روزانه صد‌ها هزارتن انواع زباله در شهر‌ها و روستا‌ها تولید می‌شود، زباله‌هایی که در اصطلاح از آن‌ها به عنوان طلای کثیف یاد میشود، چرا که کشور‌های توسعه یافته با تفکیک این مواد ارزشمند از مبدا و در نتیجه بازیافت، ضمن کاهش چالش‌های محیط زیستی، از آن‌ها به عنوان محرکی برای توسعه و رشد اقتصادی بهره می گیرند.

در ایران اما سال ۱۳۸۴ با هدف ساماندهی و بهره وری حداکثری از زباله‌ها و پسمانده‌ها آیین‌نامه اجرایی قانون مدیریت پسماند‌ها به تصویب مجلس شورای اسلامی رسید، آیین نامه‌ای که براساس ماده ۴ آن مدیریت‌های اجرایی پسماند‌های عادی، باید طرح جامع و تفصیلی مدیریت پسماند را به‌گونه‌ای تهیه کنند که در مراکز استان‌ها و همچنین شهر‌های با جمعیت بیش از یک میلیون نفر تا پایان سال‌۱۳۹۰ و در سایر شهر‌ها و روستا‌ها تا پایان سال ۱۳۹۲، همه پسماند‌های عادی را به صورت تفکیک شده جمع آوری کنند.

از طرفی بر اساس آمار world Population Review (سازمانی که داده‌های آماری جمعیتی به روز را درباره تمامی کشور‌ها ارائه می‌دهد) در سال ۲۰۲۱ ایران رتبه ۱۷ در تولید زباله را داشت که بر اساس آن به طور میانگین سرانه تولید زباله در جهان به ازای هر فرد ۲۵۰ تا ۳۰۰ گرم در روز و در ایران ۶۰۰ گرم است که از تولید بالای زباله در ایران و ضرورت اجرای طرح تفکیک خبر می‌دهد.
موضوعی که در این سال‌ها در برخی نقاط مختلف کشور اجرا و در برخی دیگر نیز تنها به صورت مقعطی اجرا شده است.

در این گزارش برای بررسی آخرین وضعیت تولید زباله و اجرای طرح تفکیک از مبدا درشهر ایلام به سراغ مردم و مسولان مربوطه رفتیم:

روزانه ۷۷۰ تن زباله در استان تولید می‌شود

سارایی معاون حفاظت محیط زیست استان ایلام با اشاره به اینکه بیش از ۷۷۰ تن زباله در استان تولید می‌شود گفت: از این میزان بیش از ۲۲۰ تن مربوط به شهر ایلام است که به صورت درهم و غیراصولی به جایگاه "هردراز" منتقل می‌شود.

سارایی ادامه داد: سرانه تولید زباله درایلام به ازای هر نفر در روز بیش از ۱۰۰۰ گرم است که نسبت به میانگین کشوری حدود ۲ برابر است.

۷۵ درصد زباله‌ها قابلیت تفکیک دارند

معاون حفاظت محیط زیست استان تاکید کرد: از میزان زباله‌های تولیدی شهر ایلام بیش از ۷۵ درصد آن قابلیت جداسازی و بازیافت را دارند که این امر در ایلام انجام نمی‌شود.

ضرورت نصب سطل‌های تفکیک زباله در محلات

حسن که مغازه ساندویج فروشی در شهر ایلام دارد در این باره می‌گوید: در این مغازه روزانه بیش از ۲۰۰ جلد نوشیدنی پلاستیکی و شیشه‌ای مورد استفاده قرار میگیرد که متاسفانه شهرداری بدون تفکیک آن‌ها را از ما تحویل می‌گیرد.

خانم رضایی خانه دار ایلامی نیز با اشاره اینکه هیچ تفکیکی میان زباله های‌تر و خشک از سوی شهرداری صورت نمیگیرد گفت: ما زباله‌ها را به صورت تفکیک شده در منزل قرار میدهیم، اما شهرداری هیچ باکسی ندارد که کیسه‌ها را به صورت جدا از هم در ان قرار دهیم.

کمبود اعتبار و زیرساخت‌های ضعیف مشکلات پیش روی تفکیک زباله در ایلام

کرمی معاون خدمات شهری ایلام نیز با بیان اینکه طرح تفکیک از مبدا به صورت مقطعی در ایلام اجرا شده است بیان کرد: این طرح در سال‌های ۱۳۹۹، ۱۴۰۰ ونیمه اول سال ۱۴۰۱ تنها در بخش‌هایی از شهر، توسط بخش خصوصی انجام گرفت که هم اکنون انجام نمی‌گیرد.

کرمی تصریح کرد: نبود اعتبار، عدم مخزن گذاری کافی، تعداد کم غرفه‌های بازیافتی و نبود کارخانه بازیافت از مهم‌ترین دلایل عدم اجرای این طرح در ایلام است.

معاون خدمات شهری ایلام از پیگیری‌ها برای اجرای دوباره این طرح در شهر ایلام خبر داد و گفت: نامه نگاری‌ها از طریق شورای شهر انجام گرفته و در صورت اختصاص اعتبار و تقویت زیرساخت‌ها این طرح در اینده نزدیک اجرا می‌شود.

نبود کارخانه بازیافت چالشی پیش روی طرح تفکیک زباله

محمدی مدیرکل حفاظت محیط زیست استان ایلام با اشاره به مشکلات عدم اجرای طرح تفکیک زباله عنوان کرد: مدیریت سنتی این حجم از زباله، سالانه‌ها صد‌ها میلیون تومان هزینه به شهر‌ها وارد می‌کند واز طرفی نیز مشکلاتی همچون آلودگی هوا، آب و خاک را به وجود آورده و با تولید گاز‌های گلخانه‌ای اثرات مخربی را بر محیط زیست میگذارند.

محمدی افزود: طرح احداث کارخانه بازیافت چند سال پیش تصویب و قرار بود با مشارکت بخش خصوصی دربخش صالح آباد اجرایی شود، اما هم اکنون این طرح بلاتکلیف است؛ و کلام اخر اینکه تفکیک زباله و بازیافت آن، گامی مهم در جهت حفظ و ارتقای سلامت محیط زیست است که با اجرای صحیح و اموزش شهروندان می‌تواند منجر توسعه اقتصادی و رشد و پویایی شهر‌ها و روستا‌ها شود.