دارالفنون تقریباً حدود ۲۵سال قبل از دارالفنون ژاپنی‌ها در ایران راه‌اندازی شد تا سرآغاز تحولات بزرگ در کشور از جمله در حوزه ورزش شود. در واقع ورزش نوین ایران از دارالفنون و با استادان نظامی آن شروع شد و بعد‌ها به مرور زمان باعث توسعه و انتقال موج ورزش به همه جامعه شد. از این رو، نظامیان نخستین گروهی بودند که تمرینات ورزشی را آموزش دیدند و آداب ورزش را آموختند.

دکتر «حمید قاسمی»، نویسنده و پژوهشگر ورزشی، در پانزدهمین نشست مرکز تهران‌شناسی با عنوان «ورزش پایتخت از صفویه تا امروز» با این مقدمه به ماجرای پاگرفتن ورزش نوین پایتخت اشاره و اظهار کرد: توجه به ورزش به طور رسمی از سوی نهاد‌های دولتی به زمان اجرای قانون ورزش اجباری می‌رسد. سال ۱۳۰۶ از سوی رضاشاه قانون اجباری شدن روزی یک ساعت ورزش در مدارس تصویب می‌شود. اما در آن دوران، چون مدارس معلم ورزش چندان زبده‌ای نداشتند، بعد‌ها یعنی یکی- دو سال بعد به ۴ساعت در هفته تغییر می‌کند.

نخستین باشگاه رسمی ایران

اما اینکه چه طور ورزش‌های نوین در ایران پا گرفتند ماجرا از راه‌اندازی نخستین باشگاه در تهران شروع شد، قاسمی چنین پاسخ می‌دهد: اولین کلوپ ورزش توسط سفارت انگلیس در میدان مشق فعال شد که در واقع نخستین باشگاه رسمی ایران و پایتخت بود. این باشگاه ابتدا مختص ورزش فوتبال بود، اما به مرور رشته‌های دیگر هم در آن آموزش داده شد. کشور‌های انگلیس، فرانسه و آمریکا سرآمد بسط و گسترش ورزش‌ها و بازی‌های همگانی بودند.

به گفته این پژوهشگر، رشته دوچرخه‌سواری هم از دیگر ورزش‌های پرطرفدار میان تهرانی‌ها بود که مبدع آن انگلیسی‌ها بودند.

او در این باره می‌گوید: بد نیست بدانید که دوچرخه‌سواری یکی از ورزش‌های مهم در ایران و دنیا بود که مبدع آن انگلیسی‌ها بودند و با رویکرد اقتصادی و صنعتی این رشته را به دنیا معرفی کردند و در ایران حتی نشریه‌ای با عنوان دوچرخه در آن دوران وجود داشت. در کلوپ تهران هم این ورزش یکی از رشته‌های آموزشی بود.

پدر ورزش نوین ایران

حمید قاسمی همچنین از مرحوم میرمهدی ورزنده، پدر ورزش نوین ایران، یاد می‌کند که نقش مهمی در پا گرفتن ورزش‌ها و ترویج استفاده از ابزار و آلات نوین ورزشی در تهران و ایران داشت: این مرحوم بر اساس تجربیاتش از سفر به توکیو و بلژیک دست به ابداع وسیله‌های جدید ورزشی مانند دمبل، هالتر و... زد. البته برای معرفی آن‌ها مشقت‌های زیادی کشید تا به مسئولان وقت اصل ماجرا و کاربرد وسیله‌ها را توضیح دهد و با این پدیده نوین آشنایشان کند.

همچنین از دیگر ورزش‌هایی که در حوزه نظامی‌گری به عنوان ورزش‌های نوین در تهران پا گرفتند ورزش‌های تکواندو، کاراته و جودو بودند که قاسمی به آن اشاره می‌کند و در ادامه می‌افزاید: در دنیا حدود ۱۲۵رشته ورزشی وجود دارد که از این تعداد ۳۰رشته به بازی‌های المپیک راه پیدا کردند و در ایران حدود ۵۰رشته ورزشی فدارسیون دارد.

حمید قاسمی در پایان به تشکیل جلسه انجمن ملی ورزش در خانه حسین علاء، نخست‌وزیر دوران پهلوی، اشاره می‌کند و اینکه از سال ۱۳۳۰خورشیدی نخستین فدراسیون ملی کشور تشکیل شد.

منبع:همشهری