ریشه‌یابی خروج پایتخت از مخمصه مالی/ درصد تحقق‌های کم‌سابقه بودجه در بلدیه تهران چگونه رقم خورد؟
بررسی‌ها نشان می‌دهد، تأمین منابع مالی برای کلانشهری همچون تهران با انبوهی از پروژه‌های نیمه تمام و نیازمند بازسازی از نان شب واجب‌تر است.
شهردار تهران بار‌ها از وضعیت اسفناک مالی و عمرانی شهرداری تهران در بدو پذیرش مسئولیت دوره ششم مدیریت شهری سخن به میان آورده است. البته یکی از ریشه‌های تنگنای عمرانی را نیز میتوان در بروز و ظهور تنش مالی در شهرداری تهران در دوره پنجم مدیریت شهری دانست.
در همین رابطه، شهرداری تهران در نشست خبری اردیبهشت‌ماه سال جاری خود از دفن کردن برخی سازه‌های عمرانی به جهت متوقف شدن پروژه‌های عمرانی در دوره پنجم مدیریت شهری سخن به میان آورد و به طور مصداقی به مدفون شدن پل فتح اشاره کرد.
علیرضا زاکانی در ادامه با اشاره به قرار داشتن شهرداری تهران در تنش مالی طی ۲ سال و نیم پایان دوره پنجم مدیریت شهری گفت: در سال ۱۳۹۹، برای پرداخت ۳ ماه از حقوق و دستمزد استقراض صورت گرفته بود.
زاکانی یکی از دلایل تنش مالی دوره پیشین مدیریت شهری را سقوط میزان صدور پروانه از ۳۱ هزار در سال ۱۳۹۱ به کمتر از ۶ هزاردر سال ۱۴۰۰ برشمرد.
البته درباره سیاست‌های انقباضی شدید در حوزه صنعت ساختمان بار‌ها انتقادات جدی از سوی مدیران دوره ششم و کارشناسان مطرح شده بود که آن را یکی از دلایل التهاب کم‌سابقه در بازار مسکن به جهت کاهش چشمگیر عرضه مسکن در پایتخت قلمداد می‌کنند.
پیشتر محسن هاشمی رئیس شورای پنجم شهر تهران نیز در سال ۱۳۹۹ به گونه‌ای اظهارات شهردار تهران را تایید کرده است. آنجا که به مدیران حوزه حمل‌ونقل حناچی شهردار وقت تهران توصیه کرد به پیشنهاد حسن رسولی نایب رئیس کمیسیون برنامه و بوجه شورای پنجم شهر تهران، برای تحقق وعده‌ها جلوی وزارت‌خانه‌ها بخوابند.
وضعیتی که به خوبی نشان می‌دهد، حتی در دوره پنجم مدیریت شهری به موازات دولت دوازدهم ارتباط مطلوبی میان شهرداری تهران و دولت برای تحقق وعده‌ها و عمل به تعهدات دولت وجود نداشته و نتیجه آن از بین رفتن و استهلاک تدریجی زیرساخت‌های مهم تهران بوده است.
فارغ از این اظهارات، متوقف شدن کلان‌پروژه‌هایی نظیر بزرگراه شهید بروجردی در جنوب غرب تهران، بزرگراه شهید شوشتری به عنوان رینگ حیاتی شرق و جنوب شرق تهران، افت میزان تولید و توزیع آسفالت و نارضایتی شهروندان از وضعیت معابر، آب رفتن اتوبوس‌های فعال پایتخت به کمتر از ۲ هزار دستگاه (نیاز شهر تهران بین ۹ تا ۱۱ هزار اتوبوس فعال) و مواردی از این دست به خوبی جیب خالی مدیران پیشین را به خوبی نمایان می‌کند.
بررسی‌ها نشان می‌دهد، شهردار تهران در دوره ششم مدیریت شهری از تنش مالی خارج شده و درآمد‌های قابل توجهی را محقق کرده است. دسترسی به منابع مالی به عنوان یکی از ارکان پیشبرد کلان پروژه‌ها و نوسازی زیرساخت‌های مستهلک تهران با وضعیتی که بخشی از آن توصیف شد، نقش‌آفرینی می‌کند.
گشایش مالی شهرداری تهران در دوره ششم را میتوان از ۳ محل انضباط مالی، تحقق سهم‌های قانونی شهرداری و بهبود وضعیتصدور پروانه تحلیل و تفسیر کرد.
بررسی‌ها نشان می‌دهد، انضباط مالی ناشی از اجرای سیاست خزانه واحد یکی از مهمترین ابزار خروج شهرداری تهران از تنش مالی بوده است.
لطف‌الله فروزنده معاون مالی و اقتصاد شهری شهرداری تهران در گفتگو با خبرنگار باشگاه خبرنگاران جوان در خصوص ضرورت ایجاد حساب یکپارچه «خزانه واحد» توضیح داد: با ایجاد حساب خزانه واحد، ۱۲۰۰ حساب غیرمنسجم شهرداری تهران تجمیع ویکپارچه شده است. در شهرداری‌ها که یک نهاد درآمدی- هزینه‌ای محسوب می‌شوند، شفافیت و انضباط مالی یک رکن ضروری برای مدیریت منابع است.
وی درباره کارکرد‌های حساب خزانه واحد افزود: تمرکز حساب‌های شهرداری تهران علاوه بر اینکه موجب مدیریت و نظارت بر نقدینگی شده، نارضایتی‌هایی نظیر عدم واریز بیمه و مالیات‌ها را کاهش داده است. درحال حاضر تمامی پرداخت‌های نقدی شهرداری اعم ازحقوق، دستمزد، هزینه‌های مختلف و جاری ادارات و سازمان‌ها و. بعد از کسر بیمه، مالیات و اقساط کارمندان به صورت متمرکز و دریک روز توسط اداره کل خزانه‌داری انجام می‌شود.
همچنین تحقق درآمد‌های پایدار خارج از شهرداری یعنی موارد قانونی که شهرداری تهران سهم درآمد‌های پایدار و جبران‌پذیر دارد، باپیگیری‌های این دوره مدیریت شهری وصول شده است. مواردی از جمله سهم شهرداری‌ها از مالیات بر ارزش افزوده، سوخت، جرایم رانندگی، ۱۲ هزارم «ارزش گمرکی» کالا‌های وارداتی و غیره.
در همین رابطه سخنگوی شهرداری تهران در گفتگو با باشگاه خبرنگاران جوان با اشاره به درآمد شهرداری تهران در سال گذشته گفت: تحقق ۱۴۳ درصدی بودجه شهرداری تهران در سال گذشته، بی‌سابقه بود. بودجه شهرداری بالغ بر ۵۰ هزار میلیارد تومان بود و حدود ۷۲ هزار میلیارد درآمد محقق شد.
محمدخانی افزود: در ۳ ماه نخست سال ۱۴۰۱، ۴ هزار و ۵۰۰ میلیارد تومان درآمد داشتیم. موفق شدیم این رقم را در ۳ ماه نخست سال جاری به ۱۷ هزار و ۴۰۰ میلیارد تومان برسانیم که نشان‌دهنده رشد چشمگیر ۲۸۷ درصدی است. با تلاش معاونت مالی و اقتصادشهری در ۳ ماه ابتدایی سال ۱۴۰۲، ۶ هزار و ۲۰۰ میلیارد تومان از ۱۷ هزار و ۴۰۰ میلیارد تومان درآمد مذکور، از محل درآمد‌های پایدار کسب شده است.
مدیرکل تشخیص و وصول درآمد شهردارى تهران، گفتگو با خبرنگار باشگاه خبرنگاران جوان گفت: یکی از دلایل تحقق ۱۴۳ درصدی بودجه در سال ۱۴۰۱ تحقق درآمد‌های پایدار شهرداری تهران بیش از ۱۷ هزار میلیارد تومان یعنی ۳۵ درصد سقف مصوب (۵۰ هزار و ۳۰۰ میلیارد تومان) بوده است. عدد و رقمی که نسبت به مصوب ۶۸۰۰ میلیارد تومانی شورای شهر برای سال مذکور، افزایش ۱۵۰ درصدی داشته است.
وی افزود: به تحقق ۱۰۰ درصدی بودجه سال ۱۴۰۱ اکتفا نشد؛ بلکه وصول تمام مطالبات شهرداری تهران و دسترسی به حداکثر منابع برای تأمین مالی پروژه‌های شهری در اولویت قرار گرفت.
یکی از موارد دیگر بهبود روند صدور پروانه بوده که درآمد‌های ناپایدار و البته اجتناب‌ناپذیری به دنبال دارد. درآمد‌هایی که به جهت ایجاد سیاست‌های تشویقی برای رونق ساخت‌وساز در تهران محقق شده است.
با این تفاسیر معاون مالی و اقتصاد شهری شهرداری تهران معتقد است، برنامه توسعه‌ای مترو و حفاری خطوط جدید، پیش پرداخت نوسازی دستکم ۲۵۰۰ دستگاه اتوبوس، پرداخت به موقع حقوق و دستمزد کارکنان، افتتاح‌های مستمر در قالب پویش امیدوافتخار وفعال‌سازی کلان‌پروژه‌ها عمرانی آزادراه شوشتری، بزرگراه بروجردی و اتصال بزرگراه یادگار امام به آزادگان محصول بهبود درآمد‌ها ونظارت‌پذیری بر منابع و مخارج ناشی از سیاست خزانه واحد است.
بر اساس آنچه مطرح شد، هرچند کارنامه عملکرد شهرداری تهران در حوزه تحقق درآمد‌ها مطلوب ارزیابی می‌شود و نسبت به دوره‌گذشته بهبود ملموسی داشته، حجم پروژه‌های بر زمین مانده در این نهاد بزرگ خدمت‌رسان آن‌قدر زیاد است که بدون مشارکت سرمایه‌گذاران، روند ارائه خدمات به شهروندان به کندی بهبود خواهد یافت. موضوعی که مورد تاکید مدیران شهری بوده و باید دیدافزایش درآمد‌ها و سرمایه‌گذاری چه کارنامه‌ای در پایان برای مدیران دوره ششم رقم خواهد زد.
