معاون محیط زیست طبیعی و تنوع زیستی اداره کل حفاظت محیط زیست استان اصفهان گفت: خشکی تالاب گاوخونی موجب تشدید حرکت ماسه‌ای حدود ۲۰ هزار هکتار تپه‌های ماسه‌ای ضلع غربی این محدوده شده است و آن را به یک کانونِ داخلی غبارخیزتر تبدیل می‌کند.

حسین اکبری با اشاره به خشکی ۹۹ درصدی تالاب گاوخونی افزود: اطراف این تالاب بیابان‌های مستعدِ خیزش گرد و غباروجود دارد که وقتی این گستره آبی خشک باشد، به تبعِ آن موجبِ تضعیفِ پوشش گیاهی پیرامونِ تالاب و غبارخیزتر شدن آن می‌شود.

به گفته وی خشک شدن تالاب علاوه بر غبارخیزی تالاب و نواحی پیرامونی آن، موجب تشدید بیابان زایی محدوده‌های اطراف می‌شود و همین موارد، انتشارِ گرد و غبارِ آن در هوا و آلودگی آن را تشدید می‌کند.

اکبری با بیان اینکه سطح تالاب گاوخونی تا پیش از اواخر بهمنِ سالِ گذشته صد در صد خشک بوده و پس از آن با دو بار باز شدنِ موقت و کوتاهِ آب، در مجموع هشت میلیون مترمکعب آب به تالاب رسیده است گفت: همین میزان هم به دلیل اینکه با فصل گرما روبه رو بودیم و جریان آب هم استمراری نداشت، خشک شد و اکنون تصاویر ماهواره‌ای نشان می‌دهند که خشکی تالاب گاوخونی تقریبا ۹۹ درصدِ وسعتِ آن است.

او افزود: این میزان خشکی تالاب گاوخونی بسته به مقدارِ حداقلی زه‌آب و پساب کشاورزی، تغییراتی در حدِ یک درصد دارد و سطح رطوبتِ تالاب را در قسمت دهانه، یک درصد پایین و بالا می‌کند.

اکبری خاطرنشان ساخت: به طور کلی باید گفت این مقدار رطوبت بسیار ناچیز است و تالاب گاوخونی به دلیل اینکه دو دهه حقابه موثری دریافت نکرده است، تقریبا صد در صد خشک است.

او یادآور شد: تالاب گاوخونی سالیانِ متمادی، ۱۰۰ یا ۲۰۰ سالِ گذشته، زه آب‌های کشاورزی که حاوی کود‌های شیمیایی، علف کش‌ها و آفت کش‌ها بوده‌اند و آلودگی‌های صنعتی و روان‌آب‌های شهری و سطحی را از بالادست دریافت کرده و همه این‌ها به تدریج در تالاب و به خصوص در دهانه آن انباشت شده است.

اکبری با اشاره به آلودگیِ بیشتر دهانه تالاب به فلزات سنگین گفت: این رسوبات ریزدانه هستند و حالت تجمیعی دارند و به این ترتیب با تجمیع، غلظتشان بالا می‌رود. به طور قطع انباشتِ رسوبات در دهانه تالاب بیشتر است و به تبع آن، آلودگی‌ها در این ناحیه بیشتر هستند، اما این قاعده کلی ست و از نظر آمار و ارقام باید به صورت علمی این موضوع که دهانه تالاب آلوده‌تر به ذرات خطرناک است، بررسی شود.

معاون محیط زیست طبیعی و تنوع زیستی اداره کل حفاظت محیط زیست استان یادآور شد: قسمت مصعب تالاب همیشه یک رطوبت حداقلی در لایه‌های زیرین دارد چرا که انتهای زاینده رود محسوب می‌شود و حداقل زه آب و پساب کشاورزی برای آن می‌آید که همین موضوع خیزش گرد و غبار را از آن نقطه به تعویق می‌اندازد.

او در ادامه با اشاره به اینکه امسال ذخیره سدِ زاینده رود نسبت به سال گذشته شرایط بهتری داشته است، افزود: ۲ سالِ گذشته خشکسالی بسیار شدیدی وجود داشت، اما به دلیل بارندگی متفاوت و خوبی که در کُلِ حوزه زاینده رود و در سرشاخه‌ها در سالِ آبی جاری داشتیم، به تبع آن ذخیره سد زاینده رود هم نسبت به دو سال گذشته قابل مقایسه نبود و این شرایط بهتر شد.

این مقام حفاظت محیط زیست استان اصفهان گفت: به همین علت هم انتظار واقعی و منطقی بر این است که بتوانیم بخشی از حقابه‌های زیستی محیطی تالاب گاوخونی و زاینده‌رود را در نیمه دوم سال داشته باشیم.

اکبری تاکید کرد: همیشه گفته‌ایم و یادآوری می‌کنیم که به صورت جد در تمام سطوحِ استانی، ملی و فرامنطقه‌ای پیگیر حقابه‌های زیست محیطی به عنوان اولویتِ دوم بودنِ آن‌ها به عنوان حق پایداری سرزمینی برای محدوده اصفهان و فلات مرکزی بوده ایم.

او تصریح کرد: وقتی آب نداشته باشیم، تشدید پدیده‌هایی مثل بیابان زایی، گرد و غبار و فرونشست را هم خواهیم داشت و از این رو ما از تمام ظرفیت قانونی و قضائی استفاده می‌کنیم تا حقابه‌های زیست محیطی اولویت بخشی بشود و بتوانیم به صورت الزام آور تامین حقابه‌ها را به صورت بخش، بخش برای تالاب داشته باشیم.

اکبری با اشاره به قول‌هایی که از سوی وزارت نیرو مبنی بر تامین بخشی از حق‌آبه زیست محیطی تالاب در نیمه دوم سالِ جاری داده شده است، گفت: در زمان حاضر نه فقط مجموعه حفاظت محیط‌زیست استان بلکه با همکاری بین بخشی و با هدایتی که ظابطه‌ای و قانونی و قضایی دنبال خواهد شد، با همکاری دستگاه‌های ذی ربطِ دولتی، صنف کشاورزی، صنعتی، اصناف، رسانه‌ها و ثمن‌ها امیدواریم بتوانیم قدم‌های مثبت و سازنده‌ای در جهت احیا تالاب گاوخونی برداریم.

او تاکید کرد: در خصوص تامین حقابه تالاب گاوخونی که از طریق مراجع قضایی و حقوقی اقدام کرده ایم، این پرونده در حال طی مراحل قانونیِ خاصِ خودش است.

تالاب بین‌المللی گاوخونی واقع در شرق اصفهان یکی از بزرگترین و مهمترین تالاب‌های ایران محسوب می‌شود و در طول تاریخ و پیش از آغاز خشکسالی‌های اخیر علاوه بر ایجاد فضای فرحبخش در شرق استان، مامن پرندگان مهاجر و جانوران آبی و منبع درآمد و آسایش ساکنان این منطقه بود، اما بدلیل جلوگیری از ورود آب زاینده‌رود در معرض خشکی کامل قرار گرفت.

این تالاب به وسعت ۴۷۶ کیلومترمربع در ۱۶۷ کیلومتری جنوب شرق اصفهان در کنار شهر ورزنه و در مجاورت تپه‌های شنی قرار دارد.
برداشت بی‌رویه و غیرقانونی در بالادست، کاهش آب ورودی، تغییر اقلیم و خشکسالی و تامین نشدن حقابه طبیعی از چالش‌هایی عنوان می‌شود که حیات این تالاب را به خطر انداخته و به گفته کارشناسان، ادامه این روند می‌تواند تالاب گاوخونی را به کانون تولید گرد و غبار تبدیل کند و تا شعاع زیادی را تحت تاثیر قرار دهد بنابراین تامین حقابه آن ضروریست.

منبع : ایرنا