگ گله خطری برای یوزها محسوب می‌شود.

کارشناسان معتقدند که یوزپلنگ حیوانی قلمرو طلب است از این رو در مسیرهای طولانی جابجا می شود این ویژگی سبب شده تا تردد در جاده ها بیشتر و در معرض تصادف جاده‌ای قرار گیرد و حال که مسافرت‌های تابستانه آغاز شده، امکان تصادف این گونه نادر نیز وجود دارد.

تصادف جاده ای، بیشترین سهم را در مرگ یوزپلنگ‌ها دارد از این رو انتظار می رود با تقویت تابلوهای هشدار دهنده در مسیر سنخواست به جاجرم از وقوع و تکرار این حادثه ها جلوگیری شود.

شهرستان جاجرم در جنوب غربی استان خراسان شمالی با مساحت سه هزار ۶۵۴ کیلومتر دارای سه جاجرم، سنخواست و شوقان است.

حفاظت از یوز فرای مرزها

منطقه حفاظت شده خارتوران در شرق استان سمنان و در فاصله ۲۵۰ کیلومتری جنوب شرق شهرستان شاهرود و هم مرز با شهرستان گرمه و جاجرم خراسان شمالی قرار دارد و این ذخیره‌گاه زیست کره محل زندگی یوز ایرانی نیز محسوب می‌شود که به دلیل همجواری خارتوران با میاندشت، حفاظت از این مناطق از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است.

مدیرکل حفاظت محیط زیست خراسان شمالی در این خصوص می‌گوید: برای حفاظت از آخرین بازمانده‌های یوزپلنگ آسیایی مرزهای سیاسی منطقه را کنار گذاشته و با هم افزایی برای حفاظت از کریدور میاندشت- توران تلاش خواهیم کرد و با توجه به اطمینان از حضور و تردد یوزپلنگ بین منطقه میاندشت و توران به یگان حفاظت محیط زیست شهرستان جاجرم تاکید شده است که کار پایش و آموزش جوامع محلی کریدور را در دستور کار خود قرار دهند.

رضا شکاریان می‌افزاید: در همین راستا محیط بانان میاندشت در حفاظت از جاده میامی- سبزوار حضور فعال داشته و در ششم تیرماه ضمن‌ مراقبت و حفاظت، موفق شدند از یوزپلنگ مادر (هلیا) و توله‌اش تصویربرداری کنند.

وی می گوید: یوزهای این منطقه پس از زادآوری و برای افزایش قلمرو همراه با توله‌ها به خارتوران استان سمنان می‌روند که در این مسیر با تهدید تصادف روبه رو هستند و بر این اساس محور امیرآباد-جاجرم، تابلوی هشدار برای تامین امنیت یوزها کم دارد و از مسوولان انتظار می‌رود تا در این باره اقدامات لازم انجام شود.

شکاریان با اشاره به اجرای طرح مطالعه حفاظت از کریدور میاندشت به خارتوران استان سمنان ادامه می‌دهد: این طرح توسط سازمان حفاظت محیط زیست در حال اجراست و عوامل خطر برای زیست این گونه وحشی ارزشمند در حال شناسایی است و نتایج این طرح مطالعاتی در برنامه ریزی‌ها برای صیانت و کمک به احیای یوزپلنگ به کار گرفته می‌شود.

منبع: ایرنا