سند راهبردی جهت افزایش بهره وری تحقیقات سلامت به منظور افزایش کارایی نظام سلامت در پایان گردهمایی معاونین تحقیقات و فناوری دانشگاه‌های علوم پزشکی سراسر کشور که هفته گذشته ۱۴ و ۱۵ تیر برگزار شد، تدوین و منتشر شد.

یونس پناهی، معاون تحقیقات و فناوری وزارت بهداشت با اعلام این مطلب به شرح مفاد این سند پرداخت و اعلام کرد: با تایید حاضران در این گردهمایی مقرر شد تا زیست بوم تحقیقات و فناوری مبتنی بر مدل‌های پویا باشد. ارتباط مستمر با سرآمدان تحقیقات و فناوری مانند محققان یک درصد، برگزیدگان جشنواره‌های ملی و بین‌المللی نخبگان پژوهشی، برترین‌های حوزه فناوری از اصول پویاسازی این زیست بوم است.

وی با بیان این که جهت تحقق زیست بوم تحقیقات و فناوری انتظاراتی از دانشگاه‌های علوم پزشکی وجود دارد، تصریح کرد: ضروری است همتاپروری و جذب نخبگان پژوهشی، استفاده از داده‌های موجود در دانشگاه جهت تولید دانش به منظور کاهش بار بیماری، مشارکت بین‌المللی در تولید علم، مشارکت در توسعه و افزایش برونداد از زیرساخت‌های پژوهشی دانشگاه، تشکیل شبکه‌های نخبگانی با تمرکز بر موضوعات مورد نیاز و مشارکت در ایده‌پردازی جهت حل مشکلات دانشگاه، شهر و کلان منطقه در دانشگاه‌های علوم پزشکی به صورت جدی دنبال شود.

معاون تحقیقات و فناوری وزارت بهداشت با اشاره به حمایت‌هایی که در قبال انجام این اقدامات به دانشگاه‌ها ارائه خواهد شد، اظهار داشت: تقدیر از فعالان در جشنواره‌های ملی که باید کمیته‌ای جهت بهره‌برداری از ظرفیت‌های جشنواره تحقیقات و فناوری علوم پزشکی رازی برای همفکری تشکیل شود. همینطور مشخص شد حمایت از طرح‌ها از طریق بادی گرنت‌ها، حمایت‌های تشویقی مالی از طرح‌های کاربردی و حمایت جهت تامین نیروی انسانی مورد نیاز ایده‌ها و پروژه‌ها خواسته و انتظار معاونین تحقیقات و فناوری دانشگاه‌های علوم پزشکی از وزارت بهداشت، است.

 پناهی نگهداشت نیروی انسانی متعهد و خلاق را از اولویت‌های معاونت پژوهشی دانست و تصریح کرد: در چند سطح می‌توان به مقوله نیروی انسانی توجه داشت. ابتدا تکریم و تقویت نیروی انسانی است که با اقدامات راهبردی تقدیر از فعالان پژوهشی، حمایت از طرح‌های کابردی ملی و ایجاد گفتمان پژوهش در سطح جامعه و همین‌طور تخصیص گرنت برای محققان یک درصد برتر، اختصاص گرنت برای طرح‌های منطبق با اولویت‌های منطقه‌ای و ملی و در نهایت ارائه مقالات در رسانه‌های اجتماعی و تدوین و انتشار اخبار پژوهشی سلامت به منظور ایجاد گفتمان پژوهش در سطح جامعه مجموعه اقداماتی است که از هدفگذاری تا عمل در سطح وزارت بهداشت می‌توان پیگیری کرد.

پناهی در ادامه به سخنرانی دکتر کامران باقری لنکرانی در زمینه مدیریت جهادی و لزوم جریان‍سازی اشاره و تاکید کرد: لازمه این امر فعال‍سازی تمامی اعضای هیات علمی، تمرکز بر حل رفع یا دفع مشکلات در قالب کارگروه‍های جهادی است.همتاپروری از طریق تربیت محققان نسل سوم و شناسایی محققان جهت جذب و به کارگیری آن‌ها در پروژه‌های کاربردی راهبرد بعدی گردهمایی عنوان شده است.

پناهی با بیان این مطلب، تصریح کرد: باید لیستی از محققان سرآمد که نتایج یا مسیر تحقیقات آن‌ها می‌تواند منجر به حل مشکلات نظام سلامت شود، تهیه و با تعیین بودجه‌ای از درآمد‌های دانشگاه جهت جذب و به کارگیری این افراد در مراکز رشد و مراکز تحقیقات تسهیل شود.

معاون تحقیقات و فناوری وزارت بهداشت هدایت نخبگان پژوهشی به سمت فعالیت‌‍‍‌های مشارکتی و مسئله محور را یکی از مسائل مهم مطرح شده در گردهمایی دانست و بیان کرد: هدف اصلی بهبود کارایی روش‌های پیشگیرانه و ارائه درمان‌های نوین، توسعه شاخص‌های نوین، تقویت کاربست دانش و فناوری، توسعه فعالیت‌های مشارکتی نخبگان پژوهشی است که با مجموعه فعالیت‌هایی مانند ایجاد تفاهم نامه با مراکز ثبت داده در معاونت بهداشتی، پیگیری ماموریت‌های واسپاری به دانشگاه‌ها در حوزه ATMPs، ارائه سنجه‌های نوین، تشکیل کارگروه ملی جهت رصد و پایش طرح‌های کاربردی، توسعه نرم‌افزاری جهت ارائه نتایج به ذی‌نفعان، تعیین مشوق، تسهیل دسترسی محققان به بانک داده‌ها، جمع آوری و تنظیم گزارش‌ها از طرح‌های کلان دانشگاهی و تصمیم‌سازی و تصمیم‌گیری بر اساس شواهد علمی باید نتیجه نهایی مورد نظر را محقق سازد.

پناهی لزوم ارتباط مستمر و برگزاری نشست‌های مبتنی بر نیاز کشور را یکی دیگر از نتایج گردهمایی برشمرد و اظهار داشت: برگزاری نشست‌های دوره‌ای با روسای کوهورت‌های بزرگ کشور، بیوبانک‌ها، مطالعات رجیستری، آزمایشگاه‌های جامع، مراکز جامع سلول‌های بنیادی، شبکه‌های تحقیقاتی، پژوهشکده‌ها و پژوهشگاه‌ها و مراکز وابسته به وزارت بهداشت (رازی و پاستور) ضروری است تا انتظارات وزارت بهداشت مانند ارائه داده‌های قابل تعمیم و معتبر جهت تصمیم گیری‌های کلان نظام سلامت و روش‌های پیشگیری و پیش بینی فاکتور‌های خطر جهت کاهش بار بیماری‌ها و ارائه بیومارکر‌های و طبقه بندی‌های جدید جهت تشخیص سریع محقق شود. ارتقای مجلات تخصصی علوم پزشکی نیز در گردهمایی مورد توجه ویژه قرار گرفت. 

پناهی با اشاره به این نکته بر توسعه مجلات و استقلال مالی آن‌ها تاکید کرد و افزود: مهم‌ترین حمایت از مجلات کمک به آن‌ها برای حرکت به سمت درآمدزایی است که با طراحی حق چاپ برای آن‌ها در قالب شرکت دانش‌بنیان، حمایت مالی از مجلات رو به رشد از محل یک درصد دانشگاه‌ها می‌تواند اثرگذار باشد.

معاون تحقیقات و فناوری وزارت بهداشت با اشاره به توسعه شاخص‌های نوآور با تمرکز بر شاخص‌های GII بیان کرد: برای توسعه این شاخص‌ها در کشور سواد دیجیتال و اطلاعاتی دارای اهمیت است پیوستن به کنوانسیون‌های بین‌المللی، توجه به فناوری در آئین نامه‌های ترفیع و ارتقا، توجه به سیاست‌های کلان کسب و کار و حمایت مالی از پژوهش‌های بنیادی می‌تواند عواملی باشد که زمینه ارتقا کشور را در رتبه بندی شاخص جهانی نوآوری فراهم آورد.

پناهی با توجه به این که یکی از ضرورت‌های مهم دنیای امروز تقویت دیپلماسی سلامت محسوب می‌شود، عنوان کرد: فعالیت‌های چندمرکزی و چند تخصصی با هدف حمایت از طرح‌های بین‌المللی و حمایت از طرح‌های کاهش بار بیماری با همکاری چند مرکز و همینطور تقویت دیپلماسی سلامت با رویکرد افزایش تولید در جهت توسعه صادرات محصولات دانش بنیان از طریق حضور علمی فعال در منطقه و جهان، حرکت دانشگاه‌ها به سمت مالکیت معنوی به جای مالکیت مادی و ایجاد زیرساخت توسعه صادرات در دانشگاه‌ها از جمله اقدامات راهبردی است که در گردهمایی معاونین تحقیقات و فناوری دانشگاه‌های علوم پزشکی مطرح شدند.