اردیبهشت ماه سال جاری بود که آیت‌الله رئیسی رئیس جمهوری کشورمان به دعوت رسمی بشار اسد رئیس جمهوری سوریه در صدر هیاتی بلندپایه از مقامات سیاسی و اقتصادی به این کشور سفر کرد. این سفر، نخستین دیدار یک رئیس‌جمهوری از کشورمان از سوریه از سال ۲۰۱۱ بود.

امضای ۱۵ سندهمکاری میان ایران و سوریه

در سفر رئیسی به سوریه ۱۵ سند همکاری در حوزه‌های اقتصادی امضا شد، «برنامه جامع همکاری‌های راهبردی و بلندمدت میان ایران و سوریه» یکی از اسناد مهمی بود که بین ابراهیم رئیسی و بشار اسد روسای جمهوری و مقامات عالی دو کشور به امضا رسید. در این سفر همچنین درخصوص راه اندازی و ایجاد پروژه‌های راهبردی بین دو کشور در زمینه انرژی و گاز، نفت، حمل و نقل و نظایر آن توافق شد.

حضور هیئت بلند پایه سوریه در ایران

مدتی از پس از این سفر هیئتی بلند پایه سیاسی و اقتصادی سوریه با هدف پیگیری مصوبات سفر آیت الله رئیسی، رئیس جمهور اسلامی ایران به سوریه، به تهران سفر کردند. ریاست هیات سوری را محمد سامر الخلیل وزیر اقتصاد و تجارت خارجی و ریاست هیات ایرانی را مهرداد بذرپاش وزیر راه و شهرسازی برعهده داشت.

رقابت کشور‌های منطقه برای حضور فعال‌تر در دوران بازسازی سوریه

با تثبیت موقعیت سیاسی سوریه و غلبه این کشور بر جنگ تحمیلی بین‌المللی، حالا کشور‌های مختلف برای مشارکت در آینده اقتصادی سوریه، در حال رقابت با یکدیگر هستند. در این میان بسیاری از کارشناسان اقتصادی کشورمان و همچنین نمایندگان مجلس شورای اسلامی معتقدند با توجه به اینکه ایران در شرایط سخت همواره حامی ملت و دولت سوریه بود، هم اکنون نیز لازم است نقش پررنگی را ایفا کند.

همچنین از سویی حدود چهار ماه از سفر رئیس جمهوری کشورمان به سوریه می‌گذرد و این کارشناسان و نمایندگان مجلس معتقدند که باید تفاهمات صورت گرفته چه در سفر آیت الله رئیسی به سوریه و چه تفاهم‌های قبل از آن را به صورت جدی پیگیری کرد.

انتقاد نماینده مجلس از سهم ناچیز ما در بازسازی سوریه

حسینعلی حاجی دلیگانی نماینده مردم شاهین شهر در مجلس شورای اسلامی در این باره گفت: ما با وجود حمایت‌هایی که از دولت و ملت سوریه در جنگ تحمیل شده به این کشور داشتیم امروز سهم ناچیزی در بازسازی سوریه داریم که این سهم هم قابل توجه نیست.

وی ادامه داد: کشور‌هایی که عامل اصلی جنگ سوریه بودند و جنگ را به این کشور تحمیل کردند امروز در بازسازی این کشور پیشگام شده‌اند.

این نماینده مجلس افزود: کشور‌های غربی و عوامل آن‌ها در منطقه به تجهیز داعش می‌پرداختند امروز سهم عمده‌ای در بازسازی سوریه را به خود اختصاص داده‌اند.

نماینده مردم شاهین شهر در مجلس شورای اسلامی اظهار داشت: با این حال ما نتوانستیم در این حوزه به گونه‌ای عمل کنیم که بتوانیم در بازسازی سوریه نقش قابل توجهی داشته باشیم و سهمی از بازار این کشور را به خود اختصاص دهیم.

وی افزود: در مقابل برخی کشور‌های همسایه امروز سهم قابل توجهی از بازسازی سوریه را به خود اختصاص داده و مشغول فعالیت است.

چرا باید نقش پررنگ‌تری را ایفا کنیم؟

سوریه از اولین کشور‌هایی بود که پس از پیروزی انقلاب اسلامی، جمهوری اسلامی ایران را به رسمیت شناخت و در نتیجه، روابط رسمی دو کشور آغاز شد. در زمان جنگ تحمیلی نیز سوریه جزو کشور‌های معدودی بود که از ایران حمایت کرد. یکی دیگر از اصلی‌ترین دلایل روابط نزدیک دو کشور در چند دهه گذشته، ماندن سوریه برخلاف سایر کشور‌های عربی در خط مبارزه با اسرائیل بود.

روابط دو کشور در بعد سیاسی و امنیتی به‌قدری عمیق بود که حتی مذاکرات سوری- اسرائیلی در زمان حافظ اسد با میانجی‌گری آمریکا نیز نتوانست آن را مخدوش کند. باروی کار آمدن بشار اسد نیز روابط دو کشور در ابعاد سیاسی و امنیتی گسترش یافت. 

با روابط خوبی که همواره ایران و سوریه داشته اند، می‌توان گفت که ایران امروز نسبت به کشور‌های دیگری که برای حضور در بازسازی سوریه رقابت می‌کنند، می‌تواند سهم بیشتری داشته باشد. بر همین اساس هم کارشناسان معتقدند بخش اقتصادی کشورمان باید حضور پررنگی در سوریه داشته باشند.

منبع: فارس