مراسم رونمایی از کتاب تاریخ شفاهی سردار حسین علایی با حضور جمعی از فرماندهان دوران دفاع مقدس و مسئولین کشوری و لشگری و جمعی از پژوهشگران و راویان، امروز سه‌شنبه همزمان با روز نیروی دریایی در مرکز اسناد و تحقیقات دفاع مقدس برگزار شد.

سردار حسین علایی ضمن تشکر از حضار و ضمن عرض تسلیت ایام سالگرد شهادت حضرت فاطمه‌زهرا (س) با یادآوری روز هفتم آذر به عنوان روز نیروی دریایی ارتش جمهوری جمهوری اسلامی ایران توضیح داد: هفتم آذر، روزی است که «ناوچه پیکان» مورد اصابت قرار گرفت و ۳۶ نفر از پرسنل و افسران و درجه‌داران این ناو در شمال خلیج‌فارس به شهادت رسیدند و این روز را به نام روز فداکاری‌های نیروی دریایی نامگذاری کردند.

وی با تشکر از سپاه و مرکز اسناد و تحقیقات دفاع مقدس برای ثبت و ضبط تاریخ دفاع مقدس، تاکید کرد: از همه کسانی که تا به حال نیامده‌اند که این کار را تکمیل کنند، درخواست می‌کنم که اقدام کنند. حُسن این کار این است که خود شخص یک بار مسائلی که اتفاق افتاده را مرور می‌کند و از طرف دیگر دقت می‌کند که درست مطالب را بیان کند. الان اشکالی که وجود دارد این است که زمان وقتی می‌گذرد خیلی چیز‌ها فراموش می‌شود و آدم اشتباه می‌کند و با دقت بیان نمی‌شود و ممکن است بعضی چیز‌ها را اشتباهی بگوید.

فرمانده قرارگاه نوح در دوران دفاع مقدس یادآور شد: اخیراً در مصاحبه یکی از دوستان عزیزمان دیدم که گفته بود قایق‌های تندرو را من بنیان‌گذاری کرده‌ام. در حالی که این‌ها توسط نیروی دریایی سپاه و آن هم در زمان جنگ بنیانگذاری شده است. خیلی‌ها دوست دارند بگویند ما بودیم، این خوب است و اشکالی هم ندارد، همه بوده‌اند، ولی درست بیان شدن وقایع خیلی مهم است.

سردار علایی با اشاره به کتاب تاریخ شفاهی خود بیان کرد: این کتاب به اسم خاطرات من است، ولی من سعی کرده‌ام اتفاقاتی که افتاده است و ما هم در جریان آن بودیم را ذکر کنم. شاید بشود گفت که فعلاً اولین کتابی است که در مورد نیروی دریایی سپاه منتشر شده است. این که نیروی دریایی سپاه چطور تشکیل شد، چطور به‌روزسانی شد، چطور رشد کرد و چه کار‌هایی در دوران جنگ انجام داد. من تاکنون کتابی غیر از این در این زمینه ندیده‌ام.

وی تاکید کرد: بنابر این همه کسانی که می‌خواهند راجع به نیروی دریایی سپاه مطالعه کنند، شاید این یک کتاب و منبع باشد. به نظرم برای اولین بار است که ایران نیروی مسلح نظامی متناسب با فرهنگ و ارزش‌های خودش و نیازمندی‌های خودش را با ابتکار و اراده خودش تشکیل داده است و این بستر را امام به وجود آوردند. ما در طول تاریخ ایران، بالاخره ایران همیشه ارتش داشته، ولی اگر نگاه کنید مثلاً زمان شاه خیلی این‌ها افتخار می‌کنند که ارتش قدرتمندی داشتند، ولی تفاوتش با ارتش یا نیروی مسلح الان این است که آن ارتش هم از نظر تجهیزات و هم از نظر امکانات و هم از نظر دکترین و هم از نظر استراتژی و تاکتیک‌های عملیاتی به بیرون از ایران وابسته بود.

وی افزود: سلاح‌های خوبی هم تهیه کرده بودند، ولی به محض اینکه آن پشتوانه قطع شد، امکان بکارگیری آن سلاح‌ها و تجهیزات در حد ظرفیت خودشان تقریباً از بین رفت. ولیکن این کاری که امام انجام دادند، با توجه به نیاز و آن چیزی که جنگ می‌طلبید ایجاد کردند و نیرو‌های خود ایرانی گفتند ما چی می‌خواهیم؟ چی نیاز داریم و چی به درد ما می‌خورد؟ و هر چی هم سرمایه‌گذاری کردند به کار گرفتند.

فرمانده قرارگاه نوح در دوران دفاع مقدس یادآور شد: این بستر را سپاه ایجاد کرد که من باید از فرمانده کل سپاه در آن زمان، جناب آقای رضایی تشکر کنم که ایشان واقعاً ظرفیت سپاه را در دوران جنگ اینقدر گسترش دادند که امام این امکان را می‌دید که توسعه نیرو‌های مسلح در زمان جنگ را به سپاه واگذار کنند.

وی گفت: از نظر کشور امام هیچ منعی برای ارتش نگذاشته بودند که هرچی بخواهد گسترش پیدا کند و کسی جلوی این گسترش را هم نگرفته بود، ولی این که سپاه در طی مدت یک سال اول جنگ توانست یک ظرفیتی را به وجود بیاورد که ستون فقرات عملیات‌ها بشود، این واقعاً کار بزرگی بود که انجام شد. امام این ظرفیت را در سپاه دیدند و به همین خاطر به سپاه گفتند که سه نیرو را تشکیل بدهید.

سردار علایی به دوران فرماندهی خود در نیروی دریایی سپاه اشاره کرد و یادآور شد: در بخش دریایی که در این کتاب به عنوان خاطرات ذکر شده است، چند مسئله مهم وجود دارد. یکی اینکه ما یک نیروی دریایی درست کردیم که اصلاً تکرار نیروی دریایی ارتش نبود. هرکجا ضعفی وجود داشت برای دفاع در خلیج فارس، این را نیروی دریایی سپاه مطالعه کرد، پیدا کرد و کار خودش را جلو برد و ضعف را برطرف کرد.

وی افزود: مثلاً ما در جنگ دیدیم عراقی‌ها می‌آیند و کشتی‌های ما و نفتکش‌های ما را می‌زنند، در داخل خورموسی، در داخل دریا و ما هیچی نداریم و هیچ کاری نمی‌توانیم بکنیم، نیروی دریایی و هوایی مأموریت داشتند مقابله بکنند، ولی نیروی هوایی پوشش هوایی برگزار می‌کردند، ولی باز عراقی‌ها می‌آمدند و می‌زدند، نیروی دریایی هم ناو می‌آورد و اسکورت می‌کرد ولی در حین اسکورت، عراقی‌ها هم با موشک «کرم‌ابریشم» می‌زدند و هم با هواپیما و هلی‌کوپتر با موشک‌های «اگزوسه» این‌ها را می‌زدند و کاری نمی‌شد انجام داد.

فرمانده قرارگاه نوح در دوران دفاع مقدس با اشاره به ابتکارات در نیروی دریایی سپاه بیان کرد: آن‌ها کار خودشان را می‌کردند. ولی وقتی سپاه آمد، یک ابتکار به خرج داد و این ابتکار هم، چون خودش را در متن عملیات‌ها قرار داده بود، این ابتکار را پیدا کرد و آن هم این بود که متوجه شد اگر از قایق‌هایی استفاده کند که سرعت آن‌ها از ناو‌ها و ناوچه‌ها و کشتی‌هایی که در خلیج‌فارس هستند بیشتر باشد و بتواند سلاح‌هایی را در مقابل کشتی‌ها بکار بگیرد که مؤثر باشد، با نفرات عادی می‌تواند این کار را انجام بدهد و به همین خاطر ابتکار قایق‌های تندرو ایجاد شد.

وی اشاره کرد: در ابتکار قایق‌های تندرو کار به جایی رسید که عراقی‌ها وقتی می‌زدند، ما بلافاصله واکنش نشان می‌دادیم که من در این کتاب فکر می‌کنم گفته‌ام. یک بار عراقی‌ها خیلی کشتی ما را می‌زدند و ما یک هجوم گسترده انجام دادیم که عراق برای اولین بار مجبور شد ۴۰ روز عملیات دریایی علیه کشتی‌ها انجام ندهد. یعنی مقابله به مثل اینقدر مؤثر بود.

سردار علایی از جنگ نامتقارن دریا گفت و اشاره کرد: الان آقای فتح‌الله محمدی اینجا حضور دارند، فرمانده منطقه دوم هستند و آقای حسین‌تاش که آن موقع تشریف داشتند و ما در خدمتشان بودیم و قائم‌مقام آقای آستانه آقای یاحیّ و آقای اکبری و آقای صائمی و آقای معصوم‌بیگی که از دوستان دریایی هستند را اینجا اسم بردم. این‌ها دیدند که یک چنین کاری انجام شد و ابتکار قایق‌های تندرو وقتی بکار گرفته شد، باعث شد ما یک اصطلاحی را برای اولین بار در جنگ‌های دنیا به وجود آوردیم به عنوان جنگ نامتقارن.

وی افزود: من تا قبل از آن این اصطلاح را جایی ندیده بودم. ما اصطلاح «جنگ نامتقارن» را به وجود آوردیم. یعنی گفتیم ما با روشی با دشمن می‌جنگیم که آن‌ها در مقابل روش ما توانایی ندارند. او موشک دارد و می‌تواند هواپیما را بزند، ما هواپیما نداریم، او موشک دارد و می‌تواند ناو بزند، ما ناو نداریم. او سلاح دارد و می‌تواند هلی‌کوپتر بزند ما آن را نداریم. او رادار دارد و می‌تواند در هوا و دریا هرچه هست را ببیند، ما از قایقی استفاده می‌کنیم که با رادار دیدنش هم مشکل است و به راحتی نمی‌تواند آن را ببیند، بنابر این ما یک کاری کردیم که آن‌ها تمام توانایی‌هایشان به صفر رسید.

فرمانده قرارگاه نوح در دوران دفاع مقدس با اشاره به این که در جنگ خلیج‌فارس، ما با عراق طرف نبودیم بلکه با آمریکا و اروپایی‌ها طرف شدیم، یادآور شد: آن‌ها آمدند به طرفداری عراق، آن‌ها طرف حساب ما قرار گرفتند، ما با آن‌ها درگیر نشدیم، آن‌ها آمدند و مقابل ما قرار گرفتند. جالب این است که ناو‌های آمریکایی بعد از یک مدتی که با مسئله قایق‌های تندرو مواجه شدند، آمدند و روی ناو‌های خودشان کیسه شن چیدند. پشت آن کالیبر ۵۰ گذاشتند. دوستان که الان اینجا هستند شرایط آن زمان را می‌دانند. یعنی آمدند گفتند با قایق چطوری باید درگیر بشویم و این کار را انجام دادند. آن‌ها هلی‌کوپتر آپاچی بکار می‌گرفتند برای درگیری، ما هیچ موقع به آن‌ها حمله نمی‌کردیم و آن‌ها شروع می‌کردند و ما واکنش نشان می‌دادیم.

وی افزود: یک موقع سمت جزیره فارسی، خدا رحمت کند شهید مهدوی را که از شهدای برجسته نیروی دریایی است و عملیات‌های خوبی انجام داد، در آنجا آن‌ها حمله کردند، بچه‌های ما روی قایق بودند و داشتند نماز مغرب و عشا می‌خواندند که آن‌ها حمله کردند. زمانی که حمله کردند ما دنبال این می‌گشتیم که چه سلاحی به درد می‌خورد که بچه‌ها داشته باشند.

سردار علایی درباره تهیه موشک «استینگر» توضیح داد: از برادران افغانی که با آمریکا کار می‌کردند و آمریکا موشک استینگر به آن‌ها داده بود که علیه شوروی استفاده کنند، ما از آن‌ها موشک استینگر با واسطه گرفتیم و روی قایق‌ها بود، دو تا هلی‌کوپتر آپاچی حمله کردند به بچه‌ها و قایق‌ها را زدند، ولی یکی از بچه‌های ما با همین موشک استینگر خود آمریکایی‌ها، هلی‌کوپتر آمریکایی‌ها را زد و برای اولین بار بود که هلی‌کوپتر آن‌ها افتاد داخل دریا و دو نفر خلبان آن هم غرق شدند که بعداً آمدند این‌ها را بردند.

وی خاطر نشان شد: منظورم این است که یک نیروی دریایی درست شد که از روز اول که درست شد وارد عملیات شد؛ و در هر عملیاتی هم موفق بود. در ایران در نیروی دریایی ارتش اصلاً جنگ مین وجود نداشت. چهار تا ناو قدیمی داشتند که مخصوص مین‌روبی بود و خراب هم بود. این‌ها در بندر بوشهر، در منطقه دوم بودند و همیشه هم پهلو گرفته بودند و ما از این‌ها کاری ندیدیم. ولیکن ابتکار جنگ مین را نیروی دریایی سپاه مطرح کرد. ما بودیم که مین را پیدا کردیم، به صنایع دفاع دادیم و گفتیم بساز. دانشجویان مهندس دانشگاه صنعتی شریف بودند که در صنایع دفاع این مین‌ها را ساختند.

وی از موشک‌های ساحل به دریا به عنوان ابتکار دوم یاد کرد و گفت: مرتب ایران عنوان می‌کرد که ما تنگه هرمز را می‌بندیم، من یک روز رفتم به آقای هاشمی گفتم شما واقعاً می‌خواهید تنگه هرمز را ببندید؟ گفت بله. اگر آمریکایی‌ها فلان کنند ما می‌بندیم. گفتم چطوری می‌خواهید ببندید؟ گفت شما‌ها هستید. گفتم ما سلاح می‌خواهیم. گفت چی می‌خواهید؟ گفتم عراقی‌ها خودشان به ما گفته‌اند چی بخواهیم. این‌ها با موشک کرم‌ابریشم از داخل رأس‌البیشه می‌زنند به خورموسی. شما به این سفر چین که می‌خواهید بروید، چون زمانی بود که ایشان می‌خواست برود چین، گفتم شما آنجا که رفتید بگویید از این موشک‌ها که به عراقی‌ها داده‌اند، به ما هم بدهند. ایشان رفت قرارداد بست و گرفتند.

سردار علایی افزود: آقای صائمی آن زمان فرمانده موشکی ما بود. ایشان مسئول شد و بچه‌ها را فرستادند چین آموزش دیدند و این موشک‌ها وارد عرصه شد. آقای درخشان فرمانده یکی از تیم‌های موشکی بود که بکار می‌گرفت. در تمام دوره جنگ، تنها موشک‌هایی که عملیات انجام داد این موشک‌هایی بودند که در اختیار سپاه بودند. یعنی می‌خواهم بگویم کاری که امام انجام داد و سپاه انجام داد و فرمانده سپاه دنبال کرد، خیلی کار مهم و با ارزشی بود. یعنی هم نیروی دریایی تأسیس شد و هم در همه عملیات‌ها شرکت کرد.