و ناگهان زمین لرزید و خانه‌های خشت‌وگلی روستا‌های هرات به تلی از خاک تبدیل شد و ساکنان خانه‌ها را زنده‌به‌گور کرد. کسانی که در روستا‌ها زنده مانده بودند، با بیل و کلنگ شروع به آواربرداری کردند تا زنده‌ها را نجات دهند، اما با گذشت زمان امید‌ها برای یافتن گرفتاران زیر آوار کمرنگ شد و جنازه پشت جنازه بود که از زیر آوار بیرون می‌آمد.

هلال‌احمر ایران پس از وقوع این زمین‌لرزه مهیب، نیرو‌های امدادی را برای کمک به زلزله‌زدگان به هرات اعزام کرد تا عملیات جست‌وجو و اسکان سرعت بیشتری پیدا کند. محسن قربان‌زاده، مسئول امداد و نجات هلال‌احمر قائن خراسان‌جنوبی و حامد امامی دو امدادگری هستند که به‌تازگی از ماموریت هرات بازگشته‌اند و روایت و تصاویر هولناک و دست‌اولی از این زمین‌لرزه مرگبار دارند. 

در هرات چه خبر بود؟ 
شهر هرات آسیب دیده، اما بیشترین آسیب‌ها مربوط به روستا‌های اطراف آن است. بعد از جلسه هماهنگی مشخص شد ۱۱ تا ۱۵روستا بیشترین آسیب را دیده است. قرار شد ما به روستا‌های دارای آسیب زیاد برویم. جاده‌ها خاکی بود و رفت‌وآمد مشکل. پنج روستای نزدیک هرات دچار ترک‌خوردگی و تخریب بودند و مردم در سیاه‌چادر زندگی می‌کردند. هرچه از هرات دور می‌شدیم تخریب‌ها بیشتر بود. وقتی خود را به روستا‌های دورتر رساندیم با صحنه‌هایی تلخ روبه‌رو شدیم. اغلب روستا‌ها به تلی از خاک تبدیل شده بودند. وقتی به روستای سیاه‌آب رسیدیم، هیچ اثری در این روستا باقی نمانده و همه چیز تخریب شده بود. گروهی آنجا ماند و تیم ما به روستای کشکوک رفت و آنجا مستقر شدیم.

بیشتربخوانید

• اقدامات بشردوستانه هلال‌احمر به زلزله‌زدگان افغانستانی

وضعیت کشکوک چطور بود؟ 
هیچ فرقی با روستای سیاه‌آب نداشت. در این روستا هم همه خانه‌ها، چون خشت‌وگلی بود و تیرآهن و مصالح نداشت تخریب شده و تعداد زیادی از مردم روستا جان خود را از دست داده بودند.

در این روستا امدادرسانی کردید؟ 
با ورود ما بزرگ روستا سراغ‌مان آمد و اعلام کرد دختربچه‌ای مفقود است و احتمال می‌دهیم زیر آوار باشد. او و دو دوستش با هم بازی می‌کردند و جنازه دوستانش بیرون آمده، اما جنازه این کودک مفقود شده است. ما جست‌وجو را با سگ و دستگاه زنده‌یاب آغاز کردیم و مطمئن شدیم او زنده نیست.

جسد را پیدا کردید؟ 
وقتی پرسیدیم که زمان زلزله کجا بوده است، گفتند در حیاط خانه مشغول بازی با دو دوستش بوده که زلزله می‌آید. تجسس را شروع کرده و با دست و بیل و کلنگ آواربرداری کردیم. کم‌کم اهالی محلی هم کنجکاو شده و به کمک ما آمدند. ظهر بود که جسد دختربچه را از میان آوار و علوفه خارج کردیم و تحویل دادیم. مشخص شد کودک هنگام زلزله به سمت دیواره آغل حیوانات رفته و زیر آوار جانش را از دست داده است.

چه زمانی جسد دختربچه پیدا شد؟ 
روز سوم عملیات بود. ما پنج روز در آنجا بودیم که سه روز اول را در روستا‌ها عملیات جست‌وجو انجام داده و دو روز اقلام امدادی را میان زلزله‌زدگان تقسیم کردیم.

به‌جز ایران، کشور‌های دیگر هم برای کمک به زلزله‌زدگان آمده بودند؟ 
به‌جز ایران هیچ‌کسی برای کمک نیامده بود. چادر امدادی چند کشور را دیدیم که برپا بود و وقتی پرس‌وجو کردیم مشخص شد این اقلام از سال‌های قبل در انبار بوده و میان زلزله‌زدگان توزیع شده و جز از ایران، امدادگر کشور‌های دیگر برای کمک نیامده بودند.

آواربرداری زلزله انجام شد؟ 
ببینید، روز دوم بدون توجه به قانون امداد و نجات خودشان با لودر و بیل‌مکانیکی آواربرداری کرده بودند که کاری اشتباه بود. ما تا چهار روز اجازه نمی‌دهیم بیل و لودر وارد صحنه شده یا کسی روی آوار برود و آواربرداری دستی انجام می‌شد، چون احتمال زنده‌ماندن افراد وجود داشت. در این زلزله از همان ساعات اولیه بیل و لودر آمده و کار آواربرداری یا جابه‌جایی را انجام داده بود.
 
استقبال از امدادگران ایرانی خوب بود؟ 
در همان بدو ورود والی هرات به استقبال‌مان آمد. درطول پنج روزی که مشغول عملیات بودیم، مردم هرات کنار ما بودند، از ما فیلم گرفته و برای کمک‌ها و عملیات جست‌وجو و نجات تشکر می‌کردند.

۳۰۰جنازه در یک روستا

حامد امامی، از نیرو‌های هلال‌احمر خراسان‌شمالی است که همراه دیگر امدادگران در این عملیات امداد و نجات برون‌مرزی شرکت داشت.

به کدام مناطق زلزله‌زده رفتید؟
ما به ۹ روستا رفتیم که همگی صددرصد تخریب شده و تقریبا تمام اهالی جان خود را از دست داده بودند. ما در روستای سیاه‌آب مستقر شدیم که بیشترین کشته را داشت. صبح روز بعد از زلزله که به آنجا رسیدیم، جسد ۳۰۰ کشته را از زیر آوار خارج کرده و نماز میت آن‌ها را خواندیم. 

مفقودی هم به شما گزارش شد؟ 
اهالی گفتند یک دختربچه نیست که ما جست‌وجو کرده و ردی از او پیدا نکردیم. بعد مشخص شد دختربچه مجروح و به هرات منتقل شده بود. ما روستا را با سگ‌ها و دستگاه زنده‌یاب بررسی کردیم. 

فقط شما کمک و امدادرسانی کردید؟ 
بله. هیچ امدادرسان خارجی دیگری حضور نداشت. ما بعد از جست‌وجوی کامل و اطمینان از نبود انسان زنده و جنازه در زیر آوار اعلام کردیم می‌شود با لودر کار آواربرداری را انجام داد و خودمان آن‌ها را راهنمایی کردیم.

منبع: روزنامه جام جم