نشست اختتامیه «دوره دانش‌افزایی و هم‌اندیشی استادان زبان و ادبیات فارسی دانشگاه‌های هند» با حضور حدادعادل رییس بنیاد سعدی و رودرا گائوراو شرست سفیر کبیر هند برگزار شد.

در ابتدای این نشست، غلامعلی حداد عادل اظهار داشت: برای بنده موجب خوشبختی است که توانستیم میزبان اساتید هندی باشیم و امیدوارم که این مهمانان عزیز مدت اقامت خوبی را در کشور ما تجربه کرده باشند و علی رغم برنامه سنگینی که داشتند با خاطره خوشی از کشور ما به هند بازگردند.

وی در خصوص روابط فرهنگی ایران و هند گفت: باور بنده این است که زبان فارسی با اینکه در بخش وسیعی از آسیا از خلیج فارس تا قفقاز و چین حضور داشته، اما در طول تاریخ هیچ میدانی گسترده‌تر از هند پیش روی این زبان نبوده است. در واقع هند وسیع‌ترین میدان و عرصه حضور زبان فارسی در جهان است.

رییس بنیاد سعدی بیان کرد: با اینکه زبان فارسی جایگاه گذشته خود در هند را از دست داده است، اما همچنان خاکستر آتش دیروز فارسی در این کشور همچنان گرم است.

حدادعادل گفت: بنده ۴۰ روز پیش یازدهمن سفر خود را به کشور هند انجام دادم و بر اساس آماری که به بنده ارائه شد بیش از ۱۰ هزار فارسی آموز در دانشگاه‌های هند مشغول به تحصیل هستند. در کدام کشور هست که ۱۰ هزار دانشجو زبان فارسی را به عنوان رشته دانشگاهی خود انتخاب کرده باشند و این یک دستاورد است.

وی تاکید کرد: ما هم در فرهنگستان و هم در بنیاد سعدی به این واقعیت اهمیت می‌دهیم. گواه این اهمیت این است که ما بیش از ۳۰ سال است در فرهنگستان یک گروه زبان و ادبیات فارسی مخصوص شبه قاره داریم که کار مهمی که این گروه کرده، این است که یک دایره المعارف و دانشنامه در خصوص تاریخ طولانی حضور زبان فارسی در هند تهیه کرده است. این دانشنامه قرار است در ۸ جلد منتشر شود که ۵ جلد آن تالیف و چاپ شده و جلد ششم نیز آماده انتشار است.

ریبس بنیاد سعدی با بیان اینکه در بنیاد سعدی نیز پرونده ویژه‌ای برای هند باز کرده‌ایم، گفت: کاری ما با همکاری دوستان هندی خودمان بنا داریم انجام بدهیم کمک به اجرای قانون جدید آموزش و پرورش هند است؛ بر اساس این قانون، در سال ۲۰۲۰ در مجلس هند سندی به نام «سیاست آموزش هند» تصویب شد که در این سند گفته شده است دانش آموزان دوره دوم متوسطه می‌توانند علاوه بر زبان هندی و انگلیسی که آموختن آن‌ها الزامی است، یکی از ده زبان کلاسیک هند را هم به عنوان زبان اختیاری انتخاب کنند که زبان فارسی یکی از این ۱۰ زبان است. ما این قانون را یک فرصت برای تجدید حیات زبان فارسی در هند دانستیم.

حدادعادل ادامه داد: هند بیش از یک میلیون مدرسه دارد و ما گفتیم اگر از هر هزار مدرسه یک مدرسه هم بخواهد زبان فارسی را بر اساس این قانون آموزش دهد به این معناست که هزار مدرسه در هند زبان فارسی را درس خواهند داد. این در حالی است که این هزار مدرسه می‌تواند در کشمیر موجود باشند یعنی اگر ما تنها کشمیر که ایران صغیر نامیده می‌شود و هنوز یاد و یادگار‌های سید علی همدانی در آن زنده است را در نظر بگیریم، می‌توانیم در هزار مدرسه فارسی را آموزش بدهیم.

وی توضیح داد: ما از حدود دو سال پیش در بنیاد سعدی به این قانون پرداختیم و قانون را به فارسی برگرداندیم و این کار توسط دکتر صحرایی که الان وزیر آموزش و پرورش هستند، در زمانی که معاون آموزش و پژوهش بنیاد سعدی بودند و همکارانشان انجام شد. بنده هم ترجمه را خوانده و یک مقدمه ۴۵ صفحه‌ای برای این ترجمه نوشتم که مجموعه آن جمع شده و تبدیل به کتاب شده است.

رییس بنیاد سعدی بیان کرد: در همین راستا ما کتاب طوطی را برای آموزش فارسی در مدارس هند چاپ کرده‌ایم و در حال آماده کردن مقدمات یک تفاهمنامه با مقامات هندی هستیم که بنیاد سعدی سهمی در اجرای این قانون از منظر تالیف کتاب و تربیت مدرس فارسی داشته باشد. ما در بنیاد سعدی آمادگی کامل داریم که در این راه پا به پای دوستان هندی خودمان حرکت کنیم.

حدادعادل گفت: کار دیگر ما دعوت از دانشجویان و استادان هندی برای دعوت به ایران است که در دو سه ماه اخیر این گروه (استادان زبان و ادبیات فارسی دانشگاه‌های هند) دومین گروه هندی هستند که به میزبانی بنیاد سعدی به ایران تشریف آوردند. حدود سه ماه پیش نیز تعدادی از دانشجویان دکتری زبان فارسی هندی نزد ما آمدند و در ایران دوره دانش‌افزایی دیدند. دوره سومی هم از معلمان مدارس دانش آموزی هند برای حضور در ایران ثبت نام کردند که احتمالاً تا یکی دو ماه آینده این برنامه نیز انجام خواهد شد.

وی بیان کرد: خوشحالم که اساتید محترم در این دوره در دوره‌های آموزشی در کتابخانه ملی دانشگاه تربیت مدرس و بنیاد سعدی شرکت کرده‌اند، هم از موسسات علمی و فرهنگی بازدید داشته‌اند و هم با شخصیت‌های علمی و ادبی دیدار داشتند. علاوه بر این‌ها فرصتی هم پیدا کردند تا با جامعه ایران و شهر‌های ما ایران از جمله تهران، قزوین، قم و مشهد آشنا بشوند و زبان فارسی را علاوه بر کلاس‌ها در میان مردم جامعه نیز استفاده کنند.

رییس بنیاد سعدی گفت: استادان در این دوره هم علوم مربوط به نسخه‌شناسی و هم ادبیات معاصر ایران را آموختند و کار درستی در این دوره انجام شد چرا که امروز زبان فارسی، گنجینه در کشور هند دارد که در نسخه‌های خطی مکتوب و موجود است. آماری که داریم این است که بیش از یک میلیون نسخه خطی در کتابخانه‌های سراسر هند به زبان فارسی موجود است و هر استادی که بخواهد زبان فارسی را در هند تدریس کند باید در باب نسخه خطی تجربه به بصیرتی داشته باشد.

حدادعادل خاطرنشان کرد پرداختن به ادبیات معاصر نیز از این نظر که نشان بدهد زبان فارسی در همان قرن هفتم و هشتم متوقف نشده و در این زمان رشد و تحول پیدا کرده است ضرورت دارد که در این دوره انجام شد