معدن نقره در قلب پناهگاه حیات وحش عباس آباد قرار گرفته است؛ نقطه‌ای امن و حساس که محل زیست گونه‌های کمیاب و در خطر انقراضی چون یوزپلنگ آسیایی، پلنگ، جبیر، هوبره و کاراکال است.

زمزمه‌های گرفتن مجوز برای این معدن از سال ۱۳۹۶ مطرح و همزمان بود با موضوع جنجالی واگذاری معدن تراورتن در پارک ملی موته. متقاضی معدن نقره در پناهگاه حیات وحش عباس آباد شرکتی به نام آتین معدن مدیا است که از سال ۱۳۹۵ در حوزه اکتشاف، استخراج، فرآوری و بازرگانی مواد معدنی طلا، مس، سرب و روی، گیلسونایت و سنگ ساختمانی فعالیت می‌کند.

درخواست این شرکت برای اخذ مجوز اکتشاف و بهره‌برداری معدن نقره عباس آباد از سال ۹۶ بارها توسط محیط‌زیست استان اصفهان رد شده اما شرکت آتین معدن همچنان از روش‌های مختلف بر درخواست خود اصرار دارد. اسفندماه سال گذشته مدیرکل حفاظت محیط‌زیست اصفهان با اشاره به ثبت تصاویر یوزپلنگ در پناهگاه حیات وحش عباس آباد از فشارها برای واگذاری این معدن در قلب منطقه پرده برداشت.

احمد رضا لاهیجان زاده خرداد ماه امسال نیز در نشست خبری در خصوص فشارها برای اخذ مجوز معدن نقره در پناهگاه حیات وحش عباس آباد، گفت که متقاضیان این معدن از ما استعلام کردند و ما مخالفت کردیم، مجدد این موضوع را با استفاده از تبصره پنج ماده ۲۴ مکرر قانون معادن پیگیری و در کمیته شورای معادن استان مطرح کردند و درحالی که در این کمیته نسبت افراد توسعه دهنده و رأی آنان غالب است، خوشبختانه با مساعدت استانداری در آن کمیته نیز رد شد و تا این لحظه پیگیری خاصی در خصوص این معدن نداریم.

مخالفت استانداری اصفهان با واگذاری معدن نقره

در همین ارتباط مهران زینلیان معاون هماهنگی امور عمرانی استاندار اصفهان   می‌گوید: معدن نقره در پناهگاه حیات وحش عباس آباد یکی از معادن بسیار قدیمی استان اصفهان است که مدتی متوقف شده بود و حَسَب همین موضوع مجدد به شورای معادن رسید. با توجه به مخالفت محیط‌زیست و استدلال‌هایی که درمورد لزوم حفظ منطقه حفاظت شده برای حیوانات و حیات وحش داشتند از این جهت با فعالیت معدن نقره مخالفت شد.

وی با بیان اینکه قطعاً موضوعات زیست محیطی و محیط زیست برای استانداری خط قرمز است، می‌افزاید: با توجه به نظر کارشناسی محیط‌زیست، استانداری نیز با این معدن مخالفت کرد.

معاون هماهنگی امور عمرانی استاندار اصفهان خاطرنشان می‌کند: درخواست متقاضی این معدن در یک تلاش مجدد، دومرتبه در جلسه ۲۴ مکرر قانون معادن مطرح شد؛ کمیته ماده ۲۴ مکرر معادن جلسه‌ای است که با نظر استانداری باید تصمیم گیری شود و به نوعی نظر محیط زیست در این جلسه می‌تواند وتو شود که با توجه به حساسیت‌هایی که استانداری اصفهان در این دوره مدیریت درخصوص مسائل محیط‌زیستی داشته و بر آن تاکید دارد، دوباره درخواست متقاضی معدن نقره در پناهگاه حیات وحش عباس آباد رد و مجدد بر مخالفت با این معدن صحه گذاشته شد.

زینلیان تصریح می‌کند: بنابراین معدن نقره عباس آباد هیچ مجوزی ندارد و اصلاً تصمیمی برای مجوز دادن به آن وجود ندارد و این معدن بخاطر نوع حیات وحش کمیابی که در عباس آباد وجود دارد، باید تعطیل شود.

مدیرکل صمت: معادن حقوق مکتسبه دارند

اما امیرحسین کمیلی مدیرکل صنعت، معدن و تجارت با اشاره اشاره به اینکه یک شرکت بدنبال آن است که پروانه اکتشاف معدن نقره عباس آباد را فعال کند، به خبرنگار مهر می‌گوید: این معدن قدیمی است و قبل از اینکه عباس آباد منطقه حفاظت شده بشود این‌معدن موجود بوده و حقوق مکتسبه دارد و مجدد می‌تواند به کار خود ادامه دهد.

مدیرکل صنعت، معدن و تجارت استان اصفهان اضافه می‌کند: هم اینک موضوع این معدن مطرح است اما محیط‌زیست با آن مخالفت کرده؛ متقاضی معدن تلاش داشت این موضوع در کمیته ۲۴ مکرر معادن مطرح و بررسی شود و اگر مجموعه مدیریت استان صلاح دید با شرایط خاصی که متقاضی اعلام می‌کند و قابل بررسی است و در دنیا کار می‌شود بصورت زیرزمینی بدون اینکه تخریب عمده‌ای را در منطقه ایجاد کند، انجام شود زیرا روش‌های جدیدی برای اکتشاف و استخراج معادن وجود دارد. متقاضی پیگیر این موضوع است و علی رغم اینکه تاکنون با آن مخالفت شده اما متقاضی پیگیری می‌کند.

کمیلی می‌افزاید: در حال حاضر با این معدن مخالفت می‌شود اما متقاضی آن پیگیر است که اگر بتواند، مجموعه‌های متولی استان مانند محیط‌زیست، منابع طبیعی، دستگاه‌های نظارتی و صمت را متقاعد کند.‌

وی ادامه می‌دهد: بهرحال متقاضی می‌تواند تقاضای خود را تا جایی که می‌تواند در سطح بالاتری پیگیری کند؛ موضع ما این است که یکسری معادن پیش از آنکه عباس آباد منطقه حفاظت شده بشود، وجود داشتند و حقوق مکتسبه دارند. در مصوبه قانونی هم گفته شده که معادنی که از قبل ارتقای مناطق بودند حق ادامه فعالیت تا پایان زمانی که ماده معدنی وجود دارد را داشته باشند الان در منطقه کرکس و موته هم همینطور است، این یک قانون است و ما مجری قانون هستیم و ارتباطی به رویکرد اداره کل صمت ندارد.

دل‌نگران حفاظت از پناهگاه عباس آباد هستیم

اما حسین اکبری معاون محیط‌زیست طبیعی و تنوع زیستی اداره کل حفاظت محیط‌زیست اصفهان با بیان اینکه معدن نقره در پناهگاه حیات وحش عباس آباد هیچ حقوق مکتسبه‌ای ندارد،  می‌گوید: ما بشدت دل نگران حفاظت از پناهگاه عباس آباد هستیم زیرا اگر معدن توسعه پیدا کند منطقه بشدت آسیب خواهد دید.

وی خاطرنشان می‌کند: پناهگاه حیات وحش عباس آباد ذخیره‌گاه کم نظیری از نظر تنوع ذخایر ژنتیکی کمیاب و در خطر انقراض از جمله یوز پلنگ آسیایی است؛ از هشت گونه گربه‌سان کشور پنج گونه در پناهگاه حیات وحش عباس آباد وجود دارد و پنج گونه از سگ‌سانان در این منطقه زیست می‌کنند.

این مقام محیط‌زیست استان اصفهان می‌گوید: عباس آباد یک منطقه منحصر بفرد از نظر حیات وحشی چون کل و بز و قوچ و میش و جبیر بوده و یک زیستگاه مادر در فلات مرکزی است که حفاظت پایدار این منطقه می‌تواند سبب تقویت زیستگاه‌های پیرامونی و کویر مرکزی ایران باشد.

معاون محیط‌زیست طبیعی و تنوع زیستی اداره کل حفاظت محیط زیست استان اصفهان، توسعه معادن در این منطقه را یکی از چالش‌های اصلی حفاظت می‌داند و می‌گوید: یک معدن ممکن است بصورت نقطه‌ای باشد اما رفت و آمدها و حضور دائمی انسان و سر و صداهایی که ایجاد می‌کند باعث قطع کریدورهای حیات وحش و همچنین از دست رفتن امنیت منطقه می‌شود و واقعاً چالش حفاظتی بسیاری ایجاد می‌کند.

وی با اشاره به اینکه فعالیت‌های معدنی در هر جایی چه خارج از مناطق تحت مدیریت محیط‌زیست و چه داخل مناطق مستلزم رعایت ضوابط زیست محیطی و ملاحظات پایداری است، تصریح می‌کند: فعالیت معدن ضمن رعایت ضوابط باید هماهنگ با محیط زیست باشد و اگر تخریب داشت تمهیداتی برای جبران و کاهش اثرات آن داشته باشند و فعالیتشان با پیوست محیط زیستی و گزارشات جامع ارزیابی باشد.

تاکنون مجوز زیست محیطی به معدن نقره داده نشده است

معاون محیط‌زیست طبیعی و تنوع زیستی اداره کل حفاظت محیط زیست استان اصفهان خاطرنشان می‌کند: حقیقت این است که درصدی از مناطق بعنوان ذخیره‌گاه‌هایی هستند که بصورت فرا نسلی باید باقی بماند و در این مناطق تحت مدیریت محیط‌زیست فعالیت‌های جدید معدنی ممنوع است.

اکبری می‌افزاید: اکنون بشدت نگرانی و دغدغه داریم که فعالیت‌های معدنی مناطق حفاظت شده را هم درگیر کند و در پناهگاه حیات وحش عباس آباد درخواست‌ها و فشارها وجود دارد که در منطقه امن این پناهگاه که قلب عباس آباد است حتی مجوز معدن گرفته شود و این در حالی است که خساراتی که بجا می‌گذارد جبران ناپذیر خواهد بود.

وی با اشاره به اینکه واگذاری معدن نقره پناهگاه عباس اباد سال‌هاست که مطرح بوده اما محیط‌زیست مخالفت کرده است، خاطرنشان می‌کند: تاکنون مجوز محیطی زیستی به این معدن داده نشده و هرگز موافقت نخواهیم کرد. با وجود این، واقعیت این است که دغدغه مصون ماندن عباس آباد از گزند توسعه معدنی همواره برای ما وجود دارد.

اکبری می‌گوید: تلاش می‌کنیم اهمیت و ارزش و ضرورت حفظ پناهگاه حیات وحش عباس آباد و هر زیستگاه تحت مدیریت محیط‌زیست را تبیین کنیم و با همدلی و هم افزایی بین بخشی زیستگاه‌های طبیعی را بتوانیم از دست اندازی‌های انسانی و آلودگی و تخریب برای نسل امروز و آینده پایدار نگه داریم.

واگذاری معدن نقره به معنای نابودی قلب پناهگاه حیات وحش عباس آباد و زیستگاه‌های اصلی گونه‌های کمیاب و در خطر انقراض مانند یوزپلنگ آسیایی است که این سال‌ها و روزها بدلیل شرایط بد زیستگاهی و کمبود منابع غذایی به زیستگاه‌های انسانی و جاده‌ها نزدیک شدند و بر اثر تصادفات جاده‌ای از بین می‌روند.

آثاری در معدن نقره عباس آباد وجود دارد که مربوط به بیش از پنجاه سال پیش است اما بنا به گفته متولیان محیط‌زیست استان اصفهان هرگز فعالیت معدنی صورت نگرفته و همواره تعطیل بوده است. اکنون برغم مخالفت مدیران استان اصفهان و نگرانی محیط‌زیست با واگذاری معدن نقره اما همچنان این کابوس ادامه دارد که متقاضی معدن درخواست خود را در شورای عالی معادن کشور مطرح کند.

پناهگاه حیات وحش عباس آباد در شرق استان اصفهان و در حوزه شهرستان‌های نائین و خور و بیابانک سال ۱۳۷۸ منطقه شکار ممنوع شد و به دلیل تنوع گونه‌های جانوری و گیاهی و زیستگاه‌های منحصر بفرد سال ۱۳۸۹ با وسعت ۳۰۵ هزار هکتار از منطقه شکار ممنوع به پناهگاه حیات وحش ارتقا یافت.

منبع: مهر