همزمان با روز فرهنگی ایران در چهل‌وسومین نمایشگاه بین‌المللی کتاب اندونزی آیین رونمایی از ترجمه اندونزیایی کتاب‌های «طرح کلی اندیشه اسلامی در قرآن» اثر مقام معظم رهبری (مدظله العالی) و «مفاتیح الحیاة» نوشته آیت‌الله جوادی آملی به همت مرکز اسلامی جاکارتا و رایزنی فرهنگی جمهوری اسلامی ایران در اندونزی با حضور محمد بروجردی؛ سفیر جمهوری اسلامی ایران در اندونزی، محمدرضا ابراهیمی؛ رایزن فرهنگی جمهوری اسلامی ایران در اندونزی، حجت‌الاسلام‌والمسلمین عبدالمجید حکیم الهی؛ رئیس مرکز اسلامی جاکارتا، ناصر تامارا، خبرنگار همراه امام خمینی (ره) در پرواز پاریس به تهران، زولینو باستیان؛ ایران‌شناس، مترجم و استاد دانشگاه اندونزی و حسینعلی سبزه؛ مدیر غرفه ایران در این نمایشگاه برگزار شد.

افزایش همکاری‌های علمی و دانشگاهی بین ایران و اندونزی

در این آیین محمد بروجردی با بیان اینکه در سال‌های اخیر اتفاقات خوب و مثبتی در عرصه همکار‌ی‌های فرهنگی بین دو کشور ایران و اندونزی رخ داده است، بیان کرد: در سفر اخیر رئیس جمهور محترم ایران به اندونزی سند همکاری‌های فرهنگی میان دو کشور امضا شد و راه را برای همکاری‌های فرهنگی میان دو کشور تسهیل و هموار کرد. جمهوری اسلامی ایران با بیش از ۳۵۰ عنوان کتاب در این نمایشگاه حضور دارد. تاکنون در ایران بیش از ۳۰ نمایشگاه بین‌المللی کتاب با حضور بیش از ۷۰ کشور برگزار شده است. امیدوارم در سال‌های آینده شاهد حضور و فعالیت بیشتر ناشران و نویسندگان اندونزیایی در این نمایشگاه باشیم.

سفیر جمهوری اسلامی ایران در اندونزی افزود: مقام معظم رهبری (مدظله العالی) در نمایشگاه‌های بین‌المللی کتاب تهران که هر سال برگزار می‌شود شرکت می‌کنند و یکی از خوشبختی‌های ما این است که ایشان اهل مطالعه، متخصص کتاب و مشوق این حوزه هستند. سالانه بیش از ۱۱۰هزار عنوان کتاب و روزانه حدود ۴۰۰ عنوان کتاب در ایران منتشر می‌شود. مقام معظم رهبری (مدظله العالی) توجه ویژه‌ای به تولید علم و پیشرفت در عرصه‌های علمی، تولید مقالات و کتب علمی دارند.

وی با اشاره به برخی از پیشرفت‌های اخیر جمهوری اسلامی ایران گفت: بر اساس اعلام موسسات معتبر بین‌المللی، کشور ایران در دو دهه گذشته بیشترین خروجی مطالب علمی و بالاترین میزان رشد علمی را در میان کشور‌های دنیا کسب کرده است. بر اساس اعلام این موسسات، رشد علمی ایران در دو دهه گذشته بیش از ۱۱ برابر متوسط جهانی بوده است. میزان پیشرفت علمی ایران در صورتی مشخص است که این آمار و ارقام را نسبت به قبل از پیروزی انقلاب اسلامی ایران یا سال‌های اول پیروزی انقلاب اسلامی ایران مقایسه کنیم. بر اساس اعلام رسمی قبل از پیروزی انقلاب اسلامی ایران، میزان بی‌سوادی بزرگسالان به حدود ۷۰ درصد می‌رسید. در حالی که اکنون رقم بی‌سوادی به صفر نزدیک شده و رقم باسوادی نزدیک به ۱۰۰درصد رسیده است. همچنین، تعداد دانشجویان قبل از پیروزی انقلاب اسلامی ایران به کمتر از ۱۲۰ هزار نفر می‌رسید، اما اکنون این عدد به حدود ۴ میلیون دانشجو رسیده است.

سفیر جمهوری اسلامی ایران در اندونزی بیان کرد: رتبه علمی ایران در سال‌های ۱۳۵۵ شمسی ۵۲ بود. در حالی که اکنون به جایگاه ۱۶ دنیا و رتبه اول جهان اسلام رسیده است. دسترسی به علم نانو و سایر علوم جدید از دیگر آثار پیشرفت ایران بعد از پیروزی انقلاب اسلامی ایران است. این علم در ایران از جایگاه و موقعیت خوبی برخوردار است. علم نانو در زمینه تولید و انباشت دارو، تشخیص بیماری‌ها، سم‌زدایی و افزایش بهره‌وری در کشاورزی، انباشت و نگه‌داری مواد کشاورزی و مواد غذایی، کنترل آفات و سالم‌سازی هوا در زندگی مردم کاربرد دارد. ایران رتبه دوازدهم جهان در حوزه نانو تکنولوژی را به نام خود اختصاص داده است. در زمینه علم پزشکی نیز ایران در حال تبدیل شدن به قطب پزشکی در جهان است. دانش پزشکی در ایران در حوزه‌هایی مانند سلول‌های بنیادی، تولید داروها، شبیه‌سازی حیوانات و سایر علوم جدید در حوزه پزشکی، پیشرفت‌های چشم‌گیری داشته است.

محمد بروجردی در پایان گفت: بعد از پیروزی انقلاب اسلامی ایران در زمینه فضایی نیز پیشرفت‌ها و دستاورد‌ها به شکلی بوده که ایران موفق شد وارد باشگاه فضایی جهان شود. این دانش فقط در خدمت تعداد محدودی از کشور‌های دنیاست. ایران تنها کشور منطقه است که دانش بومی فضایی دارد. تاکنون چندین ماهواره صد در صد بومی بر مدار قرار گرفته‌اند و ایران به زودی ماهواره‌های پیشرفته‌تر و بهتری را در مدار زمین قرار می‌دهد. کشور ما یکی از شش کشور دنیاست که به این فناوری دست پیدا کرده است. در حوزه دانش هسته‌ای نیز با وجود تحریم‌های ظالمانه علیه ایران این کشور توانست در حوزه‌های فراوانی پیشرفت کند و در حوزه‌های پزشکی، دام‌پزشکی، کشاورزی و تولید برق به کشور‌های پیشرو دنیا تبدیل شود. بیان فهرست پیشرفت‌های ایران در یک جلسه امکان‌پذیر نیست. در این حوزه‌ها با کشور‌های اندونزی همکاری‌های خوبی آغاز شده است و امیدوارم همکاری در حوزه علمی و دانشگاهی بین این دو کشور به بهبود روابط، آسایش و رفاه دو کشور ختم شود.

فرهنگ نشر و ترجمه در ایران قدمت طولانی دارد

محمدرضا ابراهیمی نیز در سخنانی بیان کرد: در حوزه نشر و چاپ کتاب از کشور اندونزی انتظار زیادی داریم که باید ناشران و نویسندگان در این زمینه تلاش بیشتری کنند. فرهنگ کتابخوانی، نشر و ترجمه در ایران قدمت طولانی دارد. دیدارها، ملاقات‌ها و اقدامات خوبی از طرف جمهوری اسلامی ایران و سفارت جمهوری اسلامی ایران در اندونزی برای این دوره از نمایشگاه بین‌المللی کتاب اندونزی تدارک دیده شده که از همه همکاران تشکر و قدردانی می‌کنم.

میزان مطالعه شاخص سطح فرهنگ هر کشور است

در ادامه این آیین، حجت‌الاسلام‌والمسلمین عبدالمجید حکیم الهی با بیان اینکه یکی از شاخص‌ها و معیار‌های اندازه‌گیری و سنجش سطح فرهنگ، دانش و آگاهی مردم هر کشوری، میزان مطالعه مردم است، عنوان کرد: برای اطلاع از نرخ مطالعه مردم کشور‌های مختلف تحقیق و بررسی کردم. در این بررسی به یک موسسه در آمریکا رسیدم که در ارائه آمار و ارقام در حوزه‌های مختلف اجتماعی، فرهنگی و دانشی تخصص داشت و از جنبه‌های مختلف درباره کتاب آمار ارائه داده بود. با مراجعه به این آمار می‌بینید که یکی از عوامل عقب ماندن کشور‌های در حال توسعه و جهان سوم عدم مطالعه مردم این کشور‌ها به ویژه جوانان آنهاست. متاسفانه طبق آمار سرانه مطالعه در برخی از کشور‌ها کمتر از یک صفحه است. بر اساس اعلام این موسسه بیشترین آمار مطالعه برای هند است که سرانه هر نفر ۱۰ ساعت و ۴۲ دقیقه در هفته است و کمترین نرخ مطالعه در هفته مربوط به کره جنوبی با ۳ ساعت و ۶ دقیقه است. 

وی در پایان با بیان اینکه در سطح جهانی و بین‌المللی، اندونزی از نظر ادبیات یکی از کشور‌های قابل تحسین است، افزود: نویسندگان و ناشران اندونزی به هفت دلیل پایین بودن نرخ مطالعه در این کشور اشاره کرده‌اند. عدم مطالعه کتاب خصوصا از سوی جوانان، نگاه هنرمندان، اندیشمندان و ناشران به کتاب به عنوان یک ابزار و وسیله تجاری به جای یک وسیله فرهنگسازی و دانش افزایی، نگاه به کتاب به عنوان یک عامل سرگرمی، رواج ادبیات شفاهی به جای ادبیات مکتوب، وابسته بودن دانش‌آموزان به معلم، ضعف توزیع کتاب و بالا بودن قیمت کتاب و کاغذ از جمله این دلایل است.

فرزندان انقلاب به رهبران انقلاب تبدیل شدند

در ادامه این آیین، ناصر تامارا، خبرنگار همراه امام خمینی (ره) در پرواز پاریس به تهران، خاطرات این سفر را بیان کرد و گفت: سال‌های ۱۹۷۷ و ۱۹۷۸ روزنامه نگار و دانشجوی دانشگاه سوربن فرانسه بودم. در آن زمان دانشجویان ایرانی این دانشگاه هم زیاد بودند و اشتیاق آن‌ها برای بروز این انقلاب دیدنی بود. این موضوع ما را با این سوال مواجه می‌کرد که از انقلاب چه برآیندی برای آن‌ها حاصل خواهد شد. در این شرایط یک مرد بزرگ مانند امام خمینی (ره) که همه احترام ویژه‌ای برای او قائل بودند، پیدا شد. در آن زمان گزارش‌هایی درباره انقلاب اسلامی ایران و امام خمینی (ره) تهیه و به روزنامه ارسال می‌کردم. اغلب موارد کارم این بود که به نوفل‌لوشاتو بروم و با ایشان صحبت کنم و گاهی بعد از گوش دادن به سخنرانی‌های امام خمینی (ره) گزارش‌های خودم را می‌نوشتم و آن را برای روزنامه ارسال می‌کردم. اطلاعات من به عنوان یک منبع دست اول در اندونزی مشتاقان زیادی داشت و آن‌ها می‌خواستند بدانند قدم بعدی من چیست و قرار است چه چیزی بنویسم. این باعث شد اشتیاق من بیشتر شود و در این باره بیشتر بنویسم. تمام نوشته‌های من تبدیل به کتاب «انقلاب ایران» شد که اولین و بزرگترین نشریه اندونزی آن را چاپ کرد و فروش آن بسیار زیاد بود. زمانی که امام خمینی (ره) اعلام کردند خبرنگاران می‌توانند از پاریس تا تهران ایشان را همراهی کنند من با مدیر نشریه تماس گرفتم و ایشان گفتند اگر اجازه این همراهی به شما داده می‌شود حتما بروید؛ بنابراین من امام را همراهی کردم.

وی در ادامه بخشی از این کتاب را خواند و اضافه کرد: با قلم خودم تصویری را که از امام خمینی (ره) در ذهن داشتم، نوشتم. رسانه‌های غربی او را انسانی خشن، تند و تیز ترسیم می‌کردند، اما به عینه دیدم که او انسانی صوفی، عاشق خانواده و با رفتار‌های بسیار انسانی در برابر زنان است. من عاشق رفتار‌های انسانی ایشان شدم. زمانی که در ایران و فرانسه بودند رفتار ایشان هیچ تغییری نکرد. همواره می‌گویند انقلاب فرزندان خود را می‌بلعد، ولی در انقلاب اسلامی ایران چنین چیزی را ندیدم بلکه فرزندان انقلاب به رهبران انقلاب تبدیل شدند. بار سنگینی بر دوش امام خمینی (ره) بود، اما استقامت، دلیری و شهامت امام نگذاشت انقلاب فرزندان خود را از دست بدهد. در زمان جنگ ایران و عراق حضور داشتم و همواره از من می‌پرسیدند این جنگ را چگونه دیدی؟ و من در پاسخ می‌گفتم شهامت، دلیری و مقاومت بالای ایرانیان باعث شد این جنگ به پایان برسد.

ناصر تامارا در پایان گفت: خدا را شکر می‌کنم که توفیق داشتم با امام خمینی (ره) آشنا شوم و تا به امروز ایشان را دعا می‌کنم. در بستر اندونزی ایشان به مثابه، ولی هستند. از لحاظ سیاسی نیز به مثابه «سوکارنو» بودند، چون هر دو توانستند تقدیر کشور‌های خود را تغییر دهند. امیدوارم کتابم مجدد چاپ شود و مردم را نسبت به انقلاب ایران آشناتر کند. امیدواریم زندگی و جهان ما به سمت و سوی صلح‌آمیز پیش برود.

شاهنامه فردوسی را بخوانید

زولینو باستیان نیز در این آیین، ادبیات فارسی را پاره تن خود دانست و بیان کرد: نمی‌توانم این زبان را فراموش کنم و تا زمانی که به آخرین دقایق عمرم نزدیک شوم زبان و ادبیات فارسی جزئی از وجود من خواهد بود. تمام تلاشم این است که بتوانم در بازنشر پیام‌های ادبیات فارسی به اندونزی کمک کنم. از زمانی که استاد دانشگاه اندونزی شدم سه واحد زبان فارسی را به صورت اختیاری در برنامه دانشگاه گنجاندم و تمام دانشجویان می‌توانند این زبان را انتخاب کنند. 

این مترجم با بیان اینکه فردوسی فردی مهم در ادبیات فارسی به ویژه ادبیات فارسی کهن است، گفت: فردوسی را به عنوان پنجره‌ای از ادبیات کهن به ادبیات امروزه در نظر می‌گیرند. به کسانی که می‌خواهند بدانند فرهنگ کهن و فرهنگ ایرانی چگونه بوده پیشنهاد می‌کنم شاهنامه فردوسی را بخوانند، چون شاهنامه علاوه‌بر شعر، فرهنگ کهن ایران را در دل خود دارد. ارتباط ایران و اندونزی در زمان گذشته فقط محدود به تجارت و بازرگانی نبود و قبل از تجارت از طریق ادبیات با هم ارتباط داشتند. اشعاری از فردوسی بر روی یک سنگ قبر دیدم که خیلی قبل‌تر از زمانی بود که تجار با هم داد و ستد داشتند. در رساله خودم وقتی درباره کتاب‌های «سیاست‌نامه» و «تاج السلاطین» به صورت تطبیقی کار می‌کردم شباهت‌های بسیار زیادی بین دو فرهنگ ایران و اندونزی پیدا کردم و دیدم عقاید روشنفکران شبیه به هم بود.

 گسترش روابط فرهنگی ایران و اندونزی

در ادامه، حسینعلی سبزه ایام ولادت پیامبر (ص) و هفته وحدت را تبریک گفت و بیان کرد: جمهوری اسلامی ایران برای نخستین بار به صورت مستقیم در نمایشگاه بین‌المللی کتاب اندونزی حضور پیدا کرده است. این حضور با ولادت پیامبر (ص) و هفته وحدت همزمان شده است که آن را به فال نیک می‌گیریم. جمهوری اسلامی ایران با بیش از ۳۵۰ عنوان کتاب در موضوعات مختلف و به زبان‌های انگلیسی، عربی، اندونزیایی و فارسی در این نمایشگاه حضور پیدا کرده است. علاوه بر معرفی و عرضه آثار شاخص ایرانی در غرفه ایران برنامه‌های مختلف فرهنگی نیز در داخل و خارج از نمایشگاه در دستور کار قرار دارد. حجت‌الاسلام‌والمسلمین محمدجواد رودگر؛ نویسنده، پژوهشگر و عضو هیئت علمی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی در این دوره از نمایشگاه کتاب اندونزی حضور دارد و تاکنون برنامه‌های خوبی در دانشگاه‌های اندونزی و مراکز فرهنگی و دینی برگزار کرده‌ایم. امیدوارم روابط فرهنگی بین دو کشور ایران و اندونزی به ویژه در حوزه فرهنگی و نشر کتاب بیش از پیش گسترش پیدا کند و شاهد حضور هرچه پرنگ‌تر اهالی نشر دو کشور در این رویداد‌های فرهنگی باشیم. 

در پایان این آیین، ترجمه اندونزیایی کتاب‌های «طرح کلی اندیشه اسلامی در قرآن» و «مفاتیح الحیاة» رونمایی شدند.