آقای دکتر محسن شاکری‌نژاد، رئیس مرکز تحقیقات صدا و سیما در گفتگو با شبکه خبر در خصوص مجموعه‌های پژوهشی که رونمایی شدند، گفت: همه ساله ایام منتهی به ۲۵ آذر تحت عنوان هفته پژوهش در سراسر کشور گرامی داشته می‌شود و در رسانه ملی هم واحد‌های پژوهشی به همین مناسبت برنامه‌های مختلفی دارند. دیروز مراسم تجلیل از پژوهشگران برتر رسانه ملی با حضور رئیس رسانه ملی برگزار شد و در آن برنامه از محصولات یک سال اخیر پژوهشی رسانه ملی رونمایی شد. این محصولات در حوزه مطالعات راهبردی، سنجش افکار، سنجش مخاطب، فرهنگ مردم، دین و رسانه با موضوعات مختلف و متفاوت در طول سال کار می‌شود و مجموعه‌ای از آن‌ها دیروز رونمایی شد.

آقای شاکری‌نژاد در خصوص ارتباط پژوهش‌ها با تولید هم گفت: در دوره تحولی در این ۲ سال اخیر، مرکز تحقیقات سازمان کاملا تنگاتنگ با معاونت‌های حوزه تولید پیام حتی در سطح شبکه یعنی ما با شبکه‌های رادیویی و تلویزیونی در ارتباط هستیم. به طور معمول ما پایان سال فراخوان می‌دهیم به همه مراکز سازمان چه در استان‌ها و چه در معاونت‌های مختلف در ستاد و از آن‌ها الویت‌های پژوهشی‌شان را احصاء می‌کنیم و برنامه سال آینده مرکز تحقیقات سازمان صدا و سیما مبتنی بر نیاز‌های اعلامی توسط حوزه‌های مختلف تنظیم می‌شود. ما با تک تک شبکه‌ها جلساتی داریم، حتی در مورد برنامه‌های خاص آن شبکه‌ها جلساتی داریم برخی از برنامه‌هایی که با اقبال مخاطب روبرو می‌شود و میزان مخاطب بالایی را جذب می‌کند، از آن دسته برنامه‌هایی است که ما جلسات مختلف با کارگردان، تهیه کننده، عوامل تولید و مسئولین شبکه برگزار می‌کنیم و مبتنی بر نیاز‌های آن‌ها تنظیم می‌کنیم کار‌های پژوهشی‌مان را. بنابراین ما کاملا از حوزه انجام پژوهش برای پژوهش یا به تعبیری جزیره‌ای عمل کردن خارج شدیم و عملا پژوهش ما امروز در خدمت محتوا و در خدمت آنتن است به خصوص در حوزه تحولی ما رسالت خودمان را پشتیبانی پژوهشی از تحول در سازمان تعریف کردیم و بنابراین کاملا مبتنی بر نیاز‌های حوزه تولید خودمان را تنظیم می‌کنیم.

وی در خصوص چگونگی پژوهش در حوزه تاثیر یا اثرگذاری هم گفت: اثرسنجی در حوزه روش کار بسیار سختی است و خیلی‌ها حتی معتقدند که امکان پذیر نیست. منتهی چون جزء ماموریت‌های ما در سند تحول رسانه ملی اثرسنجی تعریف شده بود، دوستان حوزه روش شناسی ما، دوستان حوزه سنجش مخاطب ما، خیلی تلاش کردند و تجربیات جهانی را مطالعه کردیم. کار‌هایی که از قبل در مرکز تحقیقات صدا و سیما انجام شده بود، مرور کردیم. در تغییر ساختاری که اتفاق افتاد در مرکز تحقیقات صدا و سیما واحدی برای اثرسنجی تعریف شد، ما به سه شیوه کار اثرسنجی را انجام می‌دهیم: یک شیوه پیش آزمون پس آزمون است به این معنا که ما به سراغ شبکه و برنامه ساز می‌رویم مثلا بناست که در دهه فجر برنامه‌ای تولید شود با هدف افزایش آگاهی مردم نسبت به قیام ۱۷ شهریور ما اهداف برنامه را از برنامه ساز می‌گیریم. مثلا قرار است این آگاهی‌ها در مردم افزایش پیدا کند به واسطه پخش این محتوا، ما قبل از این که این محتوا پخش شود به سراغ مردم می‌رویم و نظرسنجی می‌کنیم که میزان این آگاهی نزد مردم چقدر است. بعد از این که آن محتوا پخش شد، مجدد به سراغ مخاطب می‌رویم و باز نظرسنجی می‌کنیم تا ببینیم میزان آگاهی مردم چقدر تغییر کرده است و تفاوت معناداری اگر وجود داشته باشد بین آگاهی قبل از ملاحظه این محتوا و بعد از آن می‌توانیم بگوییم که نتیجه مشاهده محتواست. یک شیوه دیگر سنجش بیننده غیربیننده است، مثلا این آیتم را که برای افزایش آگاهی مردم توی این زمینه ساخته شده است را می‌رویم سراغ کسانی که دیده اند این محتوا را و کسانی که ندیده اند بعد می‌سنجیم و اگر تفاوت معناداری بین کسانی که محتوا را دیده اند و کسانی که محتوا را ندیده‌اند، وجود داشت باز با یک درصدی اغماض می‌توانیم بگوییم که این محصول دیده شدن این محتواست.

وی ادامه داد: کار دیگری هم که انجام می‌شود خوانش مخاطب است، یعنی ما به سراغ تیم تهیه کننده می‌رویم، به ما می‌گویند که ما هدف مان از تولید این محتوا این است، ما به سراغ مخاطبان می‌رویم، آیا مخاطبان همان برداشتی که مورد نظر تیم تولید بوده است، در آن‌ها ایجاد شده یا نه، اگر این‌ها انطباق داشت می‌توان گفت این برنامه موفق بوده است.

رئیس مرکز تحقیقات رسانه ملی در خصوص این که پژوهش برای چه برنامه‌هایی صورت می‌گیرد هم گفت: مثلا برای برنامه حسینیه معلی این اتفاق افتاد، برای سریالی مثل بازپرس این اتفاق افتاد، چون کار زمان بری است و طول می‌کشد ما برای همه تولیدات رسانه نمی‌توانیم این کار را بکنیم. برای برنامه‌های شاخص برنامه ریزی و کار می‌کنیم، حتی ما برای سنجش تاثیر مثلا برای برنامه حسینیه معلی ما سراغ داده کاوی هم رفتیم یعنی سراغ بازخورد‌هایی که در فضای مجازی در خصوص این محتوا بوده هم رفتیم. در واقع تحلیل احساسات داده کاوی است مثلا لایک‌هایی که در مورد این محتوا وجود دارد و نظراتی که مردم در مورد آن داده اند تحلیل شده است. ­

وی ادامه داد: بنابراین در بسته‌ای که هم میزان مخاطب مشخص است و هم­ نظر­ نخبگان در مورد آن مشخص است، هم تحلیل فضای مجازی در مورد آن مشخص است، اثرسنجی مثلا برنامه حسینیه معلی را انجام و تحویل دادیم.

وی در پایان درباره همکاری با پژوهشگران خارج از سازمان گفت: اساسا بخشی از کار‌های پژوهشی ما در همکاری با پژوهشگران و مراکز پژوهشی دیگر خارج از سازمان اتفاق می‌افتد. مثلا در حوزه مطالعات راهبردی ما، عمده کار‌های پژوهشی که اتفاق می‌افتد با پژوهشگران­ بیرون سازمان است با اساتید دانشگاه‌ها، ما به لحاظ عده و عده انسانی محدودیت‌هایی داریم. همه تخصص‌های حوزه رسانه را ۱۰۰ درصد ما نمی‌توانیم پوشش دهیم. بنابراین در یک حوزه‌هایی هست که ما گریزی نداریم و به سراغ پژوهشگران دانشگاهی بیرون مرکز تحقیقات سازمان می‌رویم و وقتی الویت‌های پژوهشی را احصاء می‌کنیم هم پژوهشگران دکترا و پسادکترا و هم اساتید دانشگاه­ پژوهشگرانی که هستند، مراجعه می‌کنند و پروپوزال بر اساس الویت‌های پژوهشی ارائه می‌کنند و کاملا این ارتباط وجود دارد.