ناصر کنعانی سخنگوی دستگاه دیپلماسی جمهوری اسلامی ایران امروز در نشست هفتگی با خبرنگاران به تشریح آخرین تحولات در حوزه سیاست خارجی پرداخت.

وی در ابتدا میلاد پیامبر اعظم و امام جعفر صادق (ع) را تبریک گفت و افزود: در هفته وحدت هستیم و ایام برگزاری اجلاس سالانه وحدت اسلامی که جمهوری اسلامی ایران هر ساله میزبان جمع زیادی از بزرگان و شخصیت‌های علمی و دینی و فرهیختگان کشور‌های متعدد اسلامی است. 

سخنگوی دستگاه دیپلماسی درباره دیدار ابتکار عمان در مذاکرات هسته‌ای که امیرعبداللهیان به آن اشاره کرده، اظهار داشت: امیرعبداللهیان در این خصوص توضیح دادند. ما بار‌ها اعلام کردیم که به روند مذاکره برای بازگشت مسئولانه و متعهدانه همه طرف‌ها از جمله آمریکا به برجام پایبندیم و روند مذاکره را روند مناسبی برای بازگشت همه طرف‌ها به برجام می‌دانیم.

وی افزود: مذاکراتی در این خصوص به صورت غیرمستقیم با آمریکا هم انجام شد و برخی دولت‌های دوست ابتکاراتی را برای نزدیک کردن دیدگا‌های طرف‌ها مطرح کردند. توافق موجودی که برای بازگشت همه طرف‌ها به آن مذاکره انجام می‌شود همان توافق برجام است که در سال ۲۰۱۵ امضا شد و همه نسبت به آن اعلام پایبندی کردند و ایران به تعهداتش عمل کرد و متاسفانه دولت آمریکا و اروپایی‌ها از انجام تعهدات خود شانه خالی کردند و دولت آمریکا یکجانبه و غیرمسئولانه خارج شد.

سخنگوی وزارت خارجه بیان کرد: ابتکار عمل‌هایی که از سوی برخی کشور‌های دوست مطرح می‌شود و از جمله طرح سلطان عمان نه یک توافق و طرح جدید بلکه ابتکارعمل‌هایی برای نزدیک کردن دیدگاه‌ها به منظور بازگشت همه طرف‌ها به چارچوب برجام و اجرای تعهدات کشور‌ها در همان چارچوب است. ایران همانطور که بار‌ها اعلام کرده از تلاش‌های توأم با حسن نیت کشور‌های دوست و ابتکارعمل‌های آن‌ها برای کمک به بازگشت مسئولانه و متعهدانه همه طرف‌ها به برجام استقبال می‌کند.

وی گفت: ایران از ابتکارعمل‌های کشور‌های دوست از جمله ابتکار عمان حمایت کرده است.

کنعانی گفت: اگر طرف مقابل برای بازگشت متعهدانه و مسئولانه آماده بازگشت به توافق باشد ایران آماده است کمک کند طرف‌ها به توافق برگردند. ایران به روند دیپلماسی و مذاکره برای بازگشت به توافق پایبند است، ولی در عین حال تلاش‌های خود را در حوزه روابط خارجی و بین‌المللی صرفا به موضوع برجام گره نمی‌زند. به بازگشت به توافق برای رفع تحریم‌های ظالمانه پایبندیم و در آن مسیر تلاش می‌کنیم در عین حال به روند تلاش‌ها برای خنثی سازی و بی اثرسازی تحریم‌ها پایبندیم و آن مسیر را دنبال می‌کنیم.

سخنگوی وزارت خارجه همچنین در پاسخ به سؤال دیگری اظهار داشت: از ابتکارعمل‌ها استقبال کرده و نشان دادیم با حسن نیت عمل می‌کنیم. روند جاری و وضعیتی که برای برجام رخ داد نتیجه عدم پایبندی طرف مقابل و به ویژه دولت آمریکا به توافق و نتیجه خروج غیرمسئولانه و یکجانبه و غیرمتعهدانه دولت آمریکا از توافق است. وضعیت موجود نتیجه عدم جدیت آمریکا برای بازگشت مسؤولانه به توافق است.

کنعانی عنوان کرد: ایران نشان داده به مسیر دیپلماسی و مذاکره پایبند است و این مسیر را مادامی که در جهت تامین منافع ملت ایران باشد دنبال کرده و ادامه می‌دهیم. معطل مسیر مذاکرات برای بازگشت به برجام باقی نمی‌مانیم و بی اثر کردن تحریم‌ها را با جدیت در حوزه روابط خارجی و مجامع بین‌المللی دنبال می‌کنیم.

وی همچنین بیان کرد: مسیر توافق دوطرفه است و این مسیر را ایران مادامی که در چارچوب منافع خود باشد دنبال می‌کنیم. تبادل پیام‌ها از مسیر‌های مختلف ادامه دارد و این یک مسیر دیپلماتیک است و این مسیر را همچنان مسیر بازی می‌دانیم و تماس‌ها و گفتگو‌ها و انتقال پیام‌ها همچنان برقرار است و ادامه دارد.

سخنگوی دستگاه دیپلماسی درباره سفر مشاور امنیت ملی ارمنستان به ایران این سفر را در چارچوب تماس‌ها بین ایران و ارمنستان درباره تحولات قفقاز جنوبی و تحولات اخیر در حوزه قفقاز برشمرد و افزود: دیروز گفتگو‌هایی بین این مقام دولت ارمنستان با احمدیان انجام شد و آخرین تحولات قفقاز جنوبی در این گفتگو‌ها مورد تبادل نظر قرار گرفت.

وی افزود: مهمان ارمنستانی گزارشی از آخرین وضعیت منطقه و روابط بین ارمنستان و آذربایجان ارائه کرد. تحولات و تحرکات نظامی در منطقه مورد گفتگو قرار گرفت و فرصتی بود ایران دیدگاه‌ها و مواضع خود را در خصوص قفقاز مطرح کرد و لزوم استفاده از ظرفیت‌های منطقه‌ای و همسایگان برای صلح و ثبات در منطقه به ویژه در مناسبات ارمنستان و آذربایجان مورد تأکید طرف ایرانی قرار گرفت.

وی افزود: امروز ملاقاتی با وزیر امور خارجه خواهد داشت و در همین چارچوب گفتگو‌ها ادامه می‌یابد. تحولات در قفقاز برای ایران حائز اهمیت است. ایران از کشور‌های مهم و اثرگذار و صاحب نقش در تحولات منطقه است. 

سخنگوی دستگاه دیپلماسی خاطرنشان کرد: موضع ایران در ارتباط با مرز‌های منطقه کاملا روشن است. بار‌ها دیدگاه خودمان را اعلام کردیم. معتقد به ضرورت تلاش مسئولانه همه طرف‌ها برای حل و فصل اختلافات در چارچوب مذاکرات و راه‌های سیاسی و مسالمت آمیز هستیم. از حل و فصل اختلافات بین ارمنستان و آذربایجان از طریق راهکار‌های سیاسی استقبال می‌کنیم. ما مخالف تغییر مرز‌های بین المللی و ایجاد تغییرات ژئوپلتیکی در منطقه هستیم و اینکه اختلافات بین کشور‌های منطقه از جمله بین این دو کشور باید در چارچوب روند سیاسی و مذاکره دوجانبه و استفاده از ظرفیت‌های منطقه‌ای حل شود و مخالف مداخلات فرامنطقه‌ای و حضور بیگانگان در منطقه هستیم.

سخنگوی دستگاه دیپلماسی در پاسخ به سؤالی درباره اظهارات اردوغان درباره زنگزور گفت: مخالف تغییرات مرز‌های بین‌المللی و ایجاد تغییرات ژئوپلتیکی در منطقه هستیم. با توسعه راه‌های مواصلاتی و شبکه‌های حمل و نقل به نحوی که منافع کشور‌های منطقه را تامین و باعث توسعه و رفاه مردم منطقه شود موافقیم. تأکید کردیم با تغییرات ژئوپلتیکی مخالفیم. از تمامیت ارضی آذربایجان و ارمنستان حمایت می‌کنیم. در خصوص بازگشت قره باغ به آذربایجان موضع ما روشن بود و از بازگشت این سرزمین‌ها به عنوان سرزمین‌های اشغالی به دولت آذربایجان حمایت کردیم. 

وی افزود: مسائلی که در منطقه وجود دارد در چارچوب‌های منطقه‌ای قابل حل و فصل است از گفتگو‌های منطقه‌ای به خصوص در چارچوب قالب ۳+۳ و مشورت و تبادل نظر و همکاری کشور‌ها در این چارچوب حمایت می‌کنیم و همواره اعلام کردیم آمادگی کمک و مشارکت در چارچوب نشست‌های ۳+۳ هستیم.

سخنگوی وزارت خارجه درباره اجرای توافقنامه امنیتی بین ایران و عراق نیز اظهار داشت: قرار بود دولت عراق نگرانی‌های ایران را در خصوص تروریست‌ها در اراضی اقلیم کردستان عراق برطرف و پایگاه‌های آن‌ها را جمع و آن‌ها را خلع سلاح کنند. این موعد ۲۸ شهریور تمام شد. براساس ارزیابی اولیه ما بخش‌هایی از این توافقنامه تا این مقطع اجرا شده و بخش‌هایی باقیمانده است. با اتمام موعد هیأت ارزیابی ایران برای ارزیابی میدانی میزان دقیق اجرای توافقنامه به عراق سفر کرد. با همکاری و استقبال خیلی خوب مقامات عراقی روبرو بودند و از همکار‌ی‌ها تشکر می‌کنیم.

وی گفت: ارزیابی دقیق از میران اجرای توافقنامه موکول به این است که گزارش هیأت اعزامی مورد بررسی قرار بگیرد. این بررسی انجام و نتایج ارزیابی میدانی به اطلاع مراجع رسمی کشور خواهد رسید و در این زمینه با مقامات عراق تبادل نظر خواهد شد. 

کنعانی با اشاره به سفر الاعرجی به تهران نیز اظهار داشت: هم مقامات دولت عراق و هم اقلیم کردستان عراق خودشان را نسبت به اجرای کامل توافقنامه امنیتی مشترک متعهد می‌دانند و خود را برای اجرای آن ملزم می‌دانند. گفتند بخش قابل توجهی از مقر‌های نظامی تروریست مسلح تخلیه شده و خلع سلاح شدند و به عمق خاک عراق منتقل شدند بخشی از مقر‌های موجود به صورت کامل تخریب شده و مقر‌های باقیمانده نیز تخریب خواهد شد. این در ارتباط مستمر مقامات و مراجع ذیربط دو کشور در حال پیگیری است و تا روند اجرای توافق پیش خواهد رفت. 

این دیپلمات ارشد ایرانی تصریح کرد: ایران بار‌ها اعلام کرده در ارتباط با امنیت مرز‌های خود با هیچ طرفی مسامحه نخواهد کرد و این موضوع را تا زمانی که این توافق به صورت کامل اجرا شود دنبال خواهد کرد.

سند راهبردی مقابله با سلاح‌های کشتار جمعی و اینکه ایران تهدید دائمی تلقی شده است سؤال دیگری بود که از کنعانی پرسیده شد و وی گفت: این ادعا‌های بی اساس و بی ریشه است. ایران عضو متعهد ان. پی. تی است و با آژانس موافقتنامه جامع پادمان را امضا کرده و اجرا می‌کند. ایران بار‌ها اعلام کرده سلاح هسته‌ای در دکترین نظامی و دفاعی ایران هیچچ جایگاه و نقشی ندارد و ایران هرگونه استفاده و تهدید به استفاده از اینگونه سلاح‌های کشتار جمعی را مردود می‌شمارد. ایران به عنوان بزرگترین قربانی سلاح‌های شیمیایی در تاریخ معاصر است به ویژه در جریان جنگ تحمیلی که با حمایت و تجهیز همه جانبه رژیم سابق عراق از سوی کشور‌های غربی و آمریکا صورت گرفته است.

وی گفت: اتهام بی اساس و کذب مطرح شده در گزارش سالانه وزارت خارجه آمریکا در خصوص عدم پایبندی ایران به کنوانسیون منع سلاح‌های شیمیایی را قویا تکذیب و فاقد وجاحت دانسته و مردود می‌دانیم.

سخنگوی وزارت خارجه بیان کرد: مقامات کشور‌های غربی بار‌ها صریحا به همکاری کشور‌های غربی به تامین تجهیزات برای رژیم صدام علیه نظامیان و غیرنظامیان ما اعتراف کرده‌اند و این امر پنهانی نیست و حتی اعلام کردند شرکت‌هایی را مورد تعقیب قضایی قرار دادیم. ایران راستی آزمایی این اعتراف را پیگیری می‌کند. این لکه ننگ همواره در دامان این کشور‌ها باقی خواهد ماند که تجهیز کننده این رژیم به سلاح‌های شیمیایی بودند.

وی ادامه داد: اینگونه اتهام زنی‌ها هیچ ذره‌ای از مسئولیت‌های دولت آمریکا در خصوص کوتاهی و بی عملی در انهدام تسلیحات شیمیایی و آزمایشگاه‌های بیولوژیکی آن کم نمی‌کند.

سخنگوی وزارت خارجه در پاسخ به سؤالی تصریح کرد: هرگونه مذاکره مستقیم با آمریکا را تکذیب می‌کنیم و هیچ برنامه‌ای برای مذاکره مستقیم با آمریکا نداریم.

وی همچنین گفت: عدم پایبندی تعدادی از کشور‌های اروپایی به تعهدات بین‌المللی خود هیچ تاثیری در استفاده ایران از حقوق قانونی خود نخواهد داشت و ایران مبتنی بر حقوق بین‌الملل از حقوق خودش در انجام فعالیت‌ها و تحرکات بین‌المللی و مراودات بین‌المللی استفاده می‌کند. اقدامات یکجانبه بر خلاف تعهدات بین‌المللی هیچ تاثیری بر حقوق دیگر کشور‌ها نخواهد داشت.

 این دیپلمات ارشد ایرانی درباره روابط ایران و مصر نیز اظهار داشت: خوشبختانه در سایه تحولات مثبت در منطقه در مناسبات ایران و مصر شاهد تحولات مثبتی بودیم از جمله گفتگو‌های انجام شده بین هیأت‌های دو کشور و نشست دو وزیر خارجه در نیویورک و بعد از آن دیدار و گفت وگوی روسای مجالس دو کشور در آفریقای جنوبی. شاهد فضا و ادبیات و اراده مثبتی برای برداشتن گام‌های مثبت به سمت جلو در روابط دو کشور بودیم و این تماس‌ها و گفتگو‌ها ادامه می‌یابد. نسبت به این روند خوشبینیم و اعلام کردیم ایران نسبت به توسعه روابط خودش با کشور‌های اسلامی و عربی و منطقه‌ای اهتمام جدی دارد و از هرگونه تحول مثبت در روابط کشور‌ها استقبال می‌کند و هر گام مثبتی را با گام‌های مثبت جدید پاسخ می‌دهد. امیدواریم با گام‌های تکمیلی شاهد ایجاد فضای جدید در روابط دو کشور و ارتقای مناسبات دو کشور مهم اسلامی و اثرگذار در جهان اسلام باشیم.

وی درباره هتک حرمت مجدد قرآن کریم در سوئد نیز بیان کرد: در آخرین مذاکراتی که بین وزرای خارجه ایران و سوئد در نیویورک انجام شد، امیرعبداللهیان این موضوع را به صورت جدی با همتای سوئدی مطرح کرد و ضمن محکوم کردن مجدد موضوع انتظارات جهان اسلامی از دولت سوئد را با جدیت مطرح کرد و اینکه دولت سوئد مسئول است از اهانت به مقدسات بیش از دو میلیارد جمعیت جهان جلوگیری کند و این جزو مسئولیت‌های دولت سوئد است و به هیچ وجه قابل قبول نیست دولت سوئد و دولت‌های دیگر نسبت به ارزش‌های دیگران بی توجهی کنند.

سخنگوی وزارت خارجه گفت: استناد به قوانین داخلی به هیچ وجه از مسئولیت‌های دولت سوئد کم نمی‌کند. این موضوع در گفتگو‌های دو و چندجانبه با کشور‌های مختلف از جمله اسلامی ادامه دارد. در نشست جاری کنفرانس وحدت اسلامی در تهران این موضوع در دستورکار جدی است. در مجمع عمومی سازمان ملل رئیسی این موضوع را به صورت جدی مطرح و در گفتگو‌های دوجانبه مطرح شده است. در چارچوب سازوکار‌های بین‌المللی در سازمان ملل و هم در سازوکار‌های حقوق بشری در ژنو این موضوع به صورت جدی مورد توجه ایران است و با جدیت دنبال می‌کنیم.

وی افزود: این تهدیدی است که کشور‌های اسلامی باید به صورت جدی و در قالب سازوکار‌های دسته‌جمعی دنبال کنند و کشور‌های خاطی را مسئول بدانند.

کنعانی در پاسخ به سؤالی گفت: مرحله تبادل زندانیان بین ایران و آمریکا انجام شد و هیچ برنامه‌ای فعلا در دستورکار نیست. آزادی زندانیان ایرانی در آمریکا و دیگر نقاط جزو مسئولیت‌های ماست. ایران نسبت به آزادی شهروندان خود در دیگر کشور‌ها ولو هر جرمی مرتکب شده باشند در چارچوب مسئولیت‌های حمایت کنسولی از اتباع و شهروندان خود تلقی می‌کند. 

سخنگوی وزارت امور خارجه در پاسخ به سؤالی درباره ادعای مطرح شده مبنی بر پیوستن قریب الوقوع ایران به FATF گفت: در مورد سازوکار‌های مرتبط با شفافیت ملی سازوکار‌های ملی خود را داریم و اینکه برنامه‌ای برای پیوستن به FATF باشد فعلا برنامه‌ای در این خصوص نداریم.

وی درباره سفر مقام ارشدی از آذربایجان نیز بیان کرد: برنامه برای سفر مقام یا مقامات عالیرتبه آذربایجان در چارچوب تداوم تبادل هیأت‌هاست و الان تاریخ دقیقی را ندارم که عرض کنم. موضوعات جدی در دستورکار داریم از جمله بازگشایی سفارت آذربایجان و هم تبادل نظر در خصوص تحولات منطقه قفقاز جنوبی. روند حضور دوباره دیپلمات‌های آذربایجان روند دلگرم کننده‌ای است و امیدواریم بزودی شاهد ازسرگیری فعالیت سفارت آذربایجان در تهران باشیم.

سخنگوی وزارت خارجه عنوان کرد: ایران ارسال کمک‌ها به مهاجران قره‌باغ را در دستورکار دارد.

وی گفت: اهتمام دولت ایران به تحولات قفقاز جنوبی جدی است. با جدیت تحولات منطقه را دنبال می‌کنیم و در رایزنی‌ها با مقامات کشور‌های منطقه قفقاز چه در چارچوب دوجانبه و چه سه و چندجانبه تحولات این منطقه به صورت جدی در دستورکار ما قرار داشته و دارد. نسبت به حوزه امنیت ملی خود بی تفاوت نخواهیم بود. رایزنی‌ها و تماس‌ها و حتی ابتکار‌های سیاسی مختلف در این رابطه از سوی ایران مطرح است و بخشی از گفتگو‌های جاری در تهران هم در چارچوب این تحولات است. مسائل منطقه را با حساسیت و جدیت دنبال می‌کنیم هم در چارچوب کمک به تقویت صلح و ثبات و آرامش در منطقه و هم کمک به مصالح ملی ایران تحولات این منطقه را با جدیت دنبال می‌کنیم و هرجا نیاز به ایفای نقش باشد ایفای نقش می‌کنیم.

وی درباره ارتباط وزارت خارجه ایران با مشاوران وزارت خارجه آمریکا نیز بیان کرد: مایل نیستیم در خصوص مسائلی که در چارچوب مسائل سیاسی داخلی دولت آمریکا و رقابت بین احزاب و رقابت‌های انتخاباتی در داخل این کشور مطرح می‌شود و شکل می‌گیرد و از مسائل مرتبط با ایران و یا از کارت بازی با ایران می‌خواهند برای مسائل داخلی ما استفاده کنند مایل نیستیم اظهارنظر کنیم. این‌ها را به طرف‌های داخلی دولت آمریکا واگذار می‌کنیم.

سخنگوی وزارت خارجه درباره تعیین سفرا بیان کرد: این روند مورد توجه و اهتمام است. اقدامات لازم در این خصوص انجام شده و روند اداری و سیاسی خود را طی می‌کند. 

وی درباره لغو روادید با عربستان نیز اظهار داشت: لغو روادید با برخی کشور‌ها از جمله عربستان موضوع در دست بررسی توسط وزارت خارجه است. چند طرح و ایده در این زمینه وجود دارد و جلساتی با نهاد‌ها و موسسات و سازمان‌های ذیربط در داخل کشور در این خصوص برگزار شده است و بعد از بررسی دقیق همه ابعاد فرهنگی، سیاسی و امنیتی و اقتصادی از جمله با نگاه به سیاست افزایش جذب گردشگر خارجی به کشور طبق قانون وزارت خارجه جمع بندی کارشناسی و نهایی خودش را برای بررسی و تصویب به هیأت وزیران ارسال می‌کند و این روند است و در سازوکار‌های خود دنبال می‌شود.

وی درباره انتقال سفارت آمریکا از دمشق به حسکه نیز بیان کرد: هرگونه حضور دولت آمریکا از جمله حضور نظامی این کشور در سوریه بر خلاف نظر دولت سوریه غیرقانونی و برخلاف مقررات بین‌المللی است و دولت آمریکا نمی‌تواند برخلاف درخواست دولت سوریه در خاک این کشور حضور و فعالیت داشته باشد. اقدامات دولت آمریکا به صورت غیرقانونی نقض حاکمیت و تمامیت ارضی دولت سوریه تلقی می‌شود و غیرقانونی و مردود و غیرقابل پذیرش است.