نشست تخصصی «چالش‌های تصویرسازی» از سلسله برنامه‌های جانبی نخستین سوگواره ملی «سلسله طلایی» با حضور کاظم طلایی و محمد حسین صلواتیان در گالری بهفام قم برگزار شد.

لزوم خلق آثاری ماندگار در تصویرگری کتاب‌های کودک و نوجوان

کاظم طلایی «دبیر رشته تصویرسازی پانزدهمین جشنواره هنر‌های تجسمی فجر»، «مدرس تصویرگری»، «مدیر مسئول انتشارات طلایی» و «عضو هیئت داوران نخستین سوگواره ملی سلسله طلایی» در این نشست بر ضروت توجه به نوع تولید محتوا و روحیه کودکان در خلق آثار تصویرگری تأکید کرد و گفت: ما باید دنیای کودکان را خوب بشناسیم، بفهمیم و تخصص، علم و قابلیت‌ها را درخدمت آن‌ها به کار بگیریم.

وی تصریح کرد: اگر این دو موضوع به هم نزدیک شوند و هنر به دنبال این باشد که مفهوم را درست به مخاطب منتقل کند، کار نیز به درستی انجام می‌شود.

عضو هیئت داوران نخستین سوگواره سلسله طلایی افزود: تصویرسازان در تصویرگری، ابتدا کودک را با نگاه کودکانه می‌بینند و سپس از هنر استفاده می‌کنند، بنابراین با این تفاسیر است که متوجه جایگاه تصویرسازی کتاب کودک می‌شویم.

این مدرس تصویرگری افزود: برخی آثار این سوگواره بدون وابستگی به محتوا و تنها از نظر تکنیکی، اجرا، فضاسازی و ترکیب بندی کار خوبی است، اما چون کودک و محتوا را در نظر نگرفته است، امتیاز خوبی نمی‌گیرد.

طلایی خاطرنشان کرد: ما باید به نحوی خلق اثر کنیم که وقتی آثار به کتاب تبدیل شد در ذهن کودکان ماندگار شود و کودکان از آن لذت ببرند؛ پس تصویرگر باید به جوهره شخصیت‌ها و کنش‎ها در آثار خود توجه کند.

ضرورت پرهیز از تولید آثار تکراری در تصویرگری کتاب‌های دینی

در ادامه این نشست تخصصی، محمدحسین صلواتیان «استاد دانشگاه»، «تصویرگر مطرح ادبیات کودک و نوجوان» و «عضو هیئت داوران نخستین سوگواره سلسله طلایی»، دانستن مبانی تصویرسازی را برای هنرجویان ضروری دانست و بیان کرد: این مبانی شاید ده‌ها سرفصل باشند که در دانشگاه در سه ترم تدریس می‌شود و می‌تواند ما را به سرچشمه‌های درستی برساند.

وی با طرح این سؤال که چه ضرورتی دارد ما یک متن را تصویرسازی کنیم، گفت: تصویرگر یک متن را می‌خواند، تصورات ذهنی برای او ایجاد می‌شود و او تصورات ذهنی خود را به خورد مخاطب می‌دهد؛ درحالی که ممکن است در ذهن مخاطب با خواندن متن، تصاویری به مراتب زیباتر از تصویری که تصویرگر ارائه کرده است نقش ببندد.

صلواتیان با اشاره به چالش‌های زیاد تصویرگری، گفت: آیا اصلاً تصویرگر اجازه دارد تصویرسازی کند؟ آیا این یک اجحاف در حق مخاطب نیست که سلیقه خود را به عنوان تصاویر یک متن به مخاطب ارائه کنیم؟ آیا بهتر نیست یک متن را با صفحه سفید به کودک و نوجوان ارائه دهیم تا خود او نقاشی کند؟

وی با بیان اینکه در این نشست تخصصی فقط به طرح موضوع می‌پردازیم، تصریح کرد: در تصویرسازی باید به موضوع توجه کرد و به آن پرداخت. کتاب در حال حاضر با تکنولوژی درگیر است، باید بدانیم هنر ما در ارتباط ما با کتاب و تکنولوژی چه میزان قابل تبدیل، انتشار و تولید است و چه پیوست‌هایی دارد.

این استاد تصویرگری ادامه داد: زمانی که از کتاب با تکنولوژی و فناوری امروزی صحبت می‌کنیم، تعریف کتاب عوض می‌شود و ما با دنیای جدیدی روبه رو می‌شویم؛ لذا این نشست فرصت‌های خوبی برای طرح موضوع دارد.

وی با بیان اینکه نکته مهم بعدی در خصوص کودک و تعریف ما از کودک است، عنوان کرد: باید ببینیم نگاه ما به کودک عوامانه است یا هنرمندانه، هنرمندی که با کودک مراوده دارد باید تعریف درستی از آن داشته باشد؛ این تعاریف در حوزه انسان شناسی است، باید بدانیم مخاطب ما قرار است از کدام نقطه به کدام نقطه برود و تا ابهامات ذکر شده، برطرف نشود همچنان در تاریکی حرکت خواهیم کرد.

صلواتیان با تأکید بر اینکه تا زمانی که خودشناسی نداشته باشیم نمی‌توانیم کودک را بشناسیم، افزود: برخی از مباحث مربوط به معرفت نفس است؛ کودکان امروزی این موضوعات را به خوبی متوجه می‌شوند. علم روان‌شناسی در این خصوص مطالبی را مطرح می‌کند، اما برای هنرمندی که قرار است برای یک مخاطبی که دید عالم قدسی دارد تصویرگری کند، موضوع متفاوت است.

وی با بیان اینکه این موارد در رابطه با نوجوان پیچیده‌تر است، گفت: نظرات اکثر روان‌شناسان در رابطه با کودک، شبیه و یا مکمل یکدیگر است، اما در رابطه با نوجوان نظرات متفاوتی وجود دارد و به همین دلیل انسان با رسیدن به سن نوجوانی، حیات ملکوتی پیدا می‌کند و فریضه‌های دینی بر او واجب می‌شود.

این تصویرگر مطرح کودک و نوجوان تأکید کرد: بنابراین ما قصد انجام هنر دینی داریم و هنر دینی تعریف تخصصی داشته و نیاز به پیش‌نیاز‌های متعدد دارد.

وی تحقق موضوعات مطرح شده را منوط به متفکر بودن هنرمند دانست و گفت: اگر فردی متفکر بوده، اما هنرمند نباشد، خروجی آن آثاری می‌شود که در وادی هنر نیست و از طرفی اگر فرد هنرمند باشد، اما متفکر نباشد، محصول خروجی جایگاهی در هنر دینی نخواهد داشت.

صلواتیان در خصوص برگزاری رویداد‌های تصویرگری با مضامین دینی و ارزشی، گفت: خلأ برگزاری این‌گونه رویداد‌ها آزاردهنده است، بشر امروز و آخرالزمانی با بشر تمام دوران تاریخ متفاوت است و با پدیده‌هایی روبه‌روست که هیچ‌گاه بشر با آن مواجه نبوده؛ او در یک اقیانوس بی‌کران از نعمت‌هایی زندگی می‌کند که میلیارد‌ها انسان قبل از او از آن محروم بودند.

وی بیان کرد: این انسان قطعاً با انسان سال‌های گذشته متفاوت و موجودی جدید است، همان‌طور که کودکان امروزی با کودکان سال‌های بعد متفاوت خواهند بود، کودکان امروزی نکاتی را می‌دانند و درک می‌کنند که بسیار عجیب است، لذا برای تولید محصول فرهنگی برای آن باید آن را خوب بشناسیم.

صلواتیان با تأکید بر اینکه ذهن هنرمندان باید غنی شود، گفت: هنرمند اگر عقبه‌ای نداشته باشد، در یک دنیای محدود باقی می‌ماند، لذا هنرمند باید همواره به‌روز شود؛ ساحت‌ها و نوع حضور‌ها متفاوت است بنابراین باید کودکان را با مقدمه، مباحث و شیوه نو و به روز و جدید با مسائل دینی آشنا کرد تا بتوان به این عمل، هنر گفت.

این استاد تصویرگری اضافه کرد: ما باید پله‌هایی برای غنی‌سازی هنرمندان بسازیم تا با یک حضور امروزی و نوتر و نگاه و دنیای زیباتر برای مخاطب حرف داشته باشند؛ اگر این نگاه تغییر پیدا نکند، درگیر تکرار خواهیم شد.

صلواتیان افزود: درحال حاضر نیز در حوزه کتاب دینی تکرار‌های کسالت‌بار داریم، بدترین نوع حمله به دین نیز تولید کتاب‌های سطحی دینی است.

وی تأکید کرد: ما نباید در ظاهر متوقف شویم، زیرا بشر امروز تشنه محتوا‌های دینی ماست، سرچشمه‌ای در کل جهان شروع به جوشیدن کرده و ما باید حرف تازه‌ای که از تفکر و نگاه تازه منشأ می‌گیرد و به محصول تازه منجر می‌شود داشته باشیم، هرچند تا به امروز کار‌های خوبی انجام شده و البته راه طولانی در پیش است.

خاطرنشان می‌شود نخستین سوگواره ملی «سلسله طلایی» با موضوع امام حسین (ع) به همت اداره‌کل فرهنگ و ارشاد اسلامی قم، مؤسسه بهفام و انتشارات اعلایی برگزار می‌شود.

نمایشگاه آثار منتخب این سوگواره از ۲۸ مهرماه تا ۱۲ آبان‌ماه در گالری «بهفام» به نشانی «خیابان مصلی، بین کوچه ۱۰ و ۱۲» و در گالری «سرو» به نشانی «میدان شهید دستغیب» پذیرای علاقه‌مندان فرهنگ و هنر است.

منبع:شهر بیست