رشت، مرکز استان گیلان به دلیل بارش باران‌های ریز و درشت و مداوم به «شهر باران‌های نقره‌ای» شهرت دارد. تابستان های گرم و شرجی و زمستان هایش سرد و مرطوب است. شهری با معماری و اسلوب خاص، خانه‌هایی با سقف‌های شیروانی و جاذبه های تاریخی، فرهنگی و طبیعی که  طرفداران بسیاری در بین گردشگران دارد.

این شهر در دوران صفویه (در دوازدهمین روز از ماه دی) به عنوان مرکز استان گیلان اعلام و این روز هم از سال ۱۳۹۳ به عنوان «روز رشت» نامگذاری شد. همچنین هر ساله به پاسداشت و ارج نهادن به این شهر تاریخی، هفته منتهی به ۱۲ دی ماه «هفته رشت» نامیده شده است.

آیین‌های نکوداشت هفته رشت امسال از روز چهارشنبه ۶ دی ماه با اجرای ویژه برنامه‌های متعدد در چندین حوزه و طبق سلایق گوناگون اقشار مختلف این شهر آغاز شده است.

برگزاری ۴۰ عنوان ویژه برنامه روز رشت

رحیم شوقی، شهردار رشت با بیان اینکه این شهر از قطب‌های گردشگری، کشاورزی، علمی و صنعتی به شمار می‌رود، گفت: روز و هفته رشت فرصت مناسبی برای معرفی هرچه بیشتر توانمندی‌ها و جذابیت‌های این شهر متمدن است.

او با اشاره به برگزاری ۴۰ عنوان ویژه برنامه در هفته رشت تصریح کرد: رشت گردی، اختتامیه جشنواره رسانه‌ای عصر قلم، پویش عمو قاسم، نمایشگاه رشت در گذر زمان، ویژه برنامه فرزندان میرزا و یاران روح الله، جُنگ شادی به مدت ۳ شب، جُنگ عروسکی ویژه کودکان و نوجوانان و همچنین برپایی شب قرآنی رشت بخشی از این برنامه‌ها بوده است.

رشت، شهری با تاریخ هزار ساله 

ولی جهانی، مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی گیلان هم با بیان اینکه رشت تاریخی هزار ساله دارد، گفت: گردشگری خوراک آشنایی با فرهنگ کشور‌های مختلف است و این استان به دلیل تنوع خوراک، قابلیت جهانی شدن و صادرات را دارد.

او با اشاره به اینکه گیلان، رتبه نخست گردشگری خوراک را در بین ۳۱ استان کشور دارد، افزود: تاکنون ۳۵۰ نوع خوراک بومی و محلی در این استان شناسایی شده است. 

مدیرکل میراث فرهنگی گیلان تصریح کرد: ۳۳ نوع خوراک گیلانی ثبت ملی شده است و ۵ نوع خوراک هم که جدیدا شناسایی شده، به زودی در فهرست میراث ملی ثبت خواهد شد.

به گفته جهانی، کاوش‌های باستان شناسی نشان می‌دهد؛ با توجه به ویژگی‌های اقلیمی مناطق مختلف استان گیلان و سبک زندگی مردم در پرورش دام و طیور و همچنین گستردگی درختان گردو در جنگل‌های شمال، بیشترین نوع غذایی مردمان قدیم خوراک گوشت و خورشت فسنجان بوده است.

بزرگترین رویداد خوراک کشور

دستگاه‌های فرهنگی گیلان و مجموعه مدیریت شهری شهرداری رشت شامل سازمان فرهنگی اجتماعی ورزشی، سیما منظر و سازمان مشاغل شهرداری و روابط عمومی، برنامه‌های مشترکی برای این هفته تدارک دیدند که یکی از مهمترین آنها برگزاری بزرگترین رویداد خوراک کشور در روز پنجشنبه ۷ دی ماه در تالار مرکزی بود.

این رویداد به منظور احیای غذا‌های محلی فراموش شده گیلان، با مشارکت حدود ۵۰ رستوران از سراسر استان و با حضور مهمانان بین المللی، ملی، استانی و شهروندان این شهر برگزار شد.

این فستیوال ملی همچنین با سومین جشنواره گیل خوراک در زمینه غذا و سفره آرایی، نان و شیرینی در راستای نکوداشت «رشت، اولین شهر خلاق خوراک ایران در جهان» و با هدف اشاعه فرهنگ تولید و مصرف غذا‌های محلی رشت و گیلان همراه بود.

رونمایی از تابلوی رشتی دوزی بنای تاریخی بلدیه رشت یکی از آثار فاخر این شهر توسط ۲ بانوی هنرمند رشتی و اجرای موسیقی محلی و آیینی دیلمون و همچنین موسیقی پاپ گیلان از جمله برنامه‌های مراسم بزرگترین رویداد خوراک کشور بود.

رشت، شهر خلاق خوراک شناسی 

۲۰ آذر سال ۱۳۹۴ شهر رشت، به طور رسمی از سوی سازمان آموزشی، علمی و فرهنگی یونسکو به عنوان «شهر خلاق خوراک شناسی» انتخاب و در فهرست شبکه شهر‌های خلاق ثبت شد.

یونسکو بهره برداری از منابع محلی، به ویژه گونه‌های مختلف ماهی و محصولات فصل، غذا به عنوان عاملی برای حفاظت و ترویج میراث فرهنگی، دنبال کردن روش‌های پخت قدیمی و استفاده از ظروف و روش‌های پخت و پز منحصر به فرد را از جمله عوامل انتخاب شهر رشت به عنوان شهر خلاق خوراکی‌ها عنوان کرد.

رشت، شهری با غذا‌های محلی متنوع و بسیار لذیذ است که طرفداران بسیاری دارد. غذاهایی چون کال کباب، ترش تره، باقلا قاتق، اناربیج، واویشکا، انواع ماهی، اشپل کوکو و ... که در انواع رستوران‌های محلی و شهری در دسترس مسافران قرار دارد.

خورشت کدو مسما، شیرین‌تره، بینه قورمه، شوید قورمه، ترش شامی، مرغ لاکو، مرغ ترش، ماهی فسنجان و ... هم از دیگر خوراک محلی است که در این شهر طبخ می‌شود. همچنین ترشی‌هایی چون هفت‌بیجار، آبغوره، اخته، رب انار و رب نارنج، چاشنی خوش طعم و معطر «دَلار» و شیرینی‌هایی چون رشته خشکار و کاکا در این منطقه تهیه می‌شود.

میرزا قاسمی، سیرقلیه، کباب ترش، شش انداز، ترش آش، سیر واویج، مُتنجان، دوش کول کباب، لوبیا کباب، ورقه بادمجان، ماهی فیویج، ماهی گردبیج، ماهی ملاته، کولی غورابیج، چغرتمه، کال کباب، کولی شور، ماهی دودی و کپور آبه برخی دیگر از غذا‌های اصیل، بومی و سنتی گیلان است.

کته کباب، آلومسما، غوره مسما، قیسی خورشت، گزنه پلا، سیا خورشت، کوکوی گردو، سس پیله، هلی آبه، فسنجان دروغگو، سبز فسنجان، بادمجان کباب، باقلا پخته، شامی رودباری، ترش واش، باقلا واویج، پنیر برشته، کال کباب، بادمجان شکم پر و زیتون پرورده از جمله غذا‌های خوشمزه، خوشرنگ و لذیذ گیلان است که می‌تواند برای هر سلیقه‌ای مناسب باشد.

غذا‌های محلی که از جاذبه‌های گردشگری گیلان به شمار می‌آید و می‌تواند لذت سفر به این استان سرسبز را برای همیشه در خاطر مهمانانش ماندگار کند.

رشت، شهر اولین‌ها و بهترین‌ها

محمدحسین واثق کارگرنیا، رئیس شورای اسلامی شهر نیز با بیان اینکه رشت، شهر اولین‌ها و بهترین‌ها است، گفت: این شهر را صرفا به خوراک و صنایع‌دستی و آب و هوای خوب آن نباید شناخت؛ بلکه رشت به علت مردمان خونگرم و مهمان نوازی آنها زبانزد عام و خاص است.

رشت به گواه تاریخ و آمار، شهر اولین‌ها است. اولین شهرداری (بلدیه)، اولین بانک سپه، تئاتر کلاسیک، اولین کتابخانه ملی، اولین راه آهن، اولین اتوبوس وارد شده به ایران، اولین داروخانه شبانه روزی (داروخانه کارون) و اولین خانه معلولین و سالمندان در ایران در این شهر بنا شدند.

رشت، شهر همیشه بیدار

«رشت می‌تواند با غرور از حضورش در مشروطه، از یکه تازی‌اش در نهضت جنگل، از غیرتش در مبارزه با رژیم پهلوی، از عزتش در نثار شهیدان گلگون کفن برای دفاع از میهن، از صلابتش در دفاع از حرم ائمه و از حماسه سازی‌اش در مقابله با دشمنان ولایت و فتنه‌گران، سینه به سینه روایت‌ها نقل کند».

هفته رشت امسال با هفته بصیرت و مقاومت و در پایان آن هم با ایام سالگرد شهادت سپهبد شهید حاج قاسم سلیمانی مقارن شده و بر این مبنا، حال و هوای اجرای برنامه‌ها در راستای پاسداشت این رویداد‌ها نیز بوده است.

همچنین هفته گرامیداشت مقام مادر و روز زن که با برگزاری ویژه برنامه جشن بزرگ ولادت حضرت زهرا (س) و روز رشت، اجتماع دختران و پسران سلیمانی و با اجرای تئاتر خیابانی تندیس در پیاده راه فرهنگی شهرداری همراه است.

برپایی همزمان چند نمایشگاه در هفته رشت

نمایشگاه آثار برگزیده دومین رویداد جنگل بارانی با عنوان «ایوان هنر»، افتتاح نمایشگاه عکس هنرمندان گیلانی از حضور حاج قاسم در گیلان با عنوان «سردار آسمانی» در مجتمع فرهنگی و هنری خاتم الانبیاء (ص)، برگزاری نمایشگاه تمبر و اسناد رشت، نمایشگاه کتاب، نمایشگاه صنایع دستی و نمایشگاه خانه‌های تاریخی این شهر و نیز نمایشگاه بازآفرینی عکس‌های مفاخر رشت در گالری مارلیک این مجتمع از دیگر برنامه‌های بزرگداشت این هفته بوده است.

برگزاری کنسرت موسیقی گیل اوخان

جشن بزرگ ناوگان حمل و نقل عمومی شهر رشت، کنسرت موسیقی کودکان با عنوان «دیل گب»، کنسرت موسیقی (بازخوانی ترانه‌های ماندگار فریدون پوررضا) توسط کیانوش علیپور در سالن شهید انصاری مجتمع فرهنگی و هنری خاتم الانبیاء (ص) نیز از دیگر برنامه‌های هفته رشت امسال بود که با استقبال شهروندان همراه شد.

رونمایی از سامانه شهروند سپاری و سامانه رشت من و سایر تولیدات شهرداری رشت در تالار مرکزی شهر، شب شعری با عنوان «رشتِ شعر» در سالن تئاتر تالار مرکزی، نشست علمی خلاق خوراک (تداکس) در تالار مرکزی و ... نیز در این هفته با همکاری مشترک اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی گیلان و شهرداری رشت اجرا شد.

رشت، شهر سرسبز ایران زمین

بنا به گفته متولیان برگزاری آیین‌های گرامیداشت هفته رشت، امسال تلاش بر این بود که ویژه برنامه‌هایی متعدد و طبق سلایق گوناگون با مشارکت مردم برنامه ریزی شود و در این اجرا‌ها از حوزه قرآنی تا گرامیداشت یاد و خاطره رزمندگان و شهدای رشت، همچنین از برگزاری جشنواره خوراک تا برپایی جشنواره ورزش‌های بومی محلی، از شب شعر، نمایشگاه‌های عکس، جشنواره رسانه‌ای گرفته تا رشت گردی و سایر برنامه فرهنگی و هنری دیگر برای شهروندان گنجانده شود، ضمن اینکه از چهره‌های ماندگار، مدال آوران و افتخارآفرینان شهر رشت نیز تجلیل به عمل آید.

افتخار می‌کنم که رشتی هستم

بنا بر روایتی سردار شهید حاج قاسم سلیمانی سوم آبان ۱۳۹۵ در جمع رزمندگان لشکر ۱۶ قدس گیلان در حلب گفته بود: «من افتخار می‌کنم که رشتی و گیلانی هستم، با آن رشتی که ما دیدیم». این جمله، امسال هم در رسانه‌ها و به خصوص فضای مجازی مورد توجه قرار گرفت.

رشت، زنده چون دریا و محکم مثل کوه

شاعران نیز مانند سایر افراد و اقشار جامعه به این مناسبت دست به کار شدند و شعر‌هایی به فراخور سلیقه و دیدگاه خود سرودند.

از این جمله است؛ سیدمهدی بنی هاشمی، شاعر سرود معروف «سلام فرمانده» که شعری به مناسبت هفته رشت با این مضمون در صفحه شخصی‌اش منتشر کرد: «رشت؛ شهر شور و شعر و بندگی، شهر باران، شهر دریا، زندگی/ رشت یعنی مرکز دلدادگی، نقطه تلفیق عشق و سادگی/ رشت؛ عطر و بوی باران می‌دهد، عطر شالی‌های گیلان می‌دهد/ عطر چای و چوب و هیزم می‌دهد، عطر نان با طعم گندم می‌دهد/ ...

زیر بارانش حسابی‌ تر شوی، می‌شود در رشت عاشق‌تر شوی/ قلب لیلی هر کجا که خون شود، سمت رشت آید خودش مجنون شود/ حیف اما پشت این باران و مِه، غصه هایش رفته از یاد همه/ رود‌هایی که شده حالا کم زِ آب، فاضلاب و فاضلاب و فاضلاب/ مردمی که بعدِ کار و بار و رَنج، مانده روی دستشان کوهی بِرنج/ حق رشت این نیست که تنها شود، این چنین آغشته با غم‌ها شود/

رشت را نشناس با بوی کباب، رشت یعنی یک ستونِ انقلاب/ رشت ما عطر بصیرت می‌دهد، کوچه هایش بوی غیرت می‌دهد/ هشتِ دی یعنی نماد شهر ما، هشت هزار عاشق که رفته تا خدا/ رشتِ بارانی ما شهر خداست، میرزا کوچک؛ بزرگِ شهر ماست/ رشت یعنی مردمان بی ریا، شهر کوچک زاده و سیرت نیا/ رشت یعنی مرکز مردانگی، رشت یعنی روضه‌های خانگی/

رشت عطر و بوی عزت می‌دهد، عطر احسانبخش و بهجت می‌دهد/ رشت یعنی سفره دار روضه ها، رودباری؛ عارفِ نام آشنا/ رشت یعنی عاشقان با وجود، روضه مسجد صفی در صبح زود/ رشت یعنی افتخارِ دم به دم، حاج قاسم گفت: خود من رشتی ام/ ... رشت را این گونه بشناس‌ای رفیق، معنی رشت است این گونه دقیق/ رشت یعنی عشق و ایثار و شکوه، زنده چون دریا و محکم مثل کوه». 

تو در کنار منی، مرکز جهان رشت است

ناصر حامدی، شاعر گیلانی و استاد دانشگاه هم رشت را با نگاهی عاشقانه توصیف کرده است. او شعر تازه اش را در ویژه برنامه «امی رشت» شبکه باران به این شرح خواند:

«تو رشت خوب منی، ابر‌ها رفیق توأند/ پرندگان جوان ساعت دقیق توأند/ چه سرو‌ها که نهادند سر به دامن تو، خوشا بهار که روئیده است از تن تو/ نگاهت آبی و گیرا، شمایلت روشن، به رنگ بقعه دانای علی دلت روشن/ چقدر شعر و سرود و ترانه آوردی، چقدر زمزمه عاشقانه آوردی/ گُل بنفشه و داوودی تو را عشق است، صدای ناصر مسعودی تو را عشق است/ صدای گرم دعایی، صدای خاطره ها، صدای زخمی عاشورپور و پوررضا/

صدا مرا به لب آب و شهرداری برد، مرا به خاطره‌ای روشن و بهاری برد/ صدا چو باد رها بود و ناگهان جان شد، دلم به یاد تو افتاد و سبزه میدان شد/ ... خوشا ترانه شدن، غصه را حراج زدن، سری به خانه هوشنگ ابتهاج زدن/ هوای ابری و بارانی و بوی نم خوب است، برای حرف زدن باغ محتشم خوب است/ درخت خاطره چشم انتظار چیدن توست، غذا بهانه خوبی برای دیدن توست/ ... خوشا که وعده دیدار عاشقان رشت است، تو در کنار منی مرکز جهان رشت است». 

هرکسی از ظن خود شد یار من

امروز سه شنبه ۱۲ دی ماه روز رشت است. در هفته‌ای که گذشت کم یا زیاد درباره این شهر گفته و نوشته شد، ویژه برنامه‌های متعدد با سلایق گوناگون در این شهر برگزار شد، این روزها، هفته‌ها و نامگذاری‌ها در صورتی به کار می‌آید که فرصتی برای بهتر شدن باشد، برای رفع مشکلات، تلاش برای حفظ و پاسداشت نعمت‌ها و تلنگری برای توجه به میراث گذشتگان.

در هر حال مهم این است که رشت را آن گونه که هست؛ ببینیم و برای اعتلای آن بکوشیم و یادمان باشد: «اینجا رشت است؛ جایی که آفتاب محبت مردمانش هیچگاه غروب نمی‌کند. جایی که خداوند در آن سفره‌ای از برکت و مهربانی گسترده است. جایی که کبوتر‌ها از آدم هایش نمی‌هراسند. 

اینجا رشت است؛ شهر عطرها، شهر طعم ها، همدلی‌ها و شب نشینی ها، شهری که می‌توانی تا صبح در سایه آرامش آن قدم بزنی و دغدغه هایت را بر شاخه‌های درختانش بیاویزی. اینجا رشت است؛ با تمام زیبایی‌ها و کاستی هایش».

گزارش از: سکینه عاشوری پاشاکی