امروزه مفهوم شهر‌ها بدون فضای سبز در اشکال گوناگون آن دیگر قابل تصور نیست. پیامد‌های توسعه شهری و پیچیدگی‌های معضلات زیست محیطی آن‌ها، موجودیت فضای سبز و گسترش آن را برای همیشه اجتناب‌ناپذیر کرده؛ موجودیتی حیاتی که شاید قدر آن را در روز‌های آلوده شهر‌ها و یا برای گردش و استفاده از خنکای وجودشان بیشتر بدانیم. توجه به فضای سبز به طور عام به عنوان ریه‌های تنفسی شهر‌ها تعریف اغراق آمیزی از کارکرد آن نیست. بلکه بیان‌کننده حداقل کارکرد آن در مفهوم اکولوژیک شهر‌ها به شمار می‌رود.

از میان اشکال مختلف فضای سبز شهری، کمربند سبز از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است چرا که علاوه برجلوگیری از ورود گرد و غبار و ریزگرد، تلطیف و تعدیل هوا، این جنگل دست کاشت، به نوعی حریم بان فضای شهر است تا از گسترش خارج از ضابطه شهر‌ها جلوگیری کند. افزون بر این، توسعه فضا‌های سبز شهری نشانی از توسعه یافتگی شهر‌ها به حساب می‌آید. پس از پیروزی انقلاب اسلامی ایران با توجه به افزایش سهم سرانه‌های خدماتی به منظور توسعه عدالت اجتماعی و با توجه به افزایش جمعیت، توسعه فضای سبز در دستور کار سازمان بوستان‌ها و فضای سبز شهر تهران قرار گرفت که نتایج آن را از سال ۱۳۶۵ تاکنون شاهد بوده‌ایم.

برای توسعه کمربند سبز پیرامون شهر تهران در سال ۱۳۵۹ دولت شهید رجایی، طرح کمربند سبز جنوب شهر تهران را به مساحت ۵ هزار هکتار مصوب کرد. در اوایل دهه ۸۰، طرح کمربند سبز پیرامون شهر تهران به مساحت ۵۰ هزار هکتار در کمیسیون صنعت، اقتصاد و محیط زیست هیئت دولت مطرح و پس از تصویب به شهرداری تهران ابلاغ شد. سپس سازمان بوستان‌ها و فضای سبز شهر تهران به عنوان مجری، اجرای این طرح را آغاز کرد.

در شهر‌های بزرگ جهان، کمربند سبز نه یک الگوی همه‌گیر که الگویی کارشناسی شده برای برخی شهرهاست که بیم گسترش افسارگسیخته آن‌ها می‌رود. شهر فرانکفورت آلمان یکی از نمونه‌های موفق به کارگیری کمربند سبز است. مفهوم کمربند سبز را کشور انگلستان برای نخستین بار در دهه ۱۹۳۰ پایه‌گذاری کرد. در سال ۱۹۹۷ تعداد شهر‌های دارای کمربند سبز در این کشور به ۱۴ شهر رسید. الگوی این کمربند، هم‌اکنون در شهر‌های سئول، بانکوک، کپنهاگ، بارسلونا، برلین، وین، بوداپست، تورنتو، اوتاوا و بولدر اجرایی شده و در شهر‌های دارای منابع آبی گسترده، همچنان درحال پیشروی است.

در همین رابطه، علی محمد مختاری مدیرعامل سازمان بوستان‌ها و فضای سبز شهر تهران در گفتگو با باشگاه خبرنگاران جوان با اشاره به اینکه در طرح کمربند سبز، تماماً از گونه‌‎های گیاهی مقاوم و با نیاز آبی حداقل و سازگار با شرایط اقلیم شهر تهران استفاده می‌شود، تاکید کرد: امسال برنامه این سازمان کاشت گونه‌های مثمر است و برای آبیاری نهال‎‌های کاشته شده هم از روش آبیاری تحت فشار با بهره‌گیری از منابع ذخیره آب (با اولویت پساپ تصفیه شده فاضلاب شهری) استفاده می‌شود که این روش، بهره‌برداری بهینه از منابع آبی و هم‎چنین کاهش هزینه آبیاری از طریق حذف تانکر آبیاری را به دنبال دارد.

وی با اشاره به اینکه مساحت جنگل کاری‌های احداث شده در سال ۱۴۰۱ در ۱۱ نقطه شهر تهران ۱۵۰۰ هکتار بوده است، گفت: وسعت کمربند سبز در پایان سال گذشته به ۴۶۲۵۰ هکتار بالغ شده است.

مدیرعامل سازمان بوستان‌ها و فضای سبز شهر تهران با اشاره به اینکه برنامه توسعه کمربند سبز در سال جاری بر مبنای توسعه ۲۰۰۰ هکتاری است، ادامه داد: در حال تفاهم با نهاد‌ها و ارگان‌ها هستیم تا از ۶ ماهه دوم برنامه درختکاری‌مان را عملیاتی کنیم.

مختاری با بیان اینکه در دوره جدید مدیریت شهری یعنی از سال ۱۴۰۰ تاکنون، ۲۷۵۰ هکتار جنگل‌کاری شده و ۲۰۰۰ هکتار نیز برای بهره‌برداری در اسفندماه سال‌جاری در دست برنامه‌ریزی و کاشت درخت است.

وی این حد نصاب را در طول سال‌های اجرای طرح کمربند سبز بی‌سابقه توصیف کرد و از اجرای شبکه آبیاری تحت فشار و ساخت مخازن ذخیره آب به منظور نگهداری بهینه و حفظ عرصه‌های مذکور خبر داد.

وی یادآور شد تمامی طرح‌های جنگل‌کاری از سال‌جاری در قالب پروژه «کاشت یک میلیارد درخت در کشور» اجرا می‌شود.