روند افزایش مصرف دخانیات در همین سالهای مذکور و در گروه سنی ۲۵ تا ۳۴ سال را شاهد هستیم که در بین مردان ۱۵.۰۶ درصد و در بین زنان ۹۰.۸۸ درصد بوده است.
این در حالی است که به اذعان متخصصان، تنباکو حاوی ۶۰۰ ماده شیمیایی است که هنگام سوختن بیش از ۷۰۰۰ ماده شیمیایی مختلف تولید میکند و حداقل ۶۹ مورد از آنها سرطانزا هستند و بسیاری از آنها سمی بوده و به بافتهای بدن آسیب میرسانند.
بیماریهای مرتبط با دود دخانیات
مشخص است که دخانیات بر ظاهر فرد مصرفکننده نیز تأثیر میگذارد؛ از زرد شدن دندانها و ایجاد پلاکهای دندانی گرفته تا اثرگذاری بر کلاژن پوست و ایجاد پیری زودرس. افت عملکرد ریه و اختلالات تنفسی، فشارخون و افزایش خطر سکته قلبی و مغزی، کاهش توان باروری، انواع سرطانها از جمله سرطان ریه، حنجره، دهان، مری، معده، کبد و ... آب مروارید، شکاف کام و لب در نوزادان مادران سیگاری، تضعیف سیستم ایمنی و ... از جمله بیماریها و عوارض مصرف دخانیات هستند.
از طرف دیگر دخانیات سلامت دوستان و خانواده فرد مصرف کننده را نیز تهدید میکند؛ به طوری که افراد غیر سیگاری که در معرض دود دست دوم قرار دارند نیز در خطر ابتلا به سرطان ریه هستند و دود دست دوم ممکن است خطر پیشرفت سل غیر فعال را به بیماری فعال افزایش دهد و البته با دیابت نوع ۲ نیز ارتباط دارد.
سیگارهای الکترونیکی هم که این روزها بسیار مشاهده میشوند، از ترکیبات حلقوی و سرطانزا تشکیل شده و عاملی برای شروع مصرف سیگارهای سنتی و حتی قلیان در بین نوجوانان و جوانان محسوب میشوند.
مرگ سالانه ۶۰هزار ایرانی به دلیل دخانیات
سالانه در ایران حدود ۶۰ هزار نفر به دلیل مصرف دخانیات جان خود را از دست میدهند. همچنین سالانه میانگین بیش از ۴۰ هزار میلیارد تومان در اثر استعمال دخانیات در کشور از بین میرود و بیش از ۶۰ هزار میلیارد تومان صرف هزینههای بهداشتی و درمانی ناشی از مصرف دخانیات میشود و این جدا از ناتوانیها، از کارافتادگیها است که با احتساب آنها هزینه مصرف دخانیات برای کشور بیش از ۱۱۰ هزار میلیارد تومان است.
بر همین اساس هم متخصصان تاکید دارند که ترک سیگار خطر بسیاری از بیماریهای مربوط به دود سیگار را کاهش میدهد؛ به طوری که فواید ترک سیگار تقریبا فورا ظاهر میشود. سطح مونوکسید کربن در خون را به حالت طبیعی کاهش می دهد؛ در عرض ۲ تا ۱۲ هفته گردش خون بهبود یافته و عملکرد ریه افزایش مییابد؛ در عرض یک تا ۹ ماه سرفه و تنگی نفس کاهش مییابد و در عرض ۵ تا ۱۵ سال، خطر سکته مغزی به اندازه افراد غیر سیگاری کاهش مییابد.
در طول ۱۰ سال، میزان مرگ و میر ناشی از سرطان ریه تقریبا نصف یک فرد سیگاری است و در عرض ۱۵ سال، خطر ابتلا به بیماریهای قلبی به اندازه افراد غیر سیگاری است.
تمام این موارد در شرایطی است که به اذعان دکتر جعفر جندقی، رئیس مرکز سلامت محیط و کار وزارت بهداشت، حدود ۳۸ درصد مردان و ۴ درصد زنان در منطقه مدیترانه شرقی دخانیات مصرف میکنند و در برخی از کشورها ۵۷ درصد مردان و ۲۹ درصد زنان مصرف کننده دخانیات هستند و در منطقه مدیترانه شرقی شیوع مصرف دخانیات در پسران ۴۲ درصد و در دختران ۳۱ درصد در گروه سنی ۱۳ تا ۱۵ سال گزارش میشود و این یک زنگ خطر جدی برای آینده است.
روند افزایشی مصرف دخانیات در نوجوانان، جوانان و زنان
در کشور ما نیز بر اساس اعلام مرکز سلامت محیط و کار وزارت بهداشت، در سال ۱۴۰۰ در افراد بالای ۱۸ سال در کل ۱۴.۰۱ میزان شیوع مصرف دخانیات در کشور بوده که این آمار در زنان ۴.۴۴ درصد و در مردان ۲۵.۸۸ درصد بوده است. گرچه روند مصرف دخانیات نسبت به گذشته کندتر شده، اما هنوز هم رشد دارد و مهم است که بدانیم این روند در نوجوانان و جوانان و زنان افزایشی است.
از طرف دیگر دلیل اصلی افزایش شیوع مصرف دخانیات در گروه نوجوانان و جوانان، ترویج و تمایل به مصرف قلیان عنوان میشود و این درحالی است که مضرات مصرف قلیان چندین برابر مصرف سیگار عنوان میشود و خیلیها به خاطر عطر و طعم مشتاق به مصرف آن هستند؛ البته اطلاعرسانیها در رابطه با مضرات قلیان تا حدی توانسته آگاهی بخشی کند.