مراسم گرامیداشت روز کتاب، کتابخوانی و کتابدار صبح امروز چهارشنبه ۲۴ آبان با حضور محمدباقر قالیباف رئیس مجلس شورای اسلامی، محمدمهدی اسماعیلی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی، یاسر احمدوند معاون فرهنگی وزیر ارشاد و جمعی از مسئولان کشور در تالار وحدت برگزار شد.

مهدی رمضانی دبیرکل نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور در این مراسم در سخنانی گفت: ۲۴ آبان، روز «کتاب، کتابخوانی و کتابدار»، سالروز درگذشت علامه سیدمحمدحسین طباطبایی است؛ بزرگ‌مردی که «تفسیر المیزان» یادگاری از او برای ما، نسل‌های آینده و غواصان حقیقت در اقیانوس قرآن کریم است. شأن قرآن مجید، که حافظی، چون پروردگار جهانیان دارد، بالاتر و والاتر از چند کوشش بیهوده برای پوشاندن این خورشید است، اما این حرکات می‌تواند تذکری برای ما مسلمانان و اهالی فرهنگ باشد تا با درکِ دقیق‌ترِ قیمت این گوهر، بهره‌برداری بهتری از آن داشته باشیم.

وی افزود: محافل «قرآن و عترت» کتابخانه‌های عمومی (که در این مدت کوتاه به بیش از ۲۰۰ محفل در کشور رسیده است) می‌کوشند پیوندی با این کتاب مقدس برای انس بیشتر برقرار کنند؛ «طرح کتابت قرآن» توسط اعضای کودک و نوجوان، یک نمونه از آن است که در هفته کتاب در حال اجراست.نمی‌توان از کودکان و نوجوانان نام برد و از کودکان مظلوم و بی‌پناه غزه یاد نکرد. شهادت بیش از ۴۵۰۰ کودک بر اثر جنایات رژیم صهیونیستی، رخدادی نیست که بتوان به سادگی از کنار آن گذشت. حتماً جنایت‌های این روز‌ها و مقاومت برادران و خواهران ما در غزه، نتیجه قطعی پیروزی جبهه اسلام را در پی خواهد داشت.

رمضانی افزود: هفته کتاب و ۲۴ آبان، نوروز کتابخانه‌های عمومی است؛ فرصتی برای بازبینی سال گذشته و نگاه به روزهایِ در انتظار. حضور رئیس محترم جمهوری در مراسم سال گذشته، باعث توجه بیش از پیش رسانه‌ها و مسئولین به حوزه کتابخانه‌های عمومی و خدمات آن شد؛ راهبردی که در دو سال گذشته آن را پیگیری کرده‌ایم: «تغییر نگاه و رویکرد به کتابخانه‌های عمومی». چنانچه کتابخانه عمومی، با تعریف و نقش جدید خود به عنوان مرکز فرهنگی-اجتماعی محلی، از سوی مدیران و جامعه درک شود، راه برای حل مسائل ریشه‌دار این حوزه و ارتقای منزلت و بهبود معیشت کتابداران هموارتر می‌شود. همراهی نمایندگان محترم، ولی فقیه به عنوان رئیس شورای فرهنگ عمومی و استانداران محترم در جایگاه رئیس انجمن کتابخانه‌های عمومی و حضور در برنامه‌های کتابخانه‌های عمومی و بهره‌برداری از چندین کتابخانه با حضور معاونین رئیس‌جمهوری و وزرا، شاهد دیگری از این تغییر نگاه است. دغدغه نمایندگان محترم مردم در مجلس شورای اسلامی در جهت تکمیل پروژه‌های کتابخانه عمومی و تجهیز و ارتقا کتابخانه‌های عمومی موجود نیز گواه دیگری بر این اهتمام است.

وی با بیان این مطلب که دسترسی آسان به کتاب، سیاست دولت مردمی در راستای عدالت فرهنگی است که با دو بال کتابخانه مرکزی و کتابخانه سیار پیگیری می‌شود، گفت: نهضت تکمیل پروژه‌های نیمه‌تمام با استفاده از ظرفیت سفر‌های استانی رئیس محترم جمهوری در جریان است؛ بهره‌برداری از ۲ کتابخانه مرکزی استانی، ۱ کتابخانه مرکزی شهرستانی و شتاب گرفتن سایر پروژه‌های کتابخانه مرکزی در استان‌ها، از نتایج این اقدام است. اقدام دیگر توسعه شبکه کتابخانه‌های سیار است؛ کتابخانه سیار خدمت را به نزد مردم مناطق روستایی، صعب‌العبور و کم‌برخوردار برده و با برنامه‌های فرهنگی در نقطه خدمت مؤثر خواهد بود.

دبیرکل نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور افزود: کتابخانه می‌تواند مرکز رشد و شتاب‌دهنده کسب‌وکار‌های کوچک و خانگی باشد؛ اگر در چند سال آینده با موج سالمندی مواجه می‌شویم، کتابخانه می‌تواند برای اوقات فراغت آن‌ها برنامه‌ریزی کند؛ اگر احساس خلائی در آموزش رسمی می‌کنیم، کتابخانه می‌تواند فضای آموزش غیررسمی و مادام‌العمر باشد؛ اگر از توسعه فرهنگ و هنر عمومی می‌گوئیم، کتابخانه می‌تواند محل این توسعه باشد. این‌ها مواردی چند از ظرفیت گسترده شبکه ۳۷۰۰ کتابخانه عمومی (شامل بیش از ۷۰۰ کتابخانه روستایی و ۵۰ کتابخانه سیار) است. در اینجا از زحمات قریب به ۶ هزار کتابدار عزیز، که علی رغم برخی کمبود‌ها با عشق به ایران و کودکان این سرزمین، شمع دانایی را در جان آن‌ها روشن نگه می‌دارند و صبورانه در این مسیر پیش می‌روند، صمیمانه قدردانی می‌کنم و این روز را تبریک می‌گویم.

رمضانی گفت: به نمایندگی از کتابداران عزیز و قریب به ۱۲ میلیون نفر عضو کتابخانه‌های عمومی در کشور اعلام می‌کنم که مرکز محترم، اثرگذار و ارزشمند کتابخانه، ظرفیتی بیش از آنچه که امروز از آن استفاده می‌شود برای خدمت‌رسانی به آحاد مردم دارد. همکاران من بی‌ادعا کار می‌کنند و اگر درخواستی دارند در جهت حل برخی موانع برای خدمت بیشتر، باکیفیت و مؤثر است.

وی در ادامه افزود: آقای قالیباف! این سازمان جوان و چابک، با مسائلی در حوزه قانونگذاری مواجه است که، چون بندی مانع پرواز و اوج گرفتن آن شده است که به برخی از آن‌ها اشاره می‌شود؛ نخست اینکه طرح اصلاح قانون تأسیس نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور، پس از تصویب در کمیسیون فرهنگی، هم‌اکنون در نوبت طرح در صحن علنی مجلس است. به نمایندگی از کتابداران، اعضای کتابخانه‌های عمومی، کتابخوانان و اهالی فرهنگ و بنا بر شناخت پیشین از جنابعالی، که همچنان روحیه سال‌های جهاد در دل و عملتان جاری است، درخواست می‌کنم و امید دارم تصویب این طرح را یادگارِ این دوره از مجلس شورای اسلامی قرار دهید.

دبیرکل نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور گفت: دوم؛ ماده الحاقی در برنامه هفتم توسعه با موضوع کتابخانه‌های عمومی به تصویب نهایی در صحن علنی مجلس برسد. سوم؛ در برنامه و بودجه سال ۱۴۰۳ به موضوع تقویت بودجه کتابخانه‌های عمومی در جهت توسعه نسل جدید کتابخانه‌ها و حل دغدغه معیشتی همکاران بنده عنایت ویژه بفرمائید.

رمضانی افزود: به نمایندگی از کتابداران عزیز و قریب به ۱۲ میلیون نفر عضو کتابخانه‌های عمومی در کشور اعلام می‌کنم که مرکز محترم، اثرگذار و ارزشمند کتابخانه، ظرفیتی بیش از آنچه که امروز از آن استفاده می‌شود برای خدمت‌رسانی به آحاد مردم دارد. همکاران من بی‌ادعا کار می‌کنند و اگر درخواستی دارند در جهت حل برخی موانع برای خدمت بیشتر، باکیفیت و مؤثر است.

«اعتماد» مهمترین سرمایه اجتماعی است

محمدباقر قالیباف در مراسم گرامیداشت روز کتاب، کتابخوانی و کتابدار در تالار وحدت گفت: کمتر جمع‌هایی داریم که ما مرد‌ها فرصت‌ها را به خانم‌ها داده باشیم. وقتی بالای تریبون آمدم، دیدم جمع خانم‌ها از آقایان بیشتر است. طبیعتاً حضور خانم‌هاست که چنین خلاقیت‌هایی را هم به دنبال دارد. ان شاءالله که ما مسئولان قدر بانوان کشور و ظرفیت‌هایی که مغفول مانده است را به درستی در زمینه‌های مختلف بشناسیم و فرصت‌ها را برای آنان فراهم کنیم. به ویژه در حوزه‌های تربیتی، آموزشی و فرهنگی که بانوان می‌توانند بیشترین نقش را ایفا کنند. بدون شک نقش بانوان بی نظیر بوده و هست و ان‌شاءالله بتوانیم آن را بیشتر تقویت کنیم.

رئیس مجلس ادامه داد: ما باید توجه داشته باشیم خانواده‌هایی که امروز برای تامین نیاز‌های معیشتی و مسکن خود با چالش مواجه هستند حق دارند که از سبد فرهنگی فاصله بگیرند، شاید فراموش نکنند، اما کم‌کم با درگیر شدن به دغدغه‌های معیشتی سبد فرهنگی را از یاد می‌برند و عوارض آن برای کشور و خانواده خواهد بود. نهاد کتابخانه‌ها یک نهاد عمومی است، این نهاد باید جور بار فرهنگی را در سبد خانواده‌ها بر دوش بکشد. نهاد بخش خصوصی یا تخصصی نیست باید عرصه فرهنگی خانوار از این طریق پر شود. خیلی از کار‌ها نیاز به پول ندارد بلکه نیازمند همکاری و هماهنگی بین دستگاهی دارد. بنده با توجه به مسئولیتی که در شهرداری داشتم خطاب به همه شهرداری‌ها و شهرداران اعلام می‌کنم که نقش مهمی را در حوزه فرهنگی به ویژه فرهنگ کتابخوانی برعهده دارند.

رئیس مجلس شورای اسلامی در ادامه تصریح کرد: بنده به به یاد دارم یک تقابلی بین نهاد کتابخانه‌ها با شهرداری‌ها بر سر عوارضی که در قانون مصوب شده بود وجود داشت، بنده معتقد هستم به جای پرداختن به این مسائل باید از ظرفیت‌ها استفاده شود. با همدلی و همکاری می‌توان از بستر شهرداری برای حوزه کتابخوانی استفاده کرد. امروز بیش از ۶۰۰ کتابخانه در کشور با عنوان‌های مختلف مانند کتاب مترو، کتاب تاکسی و کتاب اتوبوس شکل گرفته است. در سرا‌های محله کتابخانه تشکیل شده است. عده‌ای می‌گفتند چرا سرای محله؟ حتما مدرسه و مسجد پیشروتر از نهاد کتابخانه هستند، اما ما باید رویکرد محله‌محور داشته باشیم. در هر محله، مسجد، مدرسه و منزل می‌توانند هم‌پوشانی داشته و از ابعاد مختلف محله را پیشرو کنند.

قالیباف در ادامه تاکید کرد: در خیلی از جا‌ها نیازمند پول برای ساخت کتابخانه نیستیم بلکه یک ساختمان ممکن است سال‌ها بلاتکلیف باشد. خیلی از موارد نیاز به قانون‌گذاری ندارد. از سوی دیگر قانونی که نوشته می‌شود باید اجرا شود. ما در قانون بودجه سال گذشته یک درصد از درآمد شرکت‌ها را به این حوزه اختصاص دادیم، اما آیا این یک درصد فقط ۳۷ میلیون تومان می‌شود. اجرای قانون نیز بسیار مهم است که آن هم نیازمند همدلی و همکاری است.

وی اضافه کرد: امروز گره‌های کشور در حوزه‌های تحولی با نکاتی که گفتم حل می‌شود اگر ما می‌خواهیم جامعه آگاه و خلاق داشته باشیم باید در حوزه حکمرانی و مدیریتی به این همدلی و همفکری توجه کنیم. بنده به عنوان یک شهروند و یک خدمت‌گزار در مجلس شورای اسلامی تلاش کردم در مسیر تصویب برنامه هفتم این نکات را لحاظ کنم. قطعا دولت و مجلس شورای اسلامی به موضوعات فرهنگی توجه دارد. اما گاهی ما از داشته‌هایمان به خوبی استفاده نمی‌کنیم قطعا اولویت اول ما در حوزه فرهنگی کتابخوانی است، اما بلافاصله پس از آن محتوا نیز حائز اهمیت است قطعا مسائل اخلاقی خط قرمز ما هستند. محتوا نیز مهم است گاهی از ظرفیت‌ها و چهره‌های برجسته در این عرصه به دلایل مختلف به درستی استفاده نمی‌شود.

رئیس مجلس شورای اسلامی ادامه داد: بنده حدود دو سال پیش به مجموعه باغ کتاب که مجموعه بزرگی بوده و ظرفیت بسیار بزرگی دارد رفتم، اما آنچه که آنجا اتفاق می‌افتد بیشتر به ضد فرهنگ شبیه بود تا به کار‌های فرهنگی. نوع استفاده ما از داشته‌هایمان بسیار مهم است. اول باید از ظرفیت‌های موجود به درستی استفاده کنیم سپس به فکر چیز‌هایی که نداریم برویم. ان شاءالله همه دست به دست هم دهیم تا این تحول را در حوزه فرهنگی رقم بزنیم.

قالیباف گفت: بنده پس از اتمام تصویب برنامه هفتم گزارشی خدمت ملت ایران ارائه می‌کنم قطعا افق پنج ساله پیش‌رو قابل دسترسی و روشن خواهد بود و مجلس شورای اسلامی، دولت و قوه قضاییه دست به دست هم برای حل مشکلات گام بر می‌دارند.

اهتمام دولت به ساخت پروژه کتابخانه‌های مرکزی

محمد رضا هراتی معاون توسعه کتابخوانی نهاد نیز در این مراسم در سخنانی جنایات رژیم صهیونیستی را محکوم کرد و گفت: اهتمام به کتاب با کمک کتابداری دستگاه‌ها و همه مسئولان و مردم امکان پذیر است، اکنون نهاد کتابخانه‌ها توسط مسئولان و مردم بیشتر شناخته شده است.

وی افزود: تغییر مسیر مطالعه و پیگیری نهضت مطالعه با پیگیری نهاد کتابخانه‌های عمومی در حال پیگیری است، با این همت کلیات سند ترویج خواندن در شورای انقلاب فرهنگی به تصویب رسید و جزئیات آن در دست بررسی است.ترویج فرهنگ کتابخوانی قطعاً با همراهی دولت سیزدهم وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی و شخص رئیس جمهوری رنگ بیشتری به خود گرفته است.

معاون توسعه کتابخانه‌ها و ترویج کتابخوانی نهاد کتابخانه‌های عمومی گفت: دولت و وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی اهتمام ویژه‌ای نسبت به ساخت پروژه کتابخانه‌های مرکزی و سیار دارد و تکمیل این پروژه‌ها در استان‌ها موید این مطلب است.