دکتر مهدی کرباسیزاده مسئول بخش گروه‌های خونی نادر و انجماد خون سازمان انتقال خون درباره گروه‌های خونی نادر اظهار کرد: گروه‌های خونی مواد پروتینی روی گلبول‌های قرمز هستند که مانند رنگ چشم و پوست از پدر و مادر به ارث برده می‌شوند و از ویژگی‌های فردی هر شخص هستند.

وی با بیان اینکه گروه‌های خونی اصلی شامل سیستم ABO با چهار گروه خونی (A، B، AB و O) است، ادامه داد: علاوه بر این، تعداد زیادی گروه‌های خونی فرعی نیز داریم که میزان این گروه‌های خونی در جمعیت‌های مختلف متفاوت است و درصدی از جمعیت را در بر می‌گیرد.

مسئول بخش گروه‌های خونی نادر و انجماد خون سازمان انتقال خون تاکیدکرد: بر اساس آخرین داده‌ها و بررسی‌های انجام شده در سال ۲۰۲۳ میلادی، بطور کلی ۴۵ سیستم گروه خونی داریم.

وی با اشاره به اینکه برای گروه خونی نادر تعریف کاملا مشخصی وجود ندارد، ولی بطور کلی اگر یک گروه خونی در بین هزار نفر تا ۵ هزار نفر جمعیت باشد، فرد دارای گروه خونی نادر و اگر در بین ۵ هزار نفر تا ۱۰ هزار نفر و بیشتر جمعیت باشد فرد دارای گروه خونی بسیار نادر است؛ برای مثال در ایران گروه خونی بمبئی، یک مورد در بین ۲ میلیون نفر مشاهده می‌شود که در ردیف گروه خونی بسیار نادر قرار می‌گیرد و در این حالت اگر فردی نیاز به این گرو ه خونی داشته باشد، تامین آن هم سخت است.

کرباسی زاده تصریح کرد: بنابراین وجود یک بخش خون نادر که این نوع گروه‌های خونی را آماده داشته باشد، بسیار مهم است و بر همین اساس هم این بخش برای انجماد و نگهداری طولانی مدت گروه‌های خونی نادر از چند دهه قبل در سازمان انتقال خون ایران تاسیس شد.

وی اعلام کرد: جمهوری اسلامی ایران از سال ۱۳۸۹ به عضویت کارگروه اهدا کنندگان نادر انجمن بین المللی انتقال خون دنیا درآمد و تنها کشور اسلامی در بین کشور‌های منطقه مدیترانه شرقی (امرو) عضو این انجمن است.

کرباسی زاده یادآوری کرد: گروه‌های خونی نادر گاهی به صورت تصادفی در بین اهداکنندگان خون شناسایی می‌شوند؛ برخی نیز وقتی در بیمارستان‌ها به علت بیماری، سقط جنین، عمل جراحی یا برخی حوادث بستری شده و نیاز به خون پیدا می‌کنند، و گروه خونی آن‌ها برسی می‌شود، شناسایی می‌شوند.

وی تصریح کرد: روش دیگری که برای شناسایی گروه‌های خونی نادر در سازمان انتقال خون استفاده می‌شود، بررسی در بین خون‌های اهدا شده گروه خونی O است به طوری که تاکنون با بررسی ۳۵ هزار مورد ۱۲۰۰ نفر با گروه خونی نادر و بسیار نادر شناسایی شده اند؛ البته این به معنا نیست که می‌شود از تمامی آن‌ها بار دیگر خون گرفته می‌شود بلکه اطلاعات آن‌ها ثبت شده است و در مراحل بعد در تماس با آن‌ها ترغیب به اهدا خون می‌گردند ضمن اینکه امکان بررسی بستگان درجه اول آن‌ها از نظر احتمال وجود خون نادر وجود دارد.

مسئول بخش گروه‌های خونی نادر و انجماد خون سازمان انتقال خون گفت: پس از شناسایی افراد دارای گروه خونی نادر، اطلاعات آن‌ها ثبت شده و بعد از انجام تست‌های تاییدی، این خون‌های اهدایی در بخش انجماد ذخیره می‌شود تا در مواقع لازم برای بیماران و متقاضیان این گروه‌های خونی استفاده شود.

کرباسی زاده ادامه داد: اکنون بیش از ۳۵۰ واحد خون نادر به صورت منجمد در سازمان انتقال خون در بخش انجماد در دمای منهای ۶۵ تا منهای ۸۵درجه نگهداری می‌شود که حدود ۱۰۰ واحد آن نوع بسیار نادر است.

وی افزود: این خون‌های منجمد شده تا ۱۰سال قابل نگهداری است و گاهی هم بیشتر از این زمان قابلیت استفاده را دارد و چنانچه در جایی از کشور نیاز باشد بر اساس درخواست پزشک معالج با توجه به سازگاری خون مورد نظر از انجماد خارج می‌شود بعد از آماده سازی ارسال می‌شود.

به گفته وی، در این شرایط خون آماده شده و با حفظ زنجیره سرد برای نگهداری و حمل و نقل آن‌ها در دمای بین یک تا ۶ درجه، تا ۷۲ ساعت قابل تزریق است.

وی تاکید کرد: سالانه حدود ۲۰ تا ۳۰ کیسه خون نادر و بسیار نادر در سرتاسر کشور مورد استفاده قرار می‌گیرد و همچنین در سال‌های گذشته یک مورد هم از این گروه‌های خونی نادر به کشور عمان در قالب همکاری‌های منطقه‌ای ارسال شد.

کرباسی زاده گفت: خوشبختانه، ایران در بحث اهدا و تامین خون خودکفا است و هرچند تاکنون از نظر تامین خون نادر نیز مشکلی نبوده و تمامی موارد درخواست شده تامین شده، ولی این قابلیت وجود دارد که در صورت نیاز به یگ گروه خونی خاص و در قالب ارتباط با کشور‌های عضو انجمن بین المللی انتقال خون همکاری داشته باشیم.

وی تاکید کرد: موضوعی که در خصوص گروه‌های خون نادر و بانک اطلاعات این گروه خونی مهم است، اینکه سازمان انتقال خون قصد توسعه بخش انجماد خون‌های نادر در چند استان دیگر که دارای بیشترین موارد دارای گروه‌های خونی نادر است، دارد چرا که بیشترین مصرف کنندگان این گروه‌ها نیز هستند و همچنین می‌توانند استان‌های همجوار خود را نیز پشتیبانی کنند.

گفتنی است که گروه‌های خونی در در چهار گروه A، B، AB و O مثبت و منفی طبقه بندی می‌شوند، اما در موارد خاص برخی اشخاص صاحب خون‌های نادری هستند که در این تقسیم بندی تعریف نمی‌شود؛ در همین ارتباط اواخر مهر ماه امسال بود که شناسایی یک گروه خونی نادر و کمیاب موسوم به O+ (D--) در یک نوزاد کرمانی رسانه‌ای شد؛ البته فراوانی این گروه خونی نادر در ایران یک در سه میلیون نفر تخمین زده شده است و تاکنون هشت نفر در کشورمان به عنوان دارندگان این نوع خون شناسایی شده اند.

ایران از سال ۱۳۹۰ با تایید انجمن بین‌المللی مستقر در شهر آمستردام هلند، عضو شاخص "کارگروه بین‌المللی خون‌های نادر" شده است؛ ۲۶ کشور عضو این کارگروه بین‌المللی هستند که از منطقه مدیترانه شرقی تنها ایران در آن عضویت دارد.

منبع: ایرنا