علی دارابی، قائم‌مقام وزیر و معاون میراث فرهنگی وزارت میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری در افتتاحیه همایش ملی میراث معماری معاصر ایران که امروز دوشنبه اول آبان‌ماه ۱۴۰۲ به همت گروه تخصصی معماری و شهرسازی فرهنگستان هنر با مشارکت معاونت میراث فرهنگی در مجموعه فرهنگی‌هنری آسمان برگزار شد، در سخنانی گفت: در کشور بیش از ۳۴ هزار اثر به ثبت ملی رسیده که تعدادی از این آثار در قالب «میراث معماری معاصر» ثبت شده است.

او افزود: وزارت میراث فرهنگی در قبال معماری و شهرسازی معاصر دو تکلیف ملی دارد: اول اینکه؛ با شناخت و ثبت آثار معماری ارزشمند تاریخی، زمینه شناسایی و درک ارزش‌ها، شاخص‌ها و معیار‌های این معماری اصیل و هویتمند را برای نسل حاضر فراهم و موجب تداوم ارزش‌ها و غنابخشی به معماری امروز شود.

دارابی درباره وظیفه دوم وزارتخانه متبوعش اظهار کرد: با شناسایی، ثبت و حفاظت از آثار ارزشمند معماری امروز در قالب میراث معماری معاصر، فرصتی را برای شناخت و بهره‌مندی آیندگان فراهم نماید. تلاش مطلوب در این راه نیازمند پشتوانه‌های علمی، دانشی و معرفتی نسبت به گذشته و حال است تا میراث نسل حاضر برای آیندگان باقی بماند.

قائم‌مقام وزیر و معاون میراث فرهنگی کشور در توصیف نسل حاضر گفت: از یک سو در کشور و از سال‌های آغازین سده اخیر، تلاش‌های گسترده‌ای را در همراهی با جامعه جهانی آغاز کرده تا آثار ارزشمند معماری گذشته خود را شناخته، ثبت و معرفی و با خوانش و روایت آن زمینه‌ای برای تداوم و غنای معماری معاصر فراهم کند؛ و از سوی دیگر تلاش کرده آثار معماری از خود بجای گذارد که درباره هویتمندی و ویژگی‌های آن باید گفتگو‌ها کرد.

تجلی روح زمانه در آیینه معماری معاصر

او تصریح کرد: معماری در طول تاریخ همواره تجلی‌گاه ویژگی‌های اجتماعی، فرهنگی، هنری، اعتقادی و اقتصادی جوامع بوده و معماری معاصر، کماکان شاهدی بر این ویژگی‌ها در دوران معاصر است. در حقیقت این روح زمانه ماست که در آیینه معماری معاصر تجلی و تبلور یافته است.

دارابی اظهار کرد: حفظ و به رسمیت شناختن این معماری، به عنوان میراث فرهنگی برای آیندگان، چالشی پیچیده است. کوشش‌های بسیاری در این زمینه انجام شده، اما دستیابی به توافق جمعی در خصوص مفاهیم، ویژگی‌ها، شاخص‌ها و به تبع، مصادیق آن دشوار می‌کند.

قائم‌مقام وزیر و معاون میراث فرهنگی کشور بر ضرورت انجام اقدامات جامع برای ثبت برخی آثار معماری معاصر در فهرست آثار ملی تأکید و اضافه کرد: در محور فرآیند‌های مربوط به ثبت آثار در فهرست‌های ملی، چارچوب‌ها و پشتوانه‌های حقوقی و قانونی قرار دارند و تضمین می‌کنند که فرآیند نه تنها نظام‌مند، بلکه با استاندارد‌های بین‌المللی سازگار باشد. 

او تأکید کرد: شناخت اهمیت فرهنگی آثار معماری، اغلب موضوعی ظریف و پیچیده بوده که نیازمند اجماع بین متخصصان از یک‌سو و با جامعه از سوی دیگر است. در واقع، اقدام به ثبت معماری معاصر در فهرست آثار ملی مستلزم درک بستر زمانی و ماهیت در حال تحول این آثار است.

قائم‌مقام وزیر و معاون میراث فرهنگی کشور یادآور شد: درک معماری معاصر، ناگزیر از فهم تغییر فلسفه‌های طراحی و فناوری‌های ساخت آن است. از این رو، ارزیابی این آثار برای ورود به فهرست آثار ملی نیازمند درک سیر و روند‌های معماری و نوآوری‌های مربوط به آن در دوران معاصر است.

دارابی گفت: انتظار می‌رود گنجاندن آثار معماری معاصر در فهرست آثار ملی کشور، صرفاً اقدامی در زمینه شناسایی این آثار نباشد بلکه تلاشی برای خوانش و ثبت روایت معماری ایرانی در دوران معاصر باشد.

او در خاتمه ابراز امیدواری کرد: همایش ملی «میراث معماری معاصر ایران» بستری مناسب برای شناخت و ثبت آثار معماری امروز در فهرست‌های ثبت آثار فراهم کند.