مدیر عامل شرکت آب منطقه‌ای فارس گزارشی از اعمال مدیریت توامان آب و برق ارائه داد و گفت: استان فارس از نظر حوزه آبریز دارای ۱۳۴ محدوده مطالعاتی و بر اساس بررسی‌ها ۱۱۹ محدوده مطالعاتی در این استان دارای افت سطح آب و کسری مخزن است.

سیاوش بدری افزود: به همین دلیل طرح‌های پایش و کنترل برداشت از سفره‌های آب زیر زمینی برای جلوگیری از اضافه برداشت از چاه‌های دارای پروانه در این مناطق با جدیت و اولویت دنبال می‌شود.

بدری افزود: از انجا که همه چاه‌های مجاز کشاورزی به کنتور و ابزار دقیق اندازه گیری برداشت آب مجهز نیستند، بنابراین لازم است تا تکمیل طرح‌های تجهیز این چاه‌ها به ابزار دقیق اندازه گیری، بتوانیم مدیریت برداشت آب زیرزمینی را اعمال کنیم، در این راستا با تدبیری که در وزارت نیرو اندیشیده شده، مدیریت مصرف و برداشت آب را از طریق مدیریت مصرف برق و انرژی چاه‌های کشاورزی انجام می‌دهیم.

رئیس هیئت مدیره آب منطقه‌ای فارس ادامه داد: در این زمینه دستور العمل مدیریت توامان آب و برق ابلاغ شده و در همین راستا دومین نشست هم اندیشی با حضور مدیران آب استان‌های فارس، هرمزگان، بوشهر، کهگیلویه و بویر احمد در شیراز به میزبانی آب منطقه‌ای فارس برگزار شد.

مدیر عامل شرکت آب منطقه‌ای فارس در ادامه افزود: از ۶۲ هزار حلقه چاه آب کشاورزی در استان فارس حدود ۳۹ هزار و ۵۰۰ حلقه برقی و فعال است، و با همکاری شرکت‌های توزیع برق فارس و شیراز تدقیق و تطبیق میزان مصرف آب و برق انجام شده و از طریق اطلاعات کنتور‌های فهام که روی چاه‌های آب کشاورزی برقدار نصب است، مدیریت برداشت آب زیرزمینی را بهتر می‌توان اعمال کرد.

مدیر کل دفتر توسعه نظام‌های فنی، بهره برداری و دیسپاچینگ مدیریت منابع آب ایران نیز اظهار داشت: مدیریت توامان آب و برق برای پایش و کنترل برداشت آب از چاه‌های کشاورزی موضوعی مهم و حیاتی برای حفظ آبخوان‌ها و سفره‌های آب زیرزمینی به شمار می‌آید و با مشارکت و همکاری شرکت‌های آب و برق طرح‌های مدیریت توامان اکنون در همه مناطق کشور در حال اعمال است.

تقی عبادی افزود: معاونان حفاظت و مدیران بهره برداری آب چهار استان فارس، بوشهر، هرمزگان، کهگیلویه و بویراحمد در این نشست آموزشی گرد هم آمدند تا با مرور آخرین یافته‌ها و تازه‌های فنی و علمی، بررسی و انتقال تجارب بتوانند مفاهیم و آموزه‌های مدیریت توامان آب و برق را ارزیابی و تبادل کنند.

او ادامه داد: طرح مدیریت توامان آب و برق بر پایه حفظ منابع آب برنامه ریزی و اجرا می‌شود، اجرای این طرح و اعمال سیاست‌ها به نفع مردم مناطق مختلف و بهره‌برداران کشاورزی و همچنین حفظ محیط زیست است، و در نهایت به توسعه پایدار از منابع آب و به ویژه آب‌های زیرزمینی منجر خواهد شد.

مدیر کل دفتر توسعه نظام‌های فنی، بهره برداری و دیسپاچینگ مدیریت منابع آب ایران گفت: در زمینه بهره برداری از منابع آب زیر زمینی تا کنون ابزاری برای پایش و مدیریت و اندازه گیری دقیق برداشت از منابع آب زیر زمینی در اختیار نبوده است، با فعالیت دولت در دو سال گذشته راه حل‌هایی برای حل این معضل پیشنهاد گردید که از جمله آن پایش و مدیریت مصارف آب کشاورزی از ظریق پایش و کنترل برق و انرژی مصرفی در چاه‌های کشاورزی است.

رصد مصارف آب از طریق مصرف برق و انرژی

عبادی، اضافه کرد: در این روش ظرفیت کنتور‌های فراهوشمندی در مصرف آب کشاورزی مورد استفاده قرار می‌گیرد و مصارف آب را از طریق مصرف برق و انرژی رصد می‌کنیم، هر چاهی برق و انرژی بیشتری مصرف کند فرض بر این است که آب کشاورزی بیشتری برداشت می‌کنند و در جایی که کنتور‌ها هشدار و آلارم مشترکان متخلف شناسایی و اعمال قانون می‌شوند.

مدیر کل دفتر توسعه نظام‌های فنی، بهره برداری و دیسپاچینگ مدیریت منابع آب ایران همچنین با اشاره به اینکه بر اساس آمار‌ها و مطالعات انجام شده حدود ۱۰ تا ۱۵ درصد از مشترکان آب کشاورزی اکنون برداشت‌های بی رویه و خارج از پروانه دارند گفت: این افراد قطعا سهم بقیه کشاورزان و بهره برداران را مصرف می‌کنند و حق بقیه کشاورزان را ضایع می‌کنند، شناسایی این افراد متخلف از ظریق یک فرایند کاملا علمی و فنی رخ می‌دهد و با حضور همکاران شرکت‌های آب منطقه‌ای بر سر چاه‌ها دستورالعمل‌ها اجرا و اعمال قانون می‌شود.

جلوگیری از برداشت‌های بی رویه آب توسط سود جویان 

به گفته او، برخورد با این تخلفات موجب می‌شود آب‌های زیرزمینی حفاظت و حراست شوند و به محیط زیست هم صدمه‌ای وارد نشود و از زیاده خواهی و برداشت‌های بی رویه سود جویان نیز جلوگیری شود.

این مقام مسئول اظهار داشت: این نشست مقدمه‌ای برای تبیین مدیریت توامان آب و برق در استان‌های جنوبی کشور است و همکاران در نشست پرسش و پاسخ با جزییات مدیریت توامان آب و برق آشنا می‌شوند

عبادی به بازدید‌های خود از شهرستان‌های فارس هم اشاره کرد و گفت: در بازدید‌هایی که از شهرستان‌های جنوب و شرق استان فارس داشته ام و در گفتگو‌هایی که با کشاورزان انجام شده است، تقریبا اکثر قریب به اتفاق آنان اعمال مدیریت توامان آب و برق را به نفع خود می‌دانند، این کار در جهت حفظ منفعت کشاورزان است و بسیاری از کشاورزان حمایت خود را اعمال کرده اند، این مدیریت توامان باعتث می‌شود که در زمان بلند مدت ما بتوانیم تامین کننده آب کشاورزی مورد نیاز کشاورزان حتی در شرایط بحرانی باشیم.

مدیر کل دفتر توسعه نظام‌های فنی، بهره برداری و دیسپاچینگ مدیریت منابع آب ایران در ادامه گفت: ما در سطح کشور چاه‌های آب کشاورزی مجاز داریم که پایبند به پروانه بهره برداری برداشت آب نیستند و بسیار فراتر از پروانه آب برداشت می‌کنند، هدف گذاری مدیریت توامان آب و برق برای کنترل برداشت‌های بی رویه و بی ضابطه چاه‌های آب مجاز هستند که بیش از پروانه برداشت آب دارند، این چاه‌ها گاه تا دو برابر و سه برابر و حتی تا ۱۰ برابر پروانه بهره برداری آب برداشت می‌کنند، این برداشت بی رویه باید کنترل شود.

چاه‌های غیر مجاز باید تعیین تکلیف شوند

عبادی اضافه کرد: چاه‌های غیر مجاز هم باید تعیین تکلیف شوند، اکنون بیش از ۶۰ هزار چاه آب کشاورزی در کشور فعال است که بر اساس قانون باید تعیین تکلیف شوند، این چاه‌ها پروانه ندارند و باید فرایند تعیین تکلیف را انجام دهند. برخی از چاه‌ها هم که حدود ۲۰۰ هزار چاه شناسایی شده است در کل کشور غیر مجازند، مصرف برق برای این چاه‌ها کاملا غیر قانونی است و مصرف سوخت این چاه‌ها نیز در رصد و پایش است و کنترل می‌گردد.

او تاکید کرد: در روش مدیریت توامان آب و برق کاملا از ابزار‌های هوشمند استفاده می‌شود، نه تنها چاه بلکه رفتار چاه کشاورزی هم کنترل می‌شود، بزودی دراین فرایند از هوش مصنوعی برای کنترل برداشت‌های آب کشاورزی بهره گیری می‌شود، با وارد شدن هوش مصنوعی به موضوع مشخص می‌گردد که آیا یک چاه با یک انشعاب برق آب برداشت می‌کند یا تعداد چاه‌های بیشتری پشت این انشعابات فعال هستند، رفتار مشترک با هوش مصنوعی پایش می‌شود، با استفاده از این ابزار‌ها فعالیت ماینر‌ها و مصارف صنعتی هم در مزارع کشاورزی شناسایی می‌شوند.

به گفته این مسئول، طرح بکار گیری هوش مصنوعی در پایش و کنترل چاه‌های آب کشاورزی برای ۲۰۰ چاه بصورت آزمایشی در استان زنجان آغاز شده و در صورت موفقیت آمیز بودن آن این طرح در سایر استان‌ها نیز اعمال می‌شود.