محمد نصراللهی الموتی، دبیر شبکه تشکل‌های مردم نهاد محیط زیست و منابع طبیعی درباره فعالیت‎ تشکل‌های محیط زیست گفت: حقیقت این است که ما در بحث کاشت یک میلیارد درخت یک سری اشکالاتی می‌دیدیم و شاید همچنان نقد‌هایی داشته باشیم. ما طی ۴ سال اخیر شاید بیش از این یک میلیارد نهال، درخت کاشته باشیم، اما در نگه داشت آن خوب عمل نشده است. تشکل‌های مردم نهاد از ابتدای این طرح دچار یک زاویه‌ای به مجموعه طراح این طرح شدند. نگاه مشارکتی باید از ابتدای تولد ایده وجود داشته باشد، اما متأسفانه این روند از لحظه اتفاق نیفتاد و خط بین مردم و دولت برداشته نشده بود.

وی ادامه داد: این طرح حساسیت‌هایی را به وجود آورد که تماماً بخشی از آن واقعاً بسیار جدی هستند؛ یکی از این نقد‌ها نگه داشتن جنگل‌های شمال یا پهنه زاگرس هستند که کانون آب ساز کشور به حساب می‌آیند. متأسفانه برنامه‌های سالیان گذشته ما باعث شده این جنگل‌ها به سمت نابودی بروند. ما این جنگل‌ها را به دلیل آنکه مصائب مشارکتی دارند؛ برای مثال در زاگرس باید به موارد بسیاری توجه کرد و دردسر بالایی دارد. از آنجایی که این مشکلات وجود دارند برخی مسؤولان ترجیح می‌دهند درختان جدید بکارند و توجهی به مساله نگهداری نداشته باشند.

وی توضیح داد: با وجود تمام نقد‌های موجود، خوشبختانه اکنون نگاهی مثبت به وجود آمده که باعث شده نهاد‌های مردمی دلسوز وارد عرصه شوند و مشارکت کنند. این برای اولین بار است که نظارت در این سطح توسط دولت به تشکل‌های مردمی سپرده شود. اکنون نظارت‌ها آغاز شده و ما برنامه‌هایی را با تشکل‌های مختلف در کشور و سازمان محیط زیست آغاز کرده‌ایم، اما پیش‌بینی می‌کنیم در این مسیر به عدم توافق نظر با برخی مسؤولان در استان‌های مختلف برسیم. از این جهت باید ببینیم سازمان محیط زیست چه تصمیمی را در آن لحظه خواهد گرفت. من از مردم می‌خواهم در قبال آنچه که داریم مسؤولیت پذیر باشیم.

نصراللهی الموتی گفت: ما تعهداتی در خصوص کاهش تولید کربن داریم که تنها با کاشت درختان انجام نمی‌شود. ما باید بتوانیم از درختان خود محافظت کنیم و این سرمایه را نگه داریم.

وی افزود: خوشبختانه رویکرد پیشبرد طرح‌های محیط زیست تغییر کرده و اکنون مسؤولان همکاری بیشتری با تشکل‌های مردم نهاد دارند و من امیدوارم نگرانی‌های تشکل‌ها دیده شود و همکاری به بهترین نحو پیش برود.

یوسف مرادی، کارشناس محیط زیست گفت: اکنون سازمان محیط زیست در حال انجام فعالیت‌های مختلفی مانند کاشت یک میلیارد درخت است؛ این یک طرح مردمی محسوب می‌شود، اما اعتمادسازی و نظارت بر مردم روشی خاص دارد. سازوکار‌هایی وجود دارد که مردم در تشکل‌های محیط زیستی قرار می‌گیرند تا فعالیت‌ها را انجام دهند؛ اکنون ما برنامه‌ریزی کرده‌ایم تا نظارت بر این فعالیت‌های مردمی را به تشکل‌های محیط زیستی بسپاریم.

وی افزود: این وظیفه ذاتی سازمان و دولت بود که تا امروز انجام نشده بود. تشکل‌های محیط زیست جز فعال‌ترین تشکل‌ها هستند که نگرانی بسیاری به خرج می‌دهند.

وی درباره اهمیت کاشت و نگهداری درخت توضیح داد: کاشت و نگهداری درخت مانند تولد یک کودک و بزرگ کردن آن است که در هر دو مرحله اهمیت بالایی دارد. سازمان ملل هر دو سال رتبه کشور‌ها را بر اساس شاخص‌های مختلف در خصوص محیط زیست مطرح می‌کند، یکی از این شاخص‌ها نگهداری جنگل‌ها است. در سال ۲۰۲۲ رتبه ایران در نگهداری جنگلی شانزده بوده که بسیار خوب است، اما همین رتبه در سال ۲۰۲۰ چهارده بوده است. ما مشکلات بسیاری داریم، برای مثال در نگهداری از آبخیزداری خوب عمل نمی‌کنیم، اما از طرفی دیگر در مقابله با زمین‌خواری بسیار حساس عمل می‌کنیم. اکنون نمی‌توان گفت جنگل‌های زاگرس حال خوبی دارند، اما با کمک تصویربرداری هوایی دانشگاه تهران فهمیدیم که طی ۲۰ سال گذشته یک میلیون و چهار و پنجاه هزار هکتار درختکاری داشته‌ایم و از آن‌ها حفاظت کرده‌ایم که برابر با ۲ میلیارد درخت هستند.

مرادی افزود: حدود ۳۰ درصد درختان در طرح یک میلیارد درخت به دلیل زراعی بودن توسط مردم نگهداری خواهند شد و ۳۰ درصد دیگر آن نیز در فضای شهر‌ها است که توسط شهرداری‌ها نگهداری می‌شوند. ۳۰ درصد دیگر آن نیز برای ترمیم جنگل‌های آسیب دیده است که سازمان محیط زیست باید از آن‌ها مراقبت کند و طبق آمار‌ها این همیشه وظیفه محیط زیست بوده است.