سازگاری با معلولیت می تواند دشوار باشد چون همه ما تمایل داریم مادامی که زنده هستیم سلامت باشیم، بنابراین نگرانی در مورد آنچه که از دست داده ایم طبیعی خواهد بود.

پذیرفتن معلولیت آخرین مرحله ی سازگاری با آن است. سازگاری با معلولیت شبیه به غلبه کردن بر غم و اندوه است. مهم نیست که فرد چقدر در هریک از مراحل احساسی باقی می ماند.

شبنم مقتدری عضو سازمان نظام روان شناسی کشور در گفتگو با خبرنگار باشگاه خبرنگاران جوان اظهار کرد:افراد دارای معلولیت نیاز است که شناخت کافی در مورد خود داشته باشند و از نقاط قوت و‌ضعف خود آگاه باشند. ضعف‌ها را انکار نکنند، با موقعیت‌ها واقع‌بینانه روبه‌رو شوند؛ که این مساله عزت نفس آن‌ها را تقویت کرده و سبب می‌شود ارزشمندی شخصیت خود را وابسته به عناصر بیرونی ندانند.

وی ادامه داد: اگر انسان خود را «همانگونه که هست» بپذیرد یعنی پذیرفتن خود بدون قید و‌شرط وفاقد قضاوت و ارزشمند دانستن خود حتی با وجود شکست، وابسته نبودن ارزشمندی خود صرفا به نظرات و اعمال دیگران و‌محیط اطراف؛ می‌تواند منجر به افزایش عزت نفس شود، با انگیزه پیشرفت که از درون فرد نشات می‌گیرد می‌تواند منجر به انگیزش پیشرفت یا همان احساس پیشرفت شود و‌در نهایت تلاش و رفتار فرد در جهت رشد را به دنبال داشته باشد؛ اما افرادی که احساس ارزشمندی شان وابسته به عوامل بیرونی مانند تایید از سمت معلم و‌خانواده و محیط اطراف باشد به کاهش عزت نفس شان می‌انجامد. ما همه به دلیل نیاز به ارتباط تمایل داریم مورد تایید دیگران باشیم، اما مشکل آنجا است که فرد اگر تایید را دریافت نکند خود را ارزشمند نداند.

آیا پذیرش خود به معنای تغییر نکردن است؟
این مدرس دانشگاه بیان کرد: پذیرش ضعف و قوت‌ها همان گونه که هستند نه بیشتر و نه کمتر و متناسب با توانمندی و استعداد خود، از خود انتظار متناسب با توانمندی داشتن، پذیرش خود می‌تواند تاب آوری ما در برابر سختی‌های تغییر را هم افزایش دهد.

داشتن معلولیت می‌تواند محرکی برای رشد فردی باشد؟
این روان درمانگر گفت: یکی از نظریه پردازان در روان شناسی به نام آدلر نظر جالبی‌دارد و‌ می گوید هر گونه ضعف یا ناتوانی که در جسم یا روان خود احساس کنیم می‌تواند محرکی برای جبران آن باشد و‌ ما را به تلاش و سعی بیشتر وادار کند، خود آدلر به نرمی استخوان مبتلا بود و سعی کرد برای جبران آن در حیطه ورزش و بعد‌ها در زمینه‌های دیگر توانمندی خود را نشان دهد، نمونه بارز آن در دنیا لیونل مسی است که به رغم بیماری جسمی، سال‌ها دریافت کننده توپ طلای فوتبال جهان و از بهترین بازیکنان فوتبال دنیا می‌ شوند.

 خانواده می‌تواند به ارتقاء سلامت روان فرد دارای معلولیت منجر شود؟
مقتدری گفت:حمایت‌های اجتماعی به خصوص از سمت خانواده بسیار نقش‌کلیدی در کمک به ارتقاء سلامت روان افراد دارای معلولیت دارد.نوع نگاه خانواده هم حائز اهمیت است که عدم توانمندی فرزندشان را معلولیت یا محدویت او به حساب می‌آورند. در کنار این نوع نگاه شیوه فرزندپروری، نحوه برقراری ارتباط و‌مدیریت چالش‌ها می‌تواند متفاوت باشد.

وی در ادامه تصریح کرد: خانواده درمانی و‌مراجعه همه اعضای خانواده بسیار موثر‌تر از مراجع فردی این افراد می‌باشد وداشتن سلامت روان تمامی اعضای خانواده می‌تواند آمادگی آن‌ها را برای فعالیت‌هایی که در راستای دریافت خدمات اجتماعی، خدمات درمانی و فعالیت‌هایی مرتبط با آن که باید انجام دهند را افزایش دهد.

شیوه صحیح برخورد شهروندان با افراد دارای معلولیت چگونه است؟

او گفت: شهروندان باید در کنار همدلی، عواطف و احساسات فرد دارای معلولیت را هم درک کنند و به حرف‌های آن‌ها توجه کنند و مهارت شنوایی را در خود تقویت کنند و از این طریق ارتباطی موثر با معلولان می‌توانند برقرار کنند. این ارتباط می‌تواند با انعکاس احساس، ارتباط چشمی و انعکاس محتوای صحبت‌های آن هاهم تقویت شود و سعی کنند از همدردی و ابراز حس دلسوزی استفاده نکنند.

مقتدری با اشاره به یکی از دیدگاه نظریه‌پردازان مطرح دنیا بیان کرد: فرانکل معتقد است، انسان در مواجهه با موقعیت‌های غیرقابل پیش‌بینی است که می‌تواند بر محدودیت‌ها غلبه کند و معنابخشی به زندگی و معنی دادن به سختی‌ها و مشکلات مرتبط با معلولیت می‌تواند تاب آوری فرد را افزایش دهد و یکی از راهکار‌های اصلی در این رابطه تعیین یک هدف مشخص و رسالت در زندگی متناسب با ارزش‌های فرد می‌باشد.

او گفت: در همدلی فرد تلاش می‌کند، خود را در نقش طرف مقابل قرار دهد، از نگاه او موقعیت‌ها، مردم و محیط بیرونی را نگاه کند.

نقش روان شناس و‌مشاور در زندگی افراد دارای معلولیت چیست؟

مقتدری تصریح کرد:یک روان درمانگر می‌تواند مراجعان را به سمت آگاهی از هیجان‌ها و احساسات فردی سوق داده و موجب شود، این احساسات را شناسایی و نام‌گذاری کنند و ریشه آن را پیدا کنند، مدیریت احساسات به شیوه صحیح ابراز هیجان‌ها و نیاز‌ها، معنا بخشی به رنج و سختی‌هایی که در حال گذراندان آن هستن را بیاموزند، انتخاب صحیح هدف و.. می‌تواند قسمتی از مسیر جلسات روان درمانی آن‌ها باشد.روان درمانی به خانواده‌هایی که دارای معلولیت می‌باشند کمک خواهد کرد تا شناخت شان نسبت به وضعیت جسمانی و روانی فرزندشان و نحوه صحیح برقراری ارتباط با آن‌ها افزایش یابد.

سبک زندگی سالم در زندگی این افراد شامل چه مواردی است؟

او گفت: توجه به تغذیه، خواب، ورزش متناسب با وضعیت آن‌ها تحت نظر کارشناس مربوطه، سرگرمی وتفریح، بررسی وضعیت سلامت روان، جسم و... سبک زندگی سالم را می‌سازد، که توجه به آن بسیار مهم و در نظر نگرفتن آن در زندگی آنان می‌تواند آسیب زا باشد.