در شامگاه ۲۸ مرداد ۵۷، حدود ۷۰۰ نفر برای تماشای فیلم «گوزن‌ها» که یک فیلم سیاسی بود و به نوعی در راستای مبارزه قلمداد می‌شد، به سینما رکس آبادان رفتند که ناگهان سینما دچار آتش‌سوزی شد. مردم برای خروج از سینما به سوی درب‌های خروج هجوم بردند، اما درب‌های سینما بسته بود و حدود ۴۰۰ نفر از آنان در میان شعله‌های آتش جان باختند.

انتشار خبر آتش‌سوزی و نمایش فیلم‏‌ها و عکس‏‌های این فاجعه، افکار عمومی را به شدت جریحه‏‌دار کرد. رژیم پهلوی با متهم کردن نیرو‌های انقلابی، تلاش کرد تا انقلابیون مسلمان را افرادی متحجّر و مخالف هنر نشان دهد، اما بیشتر مردم و انقلابیون معتقد بودند که این اقدام توسط ساواک انجام گرفته است.

با وجود اینکه پس از پیروزی انقلاب اسلامی، یکی از مسببان اصلی این حادثه دستگیر و اعدام شد، اما هرازگاهی در سال‌های اخیر برخی تلاش دارند آن را به گردن انقلابیون بیندازند و ماجرای سینما رکس را در فضای مجازی داغ کنند؛ در تازه‌ترین نمونه از این تحریفات، کانال آموزشکده توانا در پستی با انتشار تصویر آیت‌الله حسین نوری همدانی با نقل قولی دروغ از وی، ماجرای سینما رکس را کار روحانیون دانسته است.

آموزشکده توانا یکی از موسسات وابسته به وزارت خارجه آمریکاست که به تازگی بر تحریف تاریخ معاصر ایران متمرکز شده است؛ این موسسه در معرفی‌نامه خود بطور رسمی اعلام کرده است که با کمک‌های مالی از سوی دفتر دموکراسی، حقوق بشر و کار وزارت امور خارجه ایالات متحده آمریکا تأسیس شده و کمک‌های بیشتری از وزارت امور خارجه آمریکا، موقوفه ملی برای دمکراسی، وزارت امور خارجه هلند و اداره نمایندگی ایالات متحده آمریکا دریافت کرده است!

مریم معمارصادقی رئیس توانا سال گذشته در توئیتی در انتقاد از اپوزیسیون، با توهین به مردم ایران نوشت: تعبیر انگلیسی «گدا‌ها نمی‌توانند انتخاب کننده باشند» برای ایرانیان مناسب است. امیدوارم کسی بهش برنخوره. ملتی هستیم گرفتار هر بحرانی که میتوان تصور کرد و با این حال نیرو‌های اپوزیسیون طوری رفتار می‌کنند انگار زمان زیادی برای انتخاب از میان بسیاری از غذا‌های لوکس و لذیذ دارند.

وی همچنین از حامیان حمله نظامی به ایران است و در یک سخنرانی گفته بود، «در برخی شرایط، بدون جنگ این امکان وجود ندارد که به کرامت انسانی رسید!»

ادعای اخیر این کانال ضد ایرانی درباره سینما رکس آبادان، نقل قولی از شیخ علی تهرانی است که مدعی شده هنگامی که خبر آتش‌سوزی را شنیده، با آیت‌الله حسین نوری در شهر سقز در غرب ایران در تبعید به‌سر می‌برده است؛ همان وقت آیت‌الله نوری همدانی به وی گفته که آتش‌سوزی کار روحانیون است و درباره علت آن اقدام هم توضیح داده که «به ما خبر رسیده که خوزستان ساکت است و با انقلاب همراه نیست و کارکنان صنعت نفت نیز به اعتصابیون نپیوسته اند!»

شیخ علی تهرانی از شخصیت‌های روحانی بود که بعد از عزل بنی‌صدر از ریاست‌جمهوری و شورش مسلحانه منافقین علیه نظام و مردم، مدتی بازداشت بود، اما با ابراز ندامت و استمداد از مسئولان آزاد شد. چندی بعد در سال ۶۳، به عراق رفت و پناهنده حکومت صدام شد و در رادیوی فارسی بغداد به تبلیغ علیه نظام می‌پرداخت. 

اما ادعای گفته شده از سوی شیخ علی تهرانی درباره سینما رکس حاوی تناقض با تاریخ است؛ اولاً اعتصابات سراسری در ایران بعد از واقعه ۱۷ شهریور و کشتار مردم در میدان ژاله شروع شد، ثانیاً اولین گروهی که دست به اعتصاب زدند کارکنان صنعت نفت بودند که در پاییز سال ۱۳۵۷ و به دنبال فرمان حضرت امام (س) مبنی برای قطع و تحریم صادرات نفتی، نقش بسیار مهمی در سقوط نظام شاهنشاهی داشتند.

 با گسترش و همه‌گیر شدن اعتصاب در صنعت نفت، موج اعتصاب کارخانجات دولتی و بخش خصوصی، همراه با تظاهرات در تهران و سراسر شهر‌های ایران، به تدریج از درخواست‌های سیاسی و رفاهی، به مخالفت با رژیم سلطنت کشیده شد.

از سوی دیگر، برخی سران رژیم سابق اظهاراتی مبنی بر دخالت ساواک در فاجعه سینما رکس داشتند. منصور رفیع‌زاده آخرین رئیس شعبه ساواک در آمریکا که رابط ساواک با سیا بود، در کتاب خاطرات خود با صراحت به این موضوع اعتراف کرده است. عبدالمجید مجیدی وزیر مشاور و رئیس سازمان برنامه و بودجه رژیم پهلوی نیز در خاطرات خود که در قالب پروژه تاریخ شفاهی ایران دانشگاه هاروارد منتشر شده است، اذعان کرده که سینما رکس آبادان توسط ساواک به آتش کشیده شد. مصاحبه‌کننده از او می‌پرسد که شما (حزب رستاخیز) کار‌های عملیاتی هم انجام می‌دادید؟ او پاسخ می‌دهد که خیر آتش‌سوزی کار ما نبود و اقدام ساواک بود.

رفیع‌زاده آخرین رئیس شعبه ساواک در آمریکا در کتاب خاطرات خود و مجیدی وزیر مشاور و رئیس سازمان برنامه و بودجه رژیم پهلوی نیز خاطرات خود که در قالب پروژه تاریخ شفاهی ایران دانشگاه هاروارد منتشر شده، اذعان کرده‌اند که سینما رکس آبادان توسط ساواک به آتش کشیده شد.

ارتشبد قره‌باغی نیز در مصاحبه با احمد احرار (از نویسندگان ضدانقلاب) به مصادیق دیگری که در چارچوب سیاست کلی ایجاد رعب و وحشت صورت می‌گرفت، اشاره کرده است: بعد از سراسری شدن خیزش مردم، شیوه‌های شناخته شده‌ای که کشور‌های غربی در همه کشور‌ها به‌کار می‌گیرند در ایران نیز به مرحله اجرا گذاشتند؛ از جمله ایجاد آتش‌سوزی در اماکن عمومی برای خسته کردن مردم از مبارزه بود که به هیچ‌وجه منحصر به سینما رکس آبادان نبود. قره‌باغی در خاطرات خود با صراحت از آگاهی و نقش شاه در آتش‌سوزی‌ها سخن گفته است.

همچنین باید ذکر کرد که جمعیت ایرانی دفاع از آزادی و حقوق بشر که مسئولیت آن با مهندس بازرگان بود، صدر حاج سیدجوادی و جریان‌های سیاسی مختلف در بیانیه‌هایی با اتکا به شواهد و قرائن، رژیم پهلوی را عامل این جنایت معرفی کردند.

منبع: همشهری آنلاین