روایتی خواندنی از عشق و جنون پشت رول
حتما این میزان از علاقه به رشته‌ای مهیج و البته پرمخاطره مثل اتومبیلرانی را کسی درک می‌کند که بدون ترس گاز می‌دهد و به سرعت ۲۶۰کیلومتر در ساعت می‌رسد.
شروین یگانه قهرمان اتومبیلرانی ایران برای ما از رشته‌ای می‌گوید که اصرار دارد مال بچه پولدار‌ها نیست. هر چند شاید خودش یکی از همین بچه پولدار‌ها باشد.
او ده‌ها عنوان قهرمانی در رشته ریس دارد، به طور دقیق‌تر اگر عدد می‌خواهید، می‌شود ۱۶۲قهرمانی. آنقدر قهرمان شده که وقتی درباره تنها مقام دومی‌اش صحبت می‌کند بی‌اختیار می‌خندد. او با اتومبیل فوق‌العاده زیبا و چشم‌نواز خود به روزنامه جام‌جم آمد، اتومبیلی که بعد از پایان مصاحبه با آن در خیابان حسابی گرد و خاک کرد. گفتگو با مرد رکورددار سرعت و افتخار در ادامه می‌آید.
شما در حال حاضر پرافتخارترین راننده ریس ایران هستید با چند جام؟
۱۶۲ جام در مسابقات ریس. البته در رشته‌های دیگر هم کاپ گرفته‌ام. مثلا ۳۰عنوان در درگ دارم. ۴۰-۳۰ عنوان هم در مسابقات استاندارد به دست آورده‌ام.
شیرین‌ترین جامی که به دست آوردی در چند سالگی بود؟
در ۱۷ سالگی. واقعا چسبید.
کلا خانواده شما هم با حضورتان در مسابقات موافق بودند.
بله. پدرم که خودش از قهرمان‌ها بود. برای مادرم هم این مساله جا افتاده بود و مشکلی نداشت. اتفاقا همیشه با ماشین مادرم می‌رفتم تا رانندگی‌ام بهتر شود. یک ماتیز داشت. یادش بخیر. همیشه از روی سوئیچش یک کپی می‌زدم. پدرم هر بار ماشین و سوئیچ را می‌گرفت یک کپی دیگر داشتم که آن را دوباره بردارم و بروم!
دنیای موتور و ماشین کلا جذاب است. چرا در ایران استقبال از آن خوب نیست؟
زیاد کار رسانه‌ای روی آن انجام نمی‌شود. چه خوب است که الان در مجموعه‌ای حرف می‌زنم که برای صدا و سیماست. امیدوارم مدیران رسانه ملی به این رشته‌ها کمک کنند. البته یک‌سری مسائل تبلیغاتی هست که باید حل و فصل شود، اما به هر حال پخش تلویزیونی اهمیت زیادی دارد. تا وقتی مسابقات پخش زنده نشود اسپانسر نمی‌آید. از طرفی بعضی‌ها می‌گویند این رشته برای بچه پولدارهاست. حتی یک رئیس جمهور در جلسه‌ای که با وزیر ورزش وقت داشت گفت اتومبیلرانی و موتورسواری را جمع کنید در صورتی که این رشته‌ها کلاس‌های مختلف دارد. در کلاس استاندارد شما با لاستیک ایرانی و ماشین معمولی هم می‌توانی در مسابقات شرکت کنی.
ولی شاید در ذهن عموم هم این طور جا افتاده باشد که اتومبیلرانی رشته بچه پولدارهاست.
بالاخره هزینه دارد. حتی کلاس‌های استاندارد، ولی این‌که بگویید رشته بچه پولدار‌ها باشد، نه. اینجا کلاس‌های مختلف رانندگی و مسابقه داریم.
در کلاس خود شما که حرفه‌ای هستید، هزینه‌ها بالاست. درست است؟
بله، لاستیک برای دو مسابقه می‌شود ۶۰ میلیون تومان. کلاچی که برای سه مسابقه استفاده می‌کنیم می‌شود ۷۰ میلیون تومان. بنزین هر گالن ۸ میلیون تومان! بنزینی که ما استفاده می‌کنیم فرق دارد. من برای ستاپ، تمرین و مسابقه سه گالن بنزین مصرف می‌کنم.
خب چرا؟
عشق است دیگر.
شاید هم نمی‌دانید کجا پول را خرج کنید.
(خنده) عشق و علاقه‌ای است که به این رشته داریم. البته من اسپانسر دارم، ولی خب خیلی‌ها ندارند.
اتومبیلرانان از این وضعیت گلایه ندارند؟
چرا خیلی زیاد. قبلا قیمت ارز پایین‌تر و اوضاع قابل تحمل‌تر بود.
قطعات اتومبیل را خارج از کشور می‌آورید؟
بله، بعضی قطعات را از خارج از کشور می‌آوریم. مثلا اگر کلاچ بخواهیم باید قاچاقی بخریم. این‌ها خودش مشکلات ما به شمار می‌رود.
واقعا حمایتی نمی‌شوید؟
هیچ چیزی به آن اختصاص نمی‌دهند.
خب پس این رشته را جمع کنید.
همین‌هاست که باعث می‌شود آدم برود جنس قاچاق بخرد. همه این موارد دست به دست هم می‌دهد که قاچاق شکل بگیرد.
جمع کردن یک ماشین مسابقه‌ای چقدر هزینه دارد؟
بستگی دارد. مثلا یک اتومبیل ۱۶۰۰ تقریبا ۸۰۰ میلیون هزینه جمع کردن دارد.
هزینه اتومبیل‌های کلاس‌های بالاتر چقدر می‌شود؟
اگر بالاتر برود دیگر حداقل یک و نیم میلیارد و بیشتر در می‌آید.
در واقع سرمایه نسبتا زیادی می‌خواهد؟
بله، این سرمایه را برای استارت می‌خواهید. ماشین را هم که جداگانه باید بخرید. ماشین هم به این سادگی آماده نمی‌شود که یکباره پشت آن بنشینید و دور بزنید. باید چند ماه با آن رانندگی کنید تا تنظیم شود. باید ۱۰بار رینگ و لاستیک برای آن عوض کنید تا متوجه شوید با کدام بهتر می‌پیچد. داخل بودن یا بیرون بودن رینگ و لاستیک خیلی اهمیت دارد و حتی میلی‌متر آن هم برای ما موثر است.
همین میلی‌متر برای زمان شما باید خیلی مهم باشد.
بله، به خصوص در پیچ‌ها اهمیت زیادی دارد. مثلا من یک‌بار رینگ نو خریدم و بعد متوجه شدم کلیپر به آن گیر می‌کند. آن رینگ هم دیگر به درد من نخورد.
راننده‌ها خودشان اتومبیل را جمع می‌کنند؟
نه، برخی دیگر این کار را برایشان انجام می‌دهند. کار تیونینگ هم دارد.
به نظر می‌رسد از لحاظ فنی هم بسیار ماهر هستید و به همه چیز در رابطه با اتومبیل اشراف دارید؟
بله، یاد گرفتم و حالا بلدم و می‌توانم کار خودم را راه بیندازم.
کار خاصی کردید که با کمک آن اتومبیل‌تان را تقویت کنید؟
بله، توانی که اتومبیل من دارد جهانی است. این ماشین الان ۱۶۰۰ سی سی است که در میان سایر ۲۰۶های تولید شده در سراسر جهان عدد بالاتری دارد. این اتومبیل از بالاترین توان برخوردار است و روی یک چرخ ۲۳۰ اسب بخار دارد. فابریک همین ماشین ۱۱۰ اسب بخار دارد. البته این ماشین طول کشید به این عدد برسد، یعنی تقریبا حدود دو سال. مدام جمع می‌کردیم دوباره باز می‌کردیم و تغییرات می‌دادیم. کلاس اتومبیل‌ها با هم فرق دارد. من خودم دو اتومبیل دارم که هر دو با هم فرق دارد.
خودتان دوست دارید ۲۰۶ باشد یا انتخاب باید همین باشد برای مسابقات؟
جذاب‌ترین مورد همین است. کلاس آزاد قانون ندارد و یک اتومبیل می‌آید ۷۰۰۰ سی‌سی است در صورتی که یک اتومبیل دیگر می‌تواند با ۴۰۰۰ سی‌سی بیاید. هیچ قانونی ندارد و علاقه‌ای هم به حضور در آن‌ها ندارم.
پس اصلا در آزاد شرکت نمی‌کنید؟
نه برای این‌که جذابیتی ندارد. راننده دیده نمی‌شود، چون هر کسی با هر اتومبیلی که خواست می‌آید. مثل این می‌ماند که بگویند پول کارت بانکی خود را نشان بدهید، مال هر کسی بیشتر بود او برنده است.
به نظر می‌رسد کسی که می‌خواهد اتومبیلران باشد باید مهندس مکانیک هم باشد.
بله خیلی مهم است که هر یک از قطعات اتومبیل خود را بشناسی. باید بدانی که چطور معکوس بگیری تا دور ترمز با دور گیربکس تنظیم شود و فشاری روی موتور نیاید.
از زیبایی‌های اتومبیلرانی بیشتر بگو. فکر کن یک نفر علاقه‌مند به اتومبیلرانی شود و بخواهد در این زمینه فعالیت کند. چگونه او را جذب می‌کنید؟
کسی که علاقه‌مند باشد ابتدا می‌آید و مسابقات را تماشا می‌کند. کسی که به تماشای مسابقات می‌آید و اگر هم علاقه پیدا کند متوجه می‌شود برخی از کلاس‌بندی‌ها چگونه است و اصلا برخی از این کلاس‌بندی‌ها هزینه پایین‌تری دارد. راننده‌های تازه‌کار و آماتور می‌توانند به کلاس‌بندی‌ها وارد شوند. بیشتر از این طریق وارد رشته اتومبیلرانی می‌شوند. یک سری هم که در کلاس‌های آموزشی شرکت می‌کنند. در این کلاس‌ها راننده‌های زیادی معرفی می‌شوند. اما اکثر راننده‌ها کسانی هستند که برای تماشا آمده‌اند و قرار نبوده در کلاس شرکت کنند. قبل از آن فقط تماشاگر بوده‌اند و حالا راننده مسابقه هستند.
آرزویی در رانندگی دارید که هنوز برآورده نشده باشد؟
اعزام به خارج از ایران برای شرکت در مسابقات بین‌المللی. به دلیل بحث انتقال اتومبیل نمی‌توانیم در مسابقات بین‌المللی شرکت کنیم.
چند وقت است که در بحث آموزش فعالیت دارید؟
الان که رئیس کمیته مربیان هستم. قبلا هم رئیس کمیته آموزش بودم. خیلی سال است که فعالیت دارم.
مسابقات اتومبیلرانی اصلا جایزه‌ای دارد؟
بستگی به اسپانسر دارد. من همیشه اسپانسر دارم، اما چیزی نیست که از آن پول دربیاورم.
بیشتر هزینه می‌کنید تا جایزه بگیرید.
بله. البته در رقابت‌های اتومبیلرانی که جایزه نمی‌دهند. دیگر هر چه اسپانسر هزینه کند همان است. مشکل این است که ما پخش تلویزیونی نداریم. اگر پخش می‌شد وضعیت بهتری داشتیم و هم اسپانسر‌های بهتری جلو می‌آمدند.
دوست دارید یک روز رئیس فدراسیون شوید؟
خیر، دردسر آن زیاد است. ترجیح می‌دهم در جایی که هستم باقی بمانم.
تکنولوژی اتومبیلرانی به سرعت پیشرفت می‌کند. شاید این سوال را از خودمان بپرسیم که مثلا لامبورگینی و فراری با این پیشرفت به کجا می‌خواهند برسند؟
تازه تصور کنید برای رقابت‌ها از نهایت تکنولوژی خود استفاده نمی‌کنند، چون برایشان هزینه‌بر است. در مسابقات جوری کار می‌کنند که از لحاظ اقتصادی به صرفه باشد. اوضاع خیلی پیشرفته‌تر از چیزی است که می‌بینید.
یعنی الان خیلی جلوتر از تولیدات‌شان هستند؟
بله، الان می‌توانند چیزی بسازند که به جای مثلا ۴۰۰ تا بیش از ۵۰۰ تا برود. ولی آن عدد آنقدر گران می‌شود که دیگر نمی‌توانند آن را به فروش برسانند.
آن‌ها هم مشتری خاص خودشان را دارند. مثلا بوگاتی هشت میلیون دلار است.
بله مثلا همان هشت میلیون دلار اگر بخواهد با تکنولوژی همان شرکت جلو برود حدود ۴۰ میلیون دلار می‌شود و دیگر کسی آن را نمی‌خرد. چون رقابتی دیگر وجود ندارد. کسی که بخواهد چنین چیزی را بخرد رقیب ندارد و حتی از ۳۰۰ تای آن هم نمی‌تواند استفاده کند. اصلا ۱۰۰۰ تا برود به چه درد می‌خورد؟
اخبار حوزه اتومبیل را چقدر دنبال می‌کنی؟
نباید بگویم (می‌خندد) قطعا این صنعت به جایی نمی‌رسد. حتی اتومبیل‌های وارداتی هم قطعاتش همین جا تولید می‌شود. همین‌ها اتومبیل را بی‌کیفیت می‌کند. این سیستم درست نمی‌شود.
برای شروع اتومبیلرانی رده سنی چقدر است؟
رده سنی را برای علاقه‌مندان به اتومبیلرانی پایین‌تر آورده‌ایم و به ۱۶ سال رسانده‌ایم. من ۱۷ سالگی وارد اتومبیلرانی شدم.
توصیه شما به علاقه‌مندان اتومبیلرانی چیست؟
کلاس‌های مختلفی وجود دارد که بر خلاف تصور پرهزینه هم نیست. در واقع یک سری کلاس‌های آماتوری وجود دارد که با هزینه خیلی کم برگزار می‌شود. مورد دیگر این است که وقتی فردی وارد اتومبیلرانی باشد باید مربی داشته باشد. کسانی در اتومبیلرانی قهرمانی به دست می‌آورند که مربی داشته باشند. بدون مربی به هیچ جا نمی‌شود رسید.
شخصیت ورشتاپن را دوست ندارم!
تو جزو طرفداران فرمول یک هستی. اخیرا راند بلژیک هم برگزار شد. چرا چارلز لکلرک هر وقت پول‌پوزیشن (جایگاه اول تعیین خط) را دارد، به قهرمانی نمی‌رسد؟ مشکل فراری چیست؟
خب می‌شود گفت ماشین ردبول قوی‌تر از فراری است. از طرفی آن‌ها راننده‌ای مثل ورشتاپن را دارند. من او را از نظر شخصیتی دوست ندارم، ولی راننده قدرتمندی است. او با همه درگیر است. حتی با تیمش هم درگیر می‌شود، ولی از نظر رانندگی یک جهان است.
بعضی‌ها می‌گویند مکس ورشتاپن خوش‌شانس است که به سال‌های آخر همیلتون خورده و رقیبی جدی ندارد.
دقیقا همین‌طور است. من این حرف را قبول دارم که می‌گویند تک ستاره است. مکس در مسابقه بلژیک که از نفر ششم شروع کرد، مطمئن بودم قهرمان می‌شود. مشخص بود ردبول به او گفته بود دور‌های اول خونسرد باشد و مبادا تصادفی رخ دهد. به همین خاطر ۱۷ دور طول کشید تا به جایگاه اول برسد.
در مسابقات فرمول یک بعضا شاهد ریسک بالای راننده‌ها برای سبقت‌گیری در پیست‌ها هستیم.
رانندگی که با ریسک بالا هست، ولی به نظرم مکس ورشتاپن منطق دارد. او در اوایل حضورش در فرمول یک اینقدر تصادف کرد که جسور شد. راننده‌های دیگر هم مراعاتش را می‌کنند. جوری شده که انگار وقتی او می‌خواهد سبقت بگیرد، بقیه راه می‌دهند.
در این مسابقات هر سال می‌بینیم راننده‌ها جوان‌تر می‌شوند. آن‌ها از کی شروع کرده‌اند که حالا در بالاترین سطح میرانند؟
من خودم حضور در مسابقات را از ۱۷ سالگی شروع کردم. الان کارتینگ آمده و سن راننده‌ها جوان‌تر شده است. در کشور‌های پیشرفته، اما بچه‌ها از چهار، پنج سالگی وارد مسابقات می‌شوند. از همان زمان مربی حرفه‌ای بالای سرشان است. الان یک‌سری راننده‌های فرمول یک بین ۲۲ تا ۲۵ سال دارند. این می‌تواند برای ما الگو باشد که هم رانندگی را زودتر شروع کنیم و هم مربی حرفه‌ای در کنارمان بیاوریم.
برگزاری فرمول یک چه عاید‌ی‌ای برای کشور‌ها دارد؟
علاوه بر تبلیغات و حضور چهره‌های مطرح و تقویت بحث گردشگری و جذب توریست، درآمد، نکته‌ای کلیدی است. شما اگر یک تومان هزینه کنید، شک نکنید ۱۰تومان از برگزاری فرمول یک نصیب‌تان می‌شود. اتفاقا ما در پیست آیلند که آقای موسوی آن را ساخته، پیست فرمول یک داریم، کمی بیشتر از پنج کیلومتر و در سطح استاندارد جهانی. حتی ۶ پیچ خفن و معروف دنیا را در این پیست طراحی کرده‌ایم. ایمنی جهانی دارد و به تایید فدراسیون بین‌المللی هم رسیده. فقط مانده دستگاه تایم‌گیری و ساختن جایگاه تماشاگران. حیف است از ظرفیت‌مان استفاده نکنیم.
جام جم
