افزایش تمایل جوانان برای داشتن ظاهری عضلانی موجب روی آوردن تعداد زیادی از مردان و زنان جوان به رشته بدنسازی شده است و از طرفی رسیدن به این ظاهر زیبا در کوتاه مدت، تمایل به استفاده از دارو‌های ممنوع مانند انواع استیروئیدها، عوامل آنابولیک، انسولین، هورمون رشد یا سوماتروپین و... را افزایش داده است که باعث به خطر افتادن سلامت این ورزشکاران می‌شود.

هر ماده یا دارو به چند دلیل در لیست مواد و روش‌های ممنوعه وادا قرار می‌گیرد؛ دارویی که به طور قطعی یا احتمالی موجب بروز عوارض جانبی مصرف و مخاطره سلامت شود، دارویی که موجب افزایش عملکرد ورزشی شده و دارویی که مصرف آن روح ورزش را خدشه‌دار کند در لیست ممنوعه وادا قرار می‌گیرد.

علاوه بر عوارض جانبی دارو‌ها که تهدید کننده سلامت جامعه است، افزایش ناعادلانه توان ورزشی، عدالت در ورزش و ورزش پاک را خدشه‌دار می‌کند و در همین راستا استیروئید‌های آنابولیک بیشترین کاربرد سوء مصرف را داشته و متاسفانه بیشترین عوارض جانبی را در ورزشکاران رقم می‌زنند.

استیروئید‌های آنابولیک (AAS) دسته‌ای از دارو‌ها هستند که کاربرد درمانی بسیار محدود در برخی بیماری‌های صعب‌العلاج دارند و متاسفانه به خاطر اثرات آنابولیک کاربرد سوء مصرف بالایی در ورزش‌های قدرتی و به خصوص در بدنسازی دارند.

استروئید‌های آندروژن شامل آندروژن‌های طبیعی مثل تستوسترون و استروئید‌های سنتتیک است که از نظر ساختار و عملکرد مشابه تستوسترون عمل می‌کنند. گفتنی است استروئید‌های مصنوعی از سال ۱۹۳۰ به صورت آزمایشگاهی ساخته شدند و برای تحریک رشد عضله و اشتها، القاء بلوغ و درمان ضعف مزمن در بیماری‌هایی مانند سرطان و ایدز مورد استفاده قرار گرفتند.

این مواد موجب افزایش حجم پروتئین در داخل سلول به ویژه سلول‌های عضلات اسکلتی می‌شوند. استروئید‌های آنابولیک معمولا درجات مختلفی از اثرات آندروژنیک و صفات مردانه را در ورزشکاران زن ایجاد می‌کنند که شامل بروز صفات جنسی ثانویه مردانه، خشن شدن صدا، رشد مو در صورت، بدن و ناباروری است و استفاده از آن‌ها در کنار رژیم غذایی می‌تواند موجب افزایش وزن شود.

از طرفی استفاده طولانی مدت و با دز بالا از استروئید‌ها می‌تواند موجب اثرات منفی ماندگار و گاه غیر قابل برگشت بر سلامتی فرد شود؛ به عنوان مثال موجب افزایش LDL، کاهش HDL و در نتیجه تشدید آترواسکلروز، فشار خون بالا، ایجاد تغییرات ساختاری خطرناک در بطن چپ قلب، عدم تعادل هورمون‌ها، بزرگ شدن پستان در مردان، کاهش اندازه و عملکرد بیضه‌ها، ناباروری، تومور‌های بیضه، آکنه شدید، عوارض کبدی (افت عملکرد و نارسایی کبدی، سرطان کبد)، تأثیر بر سیستم عصبی به صورت پرخاشگری، افسردگی، اعتیاد و وابستگی دارویی می‌شود.

در پایان این مطلب که از سوی فرزاد شارکی، قائم مقام دبیرکل ستاد ملی مبارزه با دوپینگ (ایران نادو) تهیه شده و در اختیار ما قرار گرفت، آمده است: متاسفانه برخی ورزشکاران بر این باور هستند که می‌توانند با استفاده از برخی دیگر از دارو‌های ممنوعه عوارض جانبی استروئید‌ها را از بین ببرند که از آن به عنوان پاکسازی یاد می‌شود. این در حالی است که طبق نظر متخصصان عملا هیچ ماده‌ای به واقع عوارض و اثرات این دسته از دارو‌ها را از بین نمی‌برد و صرفا علایم را کم می‌کند، بنابراین «پاکسازی» به هیچ عنوان برطرف کننده عوارض جدی و ماندگار استروئید‌ها و تهدید کننده حیات (مرگ آور) نیست و همین امر موجب شده کارشناسان سلامت از آن به عنوان «دروغ بزرگ» یاد کنند.

منبع: ایسنا