علی شیرازی مدیرکل شهرسازی شهرداری مشهد در هشتمین جلسه از سلسله نشست‌های روایت مشهد با موضوع «گسست‌های شهرسازی مشهد» با تأکید بر اینکه نگاه به تاریخ شهرسازی در واقع نگاه به هویت گذشته است، گفت: در حال حاضر معنای گسست در شهرسازی، تفاوتی است که مابین قوانین و ضوابط و ذائقه بازار وجود دارد. چالشی که باید حل شود. بیش از ۹۰ درصد پرونده‌های ما پیش از صدور مجوز به کمیسیون ماده ۱۰۰ رفته و این به معنای ساخت و ساز خلاف ضابطه در این ابعاد وسیع است.

او افزود: ضوابط زیادی وجود دارد و مشکل به بخش عمل و اجرا مربوط است. این همان گسست است و معتقدم این گسست در شهرسازی سرعت گرفته است و هرچقدر تلاش می‌کنیم تکدانه‌هایی به عنوان الگو شکل بگیرد، محقق نمی‌شود و باوجود مشوق‌های موجود، این موضوع در عمل محقق نمی‌شود.

مدیرکل شهرسازی شهرداری مشهد با بیان اینکه زندگی اکنون است و زندگی امروز نمی‌تواند در کالبد گذشته زندگی کند، ادامه داد: این به معنای آن است که تکرار معماری گذشته ممکن نیست! امروز در مشهد سخن از نازیبا بودن نما‌ها مطرح شده و اشاره به تعداد زیاد نما‌های رومی که فاقد هویت ماست، می‌شود. این مسئله واجد ارزش نیست، اما در واقع باید گفت آنچه ساخته می‌شود، هنر مردم است و ما نمی‌توانیم به سلیقه مردم ورود کنیم. در معماری گذشته ما کاخ و کوخ بود، اما آنچه باقی مانده ساختمان‌های کاخ‌های قدیم است، درواقع در نهایت تنها آثار ساخت حاکمیت ماندگار می‌ماند، مردم ما نیز در یک فرهنگ بین المللی زندگی می‌کنند و سلایق خاصی دارند.

شیرازی با اشاره به نقد‌هایی که در رابطه با ساخت معماری ناهمگون مشهد مطرح می‌شود، بیان کرد: ما در فرهنگی بین‌المللی زندگی می‌کنیم و درحال حاضر گرایش بازار، نمای رومی است. در واقع امروز در مشهد ساختمان بام شیروانی و حیاط مرکزی به همراه حوض وجود ندارد و تنها فضای پیوند آپارتمان و طبیعت، تراس است. فرهنگ‌ها با گذر زمان تغییر کرده و از حالت بومی خارج شده است.

او تصریح کرد: تفاوت میان آنچه در گذشته بوده و آنچه در حال حاضر وجود دارد گسست است. در دوران انقلاب اسلامی معماری شهری به دو بخش تقسیم می‌شود. بخش مربوط به دو دهه اول با طراحی شهری مختص آن دوره و دهه‌های سوم و چهارم که تفاوت بسیاری باهم دارد. محله‌های احمدآباد و سجاد و ... باقیمانده از دو دهه نخست انقلاب است که شامل آپارتمان‌های دو طبقه در زمین‌های بزرگ است. از دهه هشتاد به بعد طوفانی برپا شد و ساختمان‌سازی به یک صنعت تبدیل شد.

شیرازی خاطرنشان کرد: ظاهر کنونی شهر نیز همان رویکرد دهه هشتاد به بعد است. بافت‌های کوتاه مرتبه ویلایی جای خود را به آپارتمان‌های بلندمرتبه داد و همین نیز مورد انتقاد بوده است. آثار حاصل فرهنگ عمومی مردمان جامعه است و نه صرفاً نخبگان. سال‌هاست در باب ضرورت معماری ایرانی اسلامی تلاش می‌کنیم، اما آنچه که نمی‌بینیم تبلور آن است چراکه هزینه را بخش خصوصی می‌دهد و تفاوت ایده‌آل‌های ما با بازار برای ما یک چالش است.

مدیرکل شهرسازی شهرداری مشهد تاکید کرد: جامعه سازندگان معتقدند این مختص به کشور ما نیست، مطالعات نیز نشان می‌دهد در تمام کشور‌ها گسست شهرسازی وجود دارد. بلندمرتبه‌سازی معمول، اما مشروط است و توانستند معماری مدرن را بپذیرند و در کنار آن خط قرمز‌ها را رعایت کردند.

شیرازی اظهار کرد: اینکه چطور این مسئله را بپذیریم با گذر زمان قابل حل است. پذیرش موضوعات جدید؛ یکی از چالش‌های ما همین است. زمانی که بافت حاشیه شهر در حال شکل‌گیری بود، مدیریت شهری موضوع ساخت این کالبد‌های جدید قولنامه‌ای با متراژ پایین را نپذیرفت و برخورد‌هایی صورت گرفت. در حال حاضر یک‌سوم مساحت شهر مشهد حاشیه شهر است، موضوعی که آن را به رسمیت نشناختیم. اما در حال حاضر که حاشیه‌نشینی تبدیل به مسئله شده تمام توان خود را برای مدیریت آن گذاشته‌ایم. این به همان معنای تفاوت قوانین ما با ذائقه‌های بازار است.

او افزود: هرکدام از آثار نشانه‌هایی برای هویت گذشته تمدن‌هاست و در گذر زمان ترکیبی از هنر‌ها با یکدیگر، معماری امروز را به عنوان معماری مدرن به نمایش می‌گذارد.