با مروری بر آیات قرآن و سیره معصومین علیهم السلام در می‌یابیم در بستر خانواده، مردان در جنبه‌های مختلف، تکالیف بیشتری بر عهده دارند، چرا که از نگاه قرآن، مردان قیّم خانواده و زنان ۱ هستند، لذا دعوت به حُسن معاشرت نسبت به زنان شده اند.۲ این حُسن معاشرت با زنان به دلیل ویژگی‌های خاصی است که خداوند به زنان عطا کرده است. یکی از گزاره‌های حُسن معاشرت و بلکه از مهم ترینِ آنها، تکریم زنان است.

باید در نظر داشت دین اسلام بر خلاف مکاتب شیطانی که زن را به عنوان کالایی جنسی و یک بار مصرف تلقی می‌کنند، نگاهی متعال دارد. در نگاه اسلام، زن در ابتدا یک انسان است و حق یک انسان این است که تکریم شود. در نگاه اسلام، زنان در معنویت و ثواب و عقاب اعمال با مردان برابرند. در نگاه اسلام، ساختار شخصیتی زن با مرد تفاوت دارد؛ او دارای روحیه‌ای لطیف‌تر از مرد است تا بتواند بیشتر به همسر و فرزندان محبت کند؛ در عین حال باید مطیع همسر باشد و در غیاب همسر مال و آبروی او را حفظ کند. غیر از این ها، زنان و دختران نزد خداوند جایگاه والایی دارند و لذا امتیازات معنوی که برای آنان لحاظ کرده نسبت به مردان بیشتر است. احادیثی که درباره فضیلت فرزند دختر به پسر وارد شده، گویای اهمیت بانوان در نظام الهی است.

در نگاه احادیث، یک زن وقتی وضع حمل می‌کند، تمام گناهان و خطاهایش بخشیده می‌شود. وقتی شب به فرزند خود شیر می‌دهد، ثواب نماز شب نصیب او می‌شود؛ به همین نسبت، خداوند به ازای کمکی که مرد به همسر خود در امور خانه می‌کند، ثواب‌های عجیب و غیر قابل وصفی به آنان عطا می‌کند؛ بنابراین تکریم همسر به دلیل کرامتی است که خداوند به زن بخشیده است. امام محمد باقر علیه السلام در روایتی فرمود «اِنَّ اَکْرَمَکُمْ عِنْدَاللّه‌ِ اَشَدُّکُمْ اِکْراماً لِحَلائِـلِهِمْ»؛ یعنی گرامى‌ترین شما نزد خداوند، کسى است که بیشتر همسر خود را تکریم کند. (وسائل الشیعه، ج ۱۵، ص ۵۸) حلائل جمع حلیله و به معنای «حلال شده» است و در اصطلاح، به زنان اطلاق می‌شود. خداوند در آیه ۲۳ نساء می‌فرماید «وَ حَلَائِلُ أَبْنَائِکُمُ ...» همسران پسرانتان که از نسل شما هستند [بر شما حرام شده است].

حالا باید مصادیق تکریم زنان را یافت و به آنان عمل کرد؛ مثلاً از اولین گزاره ها، احترام ورزی و عدم تکبر در قبال آنهاست، چه اینکه مردان تصور می‌کنند، چون مرد هستند باید حرف، حرف آنان باشد و شروع به خرد کردن همسر می‌کنند. آنجا که به نفع خودشان است، حقوقی برخورد می‌کنند و آنجا که به ضررشان است، کُرنش به خرج نمی‌دهند و قبول اشتباه نمی‌کنند. این روحیه جنگلی مردان، از عمده مسائلی است که سبب تزلزل جایگاه زن و بعد خانواده می‌شود.

اما نگاه دقیق‌تر این است که زنان و دختران را باید امانت الهی و نوری از انوار حضرت زهرا سلام الله علی‌ها دید و به همین نسبت برخورد‌ها را تنظیم کرد. واجد این ویژگی شدن، دشوار و نیازمند مقدماتی معنوی است که مرد باید در خود احیاء کند. معمولاً، چون اسباب غفلت در دنیای کنونی زیاد شده، مردان زمانی برای معرفت افزایی و معنویت برای خود باز نمی‌کنند و لذا وقتی مرد سرش در فضای مجازی و فیلم‌های عمدتاً بی محتوا و ساختارشکن شبکه‌های خانگی است، شیطان از فرصت استفاده کرده و خانواده به سمت پرتگاه‌ها حرکت می‌دهد.

البته ناگفته نماند که زنان باید به وظایف خود عمل کنند که از مهم‌ترین وظایف آن‌ها ایجاد فضای محبت در بستر خانواده است. زنی که معدل محبتش نسبت به مردان چند برابر نباشد، باید به خود شک کند؛ هر میزان که معدل محبت او کم شود، به همان میزان باید منتظر عواقب آن باشد. در کنار آن، رسیدگی به ظاهر و آرایش کردن برای همسر از دیگر اولویت هاست. این دو گزاره یعنی محبت کردن و جلوه گری برای مردان باید جزو وظایف ذاتی زنان باشد؛ عمده انحراف مردان نیز از کم گذاشتن نسبت به همین دو مورد از سوی زنان حاصل می‌شود. حال اگر بر فرض یک زن از محبت کم گذاشت، مردان می‌توانند این کمبود محبت را جبران کنند و نباید اینطور تلقی شود که جنس مرد خشن است، بلکه مردی که مرد باشد، نقصان‌ها را جبران می‌کند نه اینکه به دنبال فضا‌های دیگری برای ارضای محبت خود باشد. تمام این موارد برای ما به عنوان نگارنده و شما مخاطبان امر دشواری است که با تمرین و ممارست حاصل می‌شود. یک آرمان و آرزوست که حداقل باید دغدغه آن را در خود ایجاد کرد.

پاورقی:
۱. «الرِّ‌جَالُ قَوَّامُونَ عَلَی النِّسَاءِ بِمَا فَضَّلَ اللَّهُ بَعْضَهُمْ عَلَیٰ بَعْضٍ وَبِمَا أَنفَقُوا مِنْ أَمْوَالِهِمْ»؛ «مردان، سرپرست زنانند، به دلیل آنکه خدا برخی از ایشان را بر برخی برتری داده و [نیز]به دلیل آنکه از اموالشان خرج می‌کنند.» (نساء، آیه ۳۴)

۲. «وَ عَاشِرُوهُنَّ بِالْمَعْرُوفِ...؛ و با ایشان (زنان) به شایستگی رفتار کنید.» (روم، آیه ۲۱)

منبع: تسنیم