زهرا علی‌اکبری، با بیان اینکه با پایان یافتن تابستان، طبیعی است که دانش آموزان به ویژه در پایه اول ابتدایی به دلیل ورود به مدرسه به عنوان یک محیط گروهی ساختاریافته، دچار اضطراب و نگرانی شوند، درباره نقش والدین در کاهش اضطراب کلاس اولی‌ها در رفتن به مدرسه، اظهار کرد: برخی از کودکان این تغییر را با شادی می‌پذیرند و شروع مدرسه برای آنان هیجان انگیز است، در حالی که برخی دیگر فوبیای مدرسه دارند و ممکن است برای سازگاری نیاز به کمک بیشتری داشته باشند.

وی ادامه داد: بنابراین ورود به مدرسه برای اولین بار و یا بازگشت به مدرسه پس از تعطیلات تابستانی برای دانش آموزان پایه‌های بالاتر همیشه با مقدار مشخصی هیجان عصبی یا اضطراب همراه خواهد بود، اما والدین می‌توانند با مثبت اندیشی نسبت به مدرسه، ترس از ناشناخته‌ها را به حداقل برسانند.

فوبیای مدرسه یک شکل پیچیده و شدید از اضطراب است

به گفته این کارشناس آموزشی، فوبیای مدرسه یک شکل پیچیده و شدید از اضطراب است که به عنوان امتناع از مدرسه شناخته می‌شود و می‌تواند به دلایل زیادی از جمله رفتن به مدرسه برای اولین بار، تغییر مدرسه و پیدا کردن دوستان جدید، بازگشت به مدرسه پس از غیبت طولانی مدت به دلیل بیماری یا تعطیلات طولانی، ترس از هدف قرار گرفتن توسط دانش آموزان قلدر، داشتن یک تجربه آسیب‌زا مانند سوء استفاده، مشکلات خانوادگی اعم از جدایی والدین، خشونت در خانه و ...، نداشتن دوستان خوب یا نداشتن هیچ دوستی، نامحبوب بودن، احساس شکست جسمانی و احساس شکست تحصیلی رخ دهد.

علی‌اکبری با بیان اینکه یکی از رایج‌ترین محرک‌های فوبیای مدرسه یا همان ناراحتی در روز اول، رفتن به مدرسه برای اولین بار است، توضیح داد: در چنین شرایطی کودک اضطراب جدایی را تجربه می‌کند، زیرا درک دوری از والدین برای مدت طولانی برای او دشوار است. علاوه بر این اگر وی عادت نداشته باشد که یک روز کامل را با سازماندهی و نظم سپری کند، برنامه کلاسی در مدرسه می‌تواند بر استرسی که احساس می‌کند بیافزاید.

وی معتقد است که اغلب برای دانش‌آموزانی که پایه‌های بالاتر و مدتی در مدرسه بوده‌اند، اضطراب‌های بازگشت به مدرسه مستقیما با اضطراب اجتماعی و ترس آن‌ها از نحوه عملکردشان در مدرسه مرتبط است چراکه آن‌ها نمی‌دانند که آیا در تکالیف دانش آموزی خود خوب عمل می‌کنند یا خیر.

دانش آموزانی که مورد هدف «قلدرها» قرار می‌گیرند

این کارشناس آموزشی در بخش دیگر سخنان خود تصریح کرد: برخی از کودکان در سال‌های تحصیلی گذشته در مدرسه مورد هدف قلدر‌ها یا تمسخر قرار گرفته‌اند، بنابراین از تکرار احتمالی این آزار در سال تحصیلی جدید احساس نگرانی می‌کنند. وقتی افسردگی و اضطراب مدرسه در ذهن دانش آموز رخنه می‌کند، علائم نسبتا آشکاری مانند بی قراری، اختلالات خواب، از دست دادن اشتها، مشکل در تمرکز، کناره گیری اجتماعی، نگرانی بیش از حد، دل درد، حالت تهوع، خستگی، تکان دادن پا‌ها و قلب تپنده خواهد داشت.

علی‌اکبری با بیان اینکه در واقع اضطراب به مدرسه رفتن، نگرانی و ناراحتی مداوم می‌تواند مانع تمرکز و منجر به کاهش عملکرد تحصیلی شود، عنوان کرد: اضطراب ممکن است دانش آموزان را از فعالیت‌های اجتماعی منزوی و اعتماد به نفس و عزت نفس آن‌ها را از بین ببرد. از این رو رفتار و حمایت والدین، عامل کلیدی در کاهش اضطراب است چرا که در مواجهه با اضطراب رفتن به مدرسه، والدین نقشی محوری به عنوان تکیه گاه ثابت برای فرزندان خود دارند؛ بنابراین فراهم کردن یک محیط پرورشی و درک کننده در خانه می‌تواند فضای امنی را برای فرزندان ایجاد کند تا نگرانی‌ها و ترس‌های خود را بیان کنند. همچنین ارائه حمایت تزلزل ناپذیر والدین باعث اعتبار بخشی به احساسات دانش آموزان، وزن اضطراب را کاهش و احساس امنیت را تقویت می‌کند.

توجه به اصول اولیه

وی در بخش دیگر سخنان خود به بیان چند نکته راهبردی برای والدین پرداخت که می‌توانند با در نظر گرفتن آن‌ها به کاهش اضطراب در فرزندانشان به هنگام ورود به مدرسه کمک کنند و در ابن باره گفت: اطمینان حاصل کنید که کودک شما به اندازه کافی می‌خوابد، وعده‌های غذایی منظم و میان وعده‌های سالم می‌خورد و ورزش روزانه دارد. وقتی ذهن و بدن فرزند شما تغذیه می‌شود، رسیدگی به نگرانی‌های مدرسه آسان‌تر است. اگر فرزندتان شب‌ها خوب بخوابد و صبحانه مناسبی داشته باشد، احتمالا به حرف‌های شما گوش می‌دهد و با اصرار شما برای حضور در مدرسه بهتر کنار می‌آید.

ایجاد همدلی و حل مشکل

این کارشناس آموزشی با تاکید بر اینکه والدین باید به نگرانی‌های فرزندشان گوش دهند، خطاب به پدر و مادر‌ها خاطر نشان کرد: به این فکر کنید که فرزند من نگران چه چیزی است؟، چرا فرزند من انتظار دارد چنین اتفاقی بیفتد؟، به فرزندتان اجازه دهید ترس‌های خود را به اشتراک بگذارد و در مورد آنچه در ذهنش است صحبت کند. هنگامی که بدانید چه چیزی فرزندتان را آزار می‌دهد، می‌توانید شروع به ایجاد یک برنامه پیشگیرانه کنید. دانش آموزان مضطرب غالبا مشکلات را حل نمی‌کنند و به توانایی خود برای مقابله شک دارند. از این رو پرداختن به ترس فرزندتان با ایجاد یک برنامه فعال با راه حل‌های مشخص، نگرانی را به میزان قابل توجهی کاهش می‌دهد.

روی جنبه‌های مثبت تمرکز و به رفتار خود فکر کنید

علی اکبری ادامه داد: هنگامی که درک درستی از مواردی که فرزندتان از آن می‌ترسد و برنامه‌ای برای مقابله با این ترس‌ها داشته باشید، می‌توانید کودک خود را تشویق کنید تا توجه خود را از نگرانی‌ها به سمت نکات مثبت هدایت کند. برای مثال از فرزندتان بپرسید «مواردی که در روز اول مدرسه برایتان هیجان‌انگیزتر است چیست؟». از سوی دیگر نباید فراموش کرد که بچه‌ها از والدین خود الگو می‌گیرند، بنابراین هرچه اعتماد به نفس و آرامش بیشتری داشته باشید، فرزندتان بیشتر باور می‌کند که می‌تواند از پس این مانع جدید برآید. در حقیقت حامی و در عین حال محکم باشید.

 تعیین انتظارات واقع بینانه

این کارشناس آموزشی با بیان اینکه تشویق دانش آموزان به تنظیم انتظارات واقع‌بینانه می‌تواند بار اضطراب را کاهش دهد، گفت: به دانش‌آموزان یادآوری کنید که با شناخت نقاط قوت، محدودیت‌ها و توانایی‌های منحصربه‌فرد، می‌توانند با چشم‌اندازی متعادل به سال تحصیلی نزدیک شوند. همچنین برقراری و حفظ روال، ثبات و پیش‌بینی‌پذیری دانش‌آموزان را فراهم می‌کند که عناصر ضروری در کاهش اضطراب است چرا که برنامه‌های ثابت برای خواب، وعده‌های غذایی، تکالیف و فعالیت‌های اوقات فراغت باعث ایجاد حس نظم و ساختار می‌شود.

 تمرین مراقبت از خود

وی در پایان سخنان خود با تاکید بر اینکه والدین باید به فرزندان خود اولویت دادن به خودمراقبتی در مدیریت اضطراب رفتن به مدرسه را خاطر نشان کنند، افزود: درگیر شدن در فعالیت‌هایی مانند سرگرمی‌ها، ورزش، مطالعه کردن که به‌زیستی عاطفی را ارتقاء می‌دهد، حس تعادل و تجدید قوا را تقویت می‌کند؛ بنابراین هر چه پذیرش مدرسه و کلاس درس با ذهنیت آرام و علاقمندی بیشتری در دانش آموز صورت گیرد، باعث عملکرد فردی و اجتماعی بهتر در وی می‌شود. بدون تردید در این مسیر همراهی والدین با فرزندان در کاهش نگرانی‌ها و القای اندیشه مثبت تاثیر بسزایی در ایجاد حس خوب از مدرسه خواهد داشت.

منبع: ایسنا