کهگیلویه و بویراحمد استانی در قلب زاگرس و احاطه شده با توپوگرافی سخت و کوهستانی است، سرزمینی کهن که پیوند محیط زیست و مردمانش قدمتی طولانی دارد.

وسعت ۳۱۲ هزار هکتاری مناطق حفاظت شده

۱۱ درصد خاک کهگیلویه و بویراحمد، معادل ۳۱۲ هزار هکتار از استان را مناطق حفاظت شده و شکار ممنوع تشکیل می‌دهد.

بزرگ‌ترین منطقه حفاظت شده استان، منطقه حفاظت شده دنا است.

دهمین ذخیره گاه ایران

پارک ملی دنا در سال ۱۳۸۸ به عنوان پانصد و پنجاهمین ذخیره گاه زیست کره دنیا و دهمین ذخیره گاه زیست کره ایران وارد فهرست حمایتی شورای هماهنگی بین المللی برنامه انسان و ذخیره گاه بیوسفر شده است.

دنا با ۸٠ کیلومتر طول، طولانی‌ترین رشته کوه زاگرس است و در تعادل اکولوژیک منطقه جنوب غرب نقش اساسی دارد.

در وسعت ۲۵۵ هزار و ۵۳۷ کیلومتری دنا، ۱۶۹ گونه جانوری زندگی می‌کنند که شامل ۲۶ گونه پستاندار، ۳۹ گونه خزنده، ۲٠ گونه آبزی و ۸۴ گونه پرنده است.

با گذر زمان، چرخ‌های توسعه در همجواری دنا تضاد‌ها و تعارضاتی را با زیست بوم‌ها ایجاد کرده و بخشی از حیات وحش و حتی بافت گیاهی منطقه خطر انقراض را بر بالین خود حس کرده‌اند.

از سویی چشم طمع سودجویان همه ساله مناطق حفاظت شده را با چالش‌های عمیقی مواجه کرده است.

در کنار تمام آسیب‌های شکل گرفته در بستر توسعه جوامع انسانی، کمبود محیط بانان درد دیگری را بر مشکلات مناطق حفاظت شده کهگیلویه و بویراحمد افزوده است.

تنها ۷۵ محیط بان داریم

اسلام جاودان خرد مدیرکل محیط زیست کهگیلویه و بویراحمد با بیان اینکه مساحت ۳۱۲ هزار هکتاری مناطق حفاظت شده استان تنها ۷۵ محیط بان دارد، افزود: علیرغم توپوگرافی سخت منطقه، پایش و حفاظت از مناطق حفاظت شده استان تنها با ۷۵ محیط بان که «یک چهارم» استاندارد‌های جهانی است، انجام می‌شود.

وی با اشاره به اینکه ۲۳۷ محیط بان برای تحقق استاندارد‌های حفاظتی کم داریم، تصریح کرد: محیط بانان در مناطق مختلف حفاظت شده استان با تمام توان و با عشق و علاقه فعالیت می‌کنند.

وی به همجواری و تعارضات شکل گرفته در محیط‌های انسانی حاشیه مناطق حفاظت شده اشاره کرد و ابراز داشت: همچنین چرخ توسعه سبب بروز تعارضاتی در جوامع محلی و گاهی تعارضات توسعه شهر‌ها با محیط زیست می‌شود.

جاودان خرد با بیان اینکه توپوگرافی منطقه و وجود مناطق صعب العبور کار را برای محیط بانان سخت می‌کند، ابراز کرد: شکارچیان غیر مجاز و مخربان محیط زیست نیز چالش‌هایی هستند که باید به آن در کنار توسعه جوامع توجه شود.

وی افزود: پیگیری‌هایی برای ارتقای ظرفیت نیروی انسانی با محوریت جذب محیط بانان انجام شده و باید ظرفیت‌ها به استاندارد‌ها نزدیک شود.

همچنین کارشناس محیط زیست کهگیلویه و بویراحمد گفت: چالش‌های مختلفی پیش روی حفاظت از محیط زیست استان وجود دارد.

دور از استاندارد‌های جهانی هستیم

هادی سینایی ، افزود: ۷ محور چالش در ابعاد کلی در پیش روی محیط زیست استان داریم که کمبود نیرو یکی از این محور‌ها محسوب می‌شود.

سینایی به تعارضات و تداخلات در بحث اراضی حفاظت شده اشاره کرد و بیان داشت: قرار گیری برخی روستا‌ها در حاشیه مناطق حفاظت شده، گاهاً چالش‌هایی را ایجاد کرده که توسعه آموزش‌ها از محور اقدامات اجرایی در این بخش است.

وی گره خوردن معیشت اغلب مردم مناطق حاشیه مناطق حفاظت شده با طبیعت را یکی دیگر از موارد چالش زا دانست و اظهار کرد: در بعد دیگر و وجود بالای تعداد اسلحه و شکارچیان نیز چالشی در باب حفاظت از حیات وحش است.

سینایی به کمبود محیط بان در استان اشاره کرد و عنوان داشت: در سخت‌ترین توپوگرافی استان که عمدتاً کوهستانی است، حفاظت و حراست با پوشش ۷۵ نیرو انجام شده که از استاندارد‌های جهانی به دور است.

کارشناس محیط زیست استان بر افزایش نیرو‌های محیط بانی محیط زیست استان تاکید کرد و بیان داشت: نقش محیط بانان در پایش و مدیریت مناطق حفاظت شده محسوس است.

وی ابراز داشت: در کنار نیرو‌های تحصیل کرده، می‌توان از افراد توانمند محلی با جذب برای آموزش‌ها و حفاظت از مناطق بهره برد.

سینایی گفت: نقش جوامع محلی در مدیریت مناطق حفاظت شده با آموزش، برنامه ریزی و رشد ظرفیت‌های مردم محور پر رنگ‌تر می‌شود.

علیرغم اینکه سال‌ها از مشکلات کمبود محیط بان در استان می‌گذرد، زخم ضعف‌ها بر پیکر مناطق حفاظت شده کهگیلویه و بویراحمد همچنان ماندگار بوده و تاکنون چشمان زیادی از حیات وحش منطقه با تیر سودجویان بسته شده است.