به نقل از شهرداری قم،وجود مشاغل مزاحم و آلاینده در بافت‌های مسکونی معضل جدی شهری همچون قم است که به دلیل مسائل زیست‌محیطی، مشکلات و چالش‌هایی را برای شهروندان ایجاد کرده و انتقال آن‌ها مطالبه شهروندان قمی است. بنا بر آئین‌نامه ساماندهی اصناف و مشاغل مزاحم شهری ۲۵ شغل به دلیل آلودگی و مزاحمت زیاد و شرایط ناایمن نمی‌توانند در محدوده شهر فعالیت کنند و مشمول تعطیلی و انتقال قطعی به خارج شهر یا به شهرک صنعتی، مجتمع‌های صنفی مجاز و شهرک‌های کشاورزی هستند.

از مشاغل مزاحم می‌توان به تعمیرگاه ماشین‌آلات سنگین، مراکز بازیابی اوراق انواع خودرو، موتورسیکلت، انبار انواع پسماند و ضایعات قابل بازیافت، صنایع مرتبط با فلزات، فروش و شارژ کپسول‌های گاز، سنگ‌بری‌ها و آجرپزی‌ها اشاره کرد. همجواری اصناف مزاحم با بافت‌های مسکونی سابقه چندین ساله دارد، اما در گذر زمان به دلیل متراکم شدن بافت‌های مسکونی زندگی شهروندان را دچار اختلال کرده است.

نمونه آن را می‌توان در تقاطع نماز، خیابان اراک، بلوار امام موسی‌صدر، خیابان شهید بهشتی، خیابان امام خمینی (ره)، خیابان هدف، خیابان توحید و بلوار شهید ستاری مشاهده کرد. براساس بند ۲۰ ماده ۵۵ قانون شهرداری‌ها، مدیریت شهری علاوه بر جلوگیری از ایجاد و راه‌اندازی هرگونه کسب و کار که موجب مزاحمت برای ساکنان و بروز مسائل زیست‌محیطی می‌شود، وظیفه ساماندهی مشاغل مزاحم را بر عهده دارد.

طبیعی است که به دنبال ایجاد محدودیت در داخل شهر برای بعضی مشاغل، مدیریت شهری باید جایگزین‌هایی را پیش‌بینی کند. ایجاد شهرک صنوف و شهرک خودرویی و راه‌اندازی آن‌ها طی سال‌های اخیر از جمله اقدامات انجام شده در این زمینه بوده است.

طبق مصوبه شورای اسلامی شهر قم، ساختار تشکیلاتی شهرک صنوف در قالب زیرمجموعه به سازمان میادین شهرداری الحاق شد و در این راستا این سازمان تمام توان خود را برای توسعه و به ثبات رساندن این شهرک بزرگ به کار گرفته است. راه‌اندازی این شهرک در فاز نخست توانست صنف آهن‌فروشان را که موجب مزاحمت بصری، ترافیکی و صوتی در خیابان مطهری بود، ساماندهی و این خیابان را به مرکز داد و ستد آرام شهری تبدیل کند.

شهرک صنوف در کیلومتر پنج جاده قدیم قم تهران با مساحت ۱۵۷ هکتار در سه فاز طراحی شده و فاز نخست آن شامل ۳۸۵ واحد از صنف آهن و فولاد است. تا به امروز ۳۱۰ واحد تکمیل شده و ۲۰۰ واحد از مجموعه بازار آهن به صورت کامل فعال شده است و روزانه ۱۰ تا ۱۵ تریلی آهن‌آلات را جابه‌جا می‌کند و به بازار مصرف می‌رساند. در کنار شهرک صنوف طی سال‌های اخیر شهرک خودرویی نیز در شهر ایجاد شده است که می‌تواند راهی برای جابه‌جایی مشاغل خودرویی از معابر اصلی و پرترافیک شهر باشد.

بعضی صنوف خودرویی چهره آشفته‌ای در قم ایجاد کرده است

محسن صادقی امینی، سرپرست سازمان میادین میوه و تره‌بار و ساماندهی مشاغل شهری شهرداری قم با اشاره به وضعیت آشفته و نامناسب معابر مرکزی شهر قم، تاکید می‌کند: خیابان‌های منتهی به مرکز شهر و معابر منتهی به حرم حضرت معصومه (س) وضعیت مناسبی ندارد، تعدد واحد‌های تعویض روغنی، پنچرگیری و فروش لوازم یدکی موجب شده است تا این خیابان‌ها به ویژه محل عبور زائران، وضعیتی نامطلوبی داشته باشد.

وی با بیان امکانات در نظر گرفته شده در شهرک خودرو همچون امکانات تعمیرگاهی، خدماتی و تفریحی نقش این شهرک در راستای رفع دغدغه‌های زیست‌محیطی است، اضافه می‌کند: باید در نظر داشت که احداث شهرک‌های خدماتی نیازمند همکاری و مشارکت نهاد‌های مختلف استان به‌ویژه اتحادیه صنوف، صاحبان مشاغل و حضور مؤثر و فعال آن‌ها است.

صنوف دارای آلودگی صوتی در اولویت است

تمام مشاغل مرتبط با خودرو به یک نحو بر محیط اطراف خود اثرگذار نیستند، بعضی از این مشاغل آلودگی زیست‌محیطی و آلودگی صوتی دارد و مزاحمت ترافیکی ایجاد می‌کند. احمدرضا شفیعی، مدیر کل پیشگیری و رفع تخلفات شهری شهرداری قم با اشاره به وجود صنف صافکاری در شهر قم، اظهار می‌کند: صنف صافکاران در خیابان‌های مختلف شهر قم پراکنده است و به خاطر نوع فعالیت آن‌ها، مزاحمت‌های صوتی و سد معابر برای شهروندان ایجاد می‌شود.

وی با اشاره به جمع‌آوری بعضی مشاغل مزاحم شهری، تاکید می‌کند: با آماده‌سازی زیرساخت‌های شهرک صنوف بخش مهمی از صنف آهن فروشان به این شهرک منتقل شدند و به زودی روند انتقال صنف صافکاری‌های خودرو نیز آغاز خواهد شد.

۷۰ درصد از مشاغل مزاحم ساماندهی می‌شوند

مهدی اصفهانیان‌مقدم، معاون محیط زیست و خدمات شهری شهرداری قم نیز در جلسه کارگروه ساماندهی مشاغل مزاحم و صنوف آلاینده شهری، خاطرنشان می‌کند: با احداث شهرک صنوف و خودرویی، شهرداری قم زیرساخت اولیه برای انتقال ۷۰ درصد از مشاغل مزاحم و آلاینده به خارج از بافت شهری را ایجاد کرده است.

وی با بیان اینکه بخش عمده‌ای از نارضایتی‌های شهروندان در بافت شهری و مسکونی از فعالیت صنوف مزاحم و آلاینده است، خاطرنشان می‌کند: شهرداری قم برای ساماندهی صنوف آلاینده و مزاحم شهری از درون بافت شهری، طی سال‌های گذشته صد‌ها میلیارد تومان برای راه‌اندازی دو شهرک مهم خودرویی و صنوف هزینه کرده که هم‌اکنون زیرساخت‌های این دو شهرک نهایی شده و در آستانه بهره‌برداری کامل است.