نگاه به آمارها نشان می‌دهد که ایران در حوزه تولید انرژی رتبه چهاردهم را در جهان دارد که این امر نقش مهمی در فرایند توسعه اقتصادی، افزایش رفاه و نیز امنیت جامعه در بخش‌های مختلف داشته است. دانستن این نکته نیز مهم است که کشور ما حدود ۱ درصد جمعیت جهان را دارد و در حدود ۲ درصد از انرژی جهان را مصرف می‌کند. 

بر اساس گزارش‌های منتشر شده توسط سازمان‌های بین‌المللی در حال حاضر ۹۹.۹ درصد مردم ایران به انرژی برق دسترسی دارند و از دو سال گذشته نیز توزیع پنل‌های خورشیدی قابل حمل به عشایر در دستور کار قرار گرفته و تا کنون در این حوزه بیش از ۲۰ هزار پنل خورشیدی میان عشایر کشور توزیع شده است.

شدت مصرف انرژی در ایران دو برابر میانگین جهانی

شدت مصرف، یکی از شاخص‌هایی است که میزان کارایی این انرژی صرف شده را می‌سنجد. بالا بودن شدت مصرف انرژی نشانگر مصرف بیشتر انرژی است. به عنوان مثال زمانی که شدت انرژی در کشور دو برابر میانگین جهانی است، به این معناست که برای تولید میزان کالا و خدمات مشابه نسبت به میانگین جهانی، باید دو برابر انرژی بیشتری صرف کرد. این رقم معادل شرایطی است که در کشور تجربه می‌کنیم.

عبدالصاحب ارجمند مدیر کل دفتر راهبری و نظارت بر انتقال و توزیع برق وزارت نیرو در خصوص شدت انرژی در کشور گفت: یکی از مشکلات بزرگ ایران در حوزه مصرف برق، بالا بودن شدت مصرف انرژی است که در حال حاضر ۴ برابر متوسط کشور‌های توسعه یافته و ۲ برابر متوسط جهانی است که در صورت اجرای طرح‌های بهینه سازی مصرف می‌توان شدت مصرف انرژی ایران را تا یک چهارم کاهش دهیم. 

او اضافه کرد: در صورت سرمایه گذاری و اجرای برنامه‌های هوشمندانه با هدف کاهش شدت مصرف انرژی در ایران در آینده نزدیک می‌توانیم با یک چهارم انرژی برقی که در حال حاضر مصرف می‌کنیم، همین مقدار رفاه و تولید خالص را فراهم کنیم ضمن اینکه میزان آلاینده‌های زیست محیطی از محل تولید برق را نیز به میزانی که شدت مصرف انرژی کاهش یافته است، کاهش خواهیم داد.

بخشی از راه حل این معضل در گرو بهینه سازی مصرف است که با توجه مضاعف به آن می‌توان در شرایط حساسی مثل تابستان، از هدر رفت انرژی جلوگیری کرد. به طور مثال همه ساله و در فصل گرم سال چیزی حدود ۴۰ درصد از کل انرژی برق کشور در بخش سیستم‌های سرمایشی مصرف می‌شود که می‌توانیم از طریق بهینه سازی لوازم سرمایشی تا ۲۰ درصد این میزان مصرف را کاهش دهیم.

بنابر بر آنچه سخنگوی صنعت برق اعلام کرده بخش قابل توجهی از اوج بار مصرف برق مرتبط با وسایل سرمایشی از جمله کولر گازی و کولر آبی است و ۴۳ درصد از مصرف برق کشور معادل ۳۱ هزار مگاوات را شامل می‌شود که به تنهایی معادل مصرف اوج بار کشور‌های گرمسیر است. یکی از دلایل مصرف قابل توجه وسایل سرمایشی در کشور، عدم توجه به استفاده از فناوری‌های نوین در موتور کولر‌های آبی و همچنین استفاده غیر‌اصولی از این موارد است.

محمدمهدی پیغمبرزاده، معاون بهره‌وری انرژی سازمان انرژی‌های تجدیدپذیر و بهره‌وری برق ایران با اشاره به مصرف بالای تجهیزات سرمایشی در ایران گفت: فناوری مصرف برق در کولر‌های آبی مربوط به ۵۰ سال قبل است. به این معنا که فناوری که در حال حاضر در موتور‌های کولر‌های آبی استفاده می‌شود و مصرف بالایی هم دارد، سابقه‌اش مربوط به ۵۰ سال پیش است و هیچ تحول و پیشرفتی هم در آن‌ها رخ نداده است. شرایط موجود اقتضا می‌کند که حتماً به سمت بهینه‌سازی مصرف برق برویم و فناوری جدید این بخش الکتروموتور‌های پربازده هستند که تولید و تجاری نیز شده‌اند.

استانداردهای جدید برای تولید کولرهای آبی

محمود کمانی معاون وزیر نیرو و رئیس سازمان ساتبا در این خصوص می‌گوید: در حال حاضر کشور ما در دوره اوج بار مصرف برق قرار دارد، یعنی مصرف به بیش از ۷۲ هزار مگاوات رسیده است به همین منظور باید بتوانیم با اقداماتی مورد نیاز بخشی از این معضل را برطرف کنیم. یکی از این اقداماتی که در بحث صرفه جویی مصرف وجود دارد استفاده از کولر‌های آبی با استاندارد جدید است که علاوه بر مصرف کمتر، از قدرت سرمایش بیشتری برخوردار هستند.

در این خصوص سازمان ساتبا در همکاری با سازمان استاندارد اقدام موثری را انجام داده که بر اساس آن تمامی تولیدکنندگان موتور کولر موظف هستند از استاندارد‌های جدید برای افزایش بهره وری و کاهش مصرف پیروی کنند. در استاندارد های بازنگری شده رتبه انرژی کولر‌های آبی که پیش از این رتبه A تا G بود، رتبه A و F و G به طور کامل حذف شد و سه رتبه (پلاس A+)،‌ای تو پلاس A) ۲+) و (A ۳+)‌ ای تری پلاس اضافه شد.

حال با توجه به غیرقانونی بودن تولید کولر‌های آبی پرمصرف، امید می‌رود با جایگزین شدن استاندارد‌های جدید و کاهش مصرف سیستم‌های سرمایشی، ضمن حفظ رفاه،  سهم این وسایل از باری که به شبکه برق تحمیل می‌شود، کمتر شود.