علم، درک ما از گذشته را متحول می‌کند. پالئوژنتیک، اسرار شگفت‌انگیز دی‌ان‌ای پنهان‌شده در استخوان‌ها و خاک را کشف می‌کند. هوش مصنوعی، متون باستانی نوشته‌شده به زبان‌های فراموش‌شده را رمزگشایی می‌کند. تجزیه و تحلیل شیمیایی، با بررسی بقایای مولکولی باقی‌مانده روی دندان‌ها، ظرف‌ها و مصالح ساختمانی، جزئیاتی را در مورد رژیم‌های غذایی گذشته، بو‌ها و تکنیک‌های ساخت و ساز نشان می‌دهد.

در ادامه، ۵ راز در مورد تاریخ بشر آمده که دانشمندان در سال ۲۰۲۳ آن‌ها را رمزگشایی کرده‌اند؛ به علاوه یک مورد که هنوز حل نشده است.

هویت واقعی یک رهبر ماقبل تاریخ

این اسکلت ۵ هزار ساله که در سال ۲۰۰۸ در مقبره‌ای در نزدیکی شهر سویا در اسپانیا کشف شده، با یک خنجر کریستالی تماشایی و سایر مصنوعات گرانبها دفن شده بوده و به وضوح یکی از افراد مهم زمان خودش بوده است.

در ابتدا، بر اساس تجزیه و تحلیل استخوان لگن (روشی سنتی که دانشمندان با کمک آن جنسیت بقایای اسکلتی انسان را تعیین می‌کنند)، تصور می‌شد که این فرد یک مرد جوان است.

با این حال، تجزیه و تحلیل مینای دندان که حاوی نوعی پروتئین با یک پپتید خاص جنسی به نام آملوژنین است، مشخص کرده که احتمالاً این اسکلت متعلق به یک زن است.

این تکنیک در مطالعات دیگری، کلیشه «مرد شکارچی» که به شناخت ما از انسان‌های اولیه کمک کرده بود، از بین برده است.

لئوناردو گارسیا سانجوان، استاد ماقبل تاریخ در دانشگاه سویا گفته است:

ما فکر می‌کنیم که این تکنیک، عصر کاملاً جدیدی را در تحلیل ساختار‌های اجتماعی جوامع ماقبل تاریخ ایجاد خواهد کرد.

ماده تشکیل‌دهنده استحکام افسانه‌ای بتن‌های رومی

ثابت شده که بتن رومی نسبت به نمونه‌های مدرن مشابه خود دوام بیشتری دارد. به عنوان مثال، پانتئون در رم، دارای بزرگترین گنبد در جهان بدون بازسازی است.

دانشمندان، عنصر اسرارآمیزی را کشف کرده‌اند که به رومی‌ها کمک کرده تا مصالح ساختمانی خود را تا این حد بادوام ساخته و سازه‌های پیچیده‌ای را در مکان‌های چالش‌برانگیزی مانند اسکله‌ها، فاضلاب‌ها و مناطق زلزله‌خیز بسازند.

تیم پژوهشی، نمونه‌های بتنی ۲ هزار ساله که از دیوار شهری از منطقه باستان‌شناسی Privernum در مرکز ایتالیا جمع‌آوری شده بود را تجزیه و تحلیل کردند که از نظر ترکیب، شبیه به سایر بتن‌های موجود در سراسر امپراتوری روم هستند.

آن‌ها دریافتند که تکه‌های سفید رنگ در بتن که به آن‌ها lime clasts گفته می‌شود، به بتن توانایی رفع ترک‌هایی که در طول زمان ایجاد می‌شوند را می‌دهد. این تکه‌های سفید، قبلاً به عنوان مواد خام بی‌کیفیت نادیده گرفته می‌شدند.

ظاهر واقعی اوتسی مرد یخی

کوهنوردان، جسد مومیایی‌شده اوتسی را در خندقی در ارتفاعات آلپ ایتالیا در سال ۱۹۹۱ پیدا کردند. بقایای یخ‌زده او شاید دقیق‌ترین یافته باستان‌شناسی جهان باشد که با جزئیات بی سابقه‌ای نشان داده که زندگی در ۵،۳۰۰ سال پیش چگونه بوده است.

محتویات معده او، اطلاعاتی در مورد آخرین وعده غذایی‌اش و اینکه از کجا آمده، به دانشمندان داده است. در حالی که سلاح‌های مرد یخی نشان می‌دهند که او راست‌دست بوده و لباس‌هایش اطلاعات جدیدی نسبت به آنچه که مردم باستان می‌پوشیدند، ارائه می‌دهند.

اما تجزیه و تحلیل جدیدی از DNA استخراج‌شده از لگن اوتسی در ماه اوت نشان داد که ظاهر فیزیکی او آن چیزی نبوده که دانشمندان در ابتدا فرض می‌کردند.

مطالعه ترکیب ژنتیکی او نشان داده که اوتسی مرد یخی، پوست و چشمان تیره داشته و احتمالاً طاس بوده است. این ظاهر، کاملاً در تضاد با بازسازی معروف اوتسی بوده که مردی رنگ‌پریده با موی سر و ریش پرپشت را به تصویر می‌کشد.

صاحب آویز ۲۰ هزار ساله پیدا شد

باستان‌شناسان، اغلب ابزار‌های استخوانی و سایر مصنوعات را از مکان‌های باستانی کشف می‌کنند، اما نمی‌توان با اطمینان دانست که آیا زمانی فردی از آن‌ها استفاده کرده یا خیر.

در اوایل سال جاری میلادی، دانشمندان، دی‌ان‌ای باستانی انسانی را از آویز ساخته‌شده از استخوان آهو که در غار Denisova در سیبری یافت شد، بازیابی کردند. با این سرنخ، آن‌ها کشف کرده‌اند که صاحب آن زنی بوده که بین ۱۹ هزار تا ۲۵ هزار سال پیش زندگی می‌کرده است.

او به گروهی معروف به «اوراسیا‌های باستانی شمالی» تعلق داشته که ارتباط ژنتیکی با اولین آمریکایی‌ها دارند.

DNA انسان در آویز استخوان آهو حفظ شده، زیرا متخلخل است و بنابراین، احتمال بیشتری دارد که مواد ژنتیکی موجود در سلول‌های پوست، عرق و سایر مایعات بدن را حفظ کند.

هنوز معلوم نیست که چرا آویز دندان آهو حاوی مقادیر زیادی از DNA زن باستانی (تقریباً به اندازه یک دندان انسان) بوده است. النا اسل، زیست‌شناس مولکولی در مؤسسه ماکس پلانک آلمان که تکنیک جدیدی را برای استخراج DNA ابداع کرده، گفته است:

شاید صاحب این آویز آن را بسیار دوست داشته و برای مدتی طولانی در نزدیکی پوست پوشیده شده است.

طومار قدیمی و آسیب‌دیده توسط هوش مصنوعی رمزگشایی شد

حدود ۱،۱۰۰ طومار در جریان فوران معروف Vesuvius حدود ۲ هزار سال پیش سوزانده شدند. در دهه ۱۷۰۰، حفاران انبار عظیمی از گِل آتشفشانی را بازیابی کردند.

این مجموعه که به طومار‌های هرکولانیوم معروف است، شاید بزرگترین کتابخانه شناخته‌شده از دوران باستان باشد، اما محتویات اسناد شکننده همچنان یک رمز و راز باقی ماندند تا اینکه در اوایل سال جاری میلادی، یک دانشجوی علوم کامپیوتر در دانشگاه نبراسکا برنده یک مسابقه علمی شد.

با کمک هوش مصنوعی و تصویربرداری توسط توموگرافی کامپیوتری، لوک فاریتور اولین کسی بود که کلمه‌ای را که به زبان یونانی باستان روی یکی از آن طومار‌های سیاه‌شده نوشته شده بود را رمزگشایی کرد.

فاریتور برای رمزگشایی کلمه porphyras یا porphyras که کلمه‌ای یونانی به معنای «بنفش» است، ۴۰ هزار دلار جایزه دریافت کرد. محققان امیدوارند که کل طومار‌ها را با استفاده از این تکنیک رمزگشایی کنند.

راز حل‌نشده خانوادگی

لودویگ ون بتهوون، آهنگساز، در سال ۱۸۲۷در سن ۵۶ سالگی پس از چند مشکل سلامتی مزمن، از جمله کاهش شنوایی، مشکلات گوارشی و بیماری کبدی درگذشت.

بتهوون در سال ۱۸۰۲ نامه‌ای به برادرانش نوشت و از دکترش، یوهان آدام اشمیت خواست که ماهیت بیماری‌های این آهنگساز را پس از مرگش بررسی کند. این نامه، به عنوان عهد Heiligenstadt شناخته می‌شود.

نزدیک به ۲۰۰ سال پس از مرگ بتهوون، دانشمندان DNA او را از تار‌های مویش استخراج کردند تا به این درخواست احترام بگذارند.

این تیم قادر به تشخیص قطعی نبود، اما داده‌های ژنتیکی بتهوون به محققان کمک کرد تا علل بالقوه بیماری او مانند بیماری سلیاک، عدم تحمل لاکتوز یا سندرم روده تحریک‌پذیر را رد کنند.

اطلاعات ژنتیکی همچنین حاکی از آن بوده که یک رابطه خارج از ازدواج در خانواده این آهنگساز رخ داده است.

منبع: روزیاتو