قضات دیوان بین‌المللی دادگستری طبق درخواست آفریقای جنوبی احکامی موقت را علیه اسرائیل صادر کردند. به طور خلاصه این دادگاه از اسرائیل خواست تمامی اقدامات لازم را برای جلوگیری از نسل‌کشی در غزه انجام دهد.

این دادگاه همچنین به اسرائیل دستور داد ظرف یک ماه تمامی اقداماتی که برای جلوگیری از نسل‌کشی انجام داده را به دیوان لاهه گزارش دهد. قاضی این دادگاه گفت حکم مذکور تعهدات بین‌المللی برای اسرائیل ایجاد می‌کند. 

قاضی اصلی دیوان بین‌المللی دادگستری گفت که دست‌کم بعضی از اقدامات اسرائیل که در دعوی آفریقای جنوبی مطرح شده‌اند مصداق نقض مفاد کوانسیون منع نسل‌کشی سازمان ملل محسوب می‌شوند.

از جمله دیگر احکام مهم این دادگاه این بود که بر خلاف درخواست اسرائیل صلاحیت خود را برای صدور حکم در این پرونده تأیید کرد. 

دادگاه قرار بود در چه زمینه‌هایی تصمیم بگیرد؟ 

آفریقای جنوبی از دیوان بین‌المللی دادگستری خواسته بود در ۹ فقره حکم صادر کند و از جمله خواستار توقف عملیات‌های نظامی اسرائیل در غزه شده بود. 

در حکم امروز به شکایت اصلی آفریقای جنوبی در خصوص اینکه آیا اسرائیل در حال نسل‌کشی در غزه است یا خیر رسیدگی نشد. 

آفریقای جنوبی در شکایت خود از دیوان بین‌المللی دادگستری خواسته بود با توجه به اینکه صدور حکم در خصوص نسل‌کشی ممکن است چندین سال به طول بینجامد دادگاه در خصوص برخی اقدامات موقت نظرش را اعلام کرده و احکامی اولیه صادر کند. 

با آنکه اجرای احکام دیوان بین‌المللی دادگستری توسط همه طرف‌ها لازم‌الاجرا است، اما ساز و کاری برای ضمانت اجرای آن‌ها وجود ندارد.

واکنش‌ها به حکم اولیه دادگاه لاهه 

وزارت خارجه آفریقای جنوبی در بیانیه‌ای گفت: «امروز یک پیروزی قاطع برای حاکمیت قانون در سطح بین‌الملل و نقطه عطفی در زمینه جستجوی عدالت برای مردم فلسطین به شمار می‌رود.»

بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر اسرائیل تصمیم دادگاه لاهه برای رسیدگی به این پرونده را تصمیمی «زننده» خواند و گفت که اسرائیل جنگ را تا زمان رسیدن به «پیروزی کامل» ادامه خواهد داد. 

نظرات کارشناسان 

کارشناسان مسائل حقوق بین‌المللی می‌گویند اینکه دیوان بین‌المللی دادگستری ۳۶ دقیقه ابتدایی بحث خود را به توضیح درباره حق آفریقای جنوبی برای شکایت از اسرائیل اختصاص داد نشان‌دهنده این است که این دادگاه احتمال نسل‌کشی در غزه را رد نکرده است. 

آفریقای جنوبی خواستار صدور حکمی موقت برای آتش‌بس شده بود. دادگاه حکمی در این خصوص صادر نکرد، اما اسرائیل را ملزم به ارائه گزارش کرد. 

این حکم به چه معناست؟ 

«بالکیس جاراح»، از کارشناسان حقوقی دیده‌بان حقوق بشر تصمیم دادگاه لاهه را یک «نقطه عطف» توصیف کرده و گفته معنای این حکم این است که اسرائیل و متحدانش هشدار دریافت کرده‌اند و لازم است اقدامات بیشتری برای جلوگیری از نسل‌کشی و جنایت‌های جنگی علیه مردم فلسطین انجام دهند. 

او همچنین گفت که این حکم به معنای آن است که دیوان بین‌المللی دادگستری وضعیت وخیم انسانی در غزه را به رسیمت شناخته است. 

جاراح تصریح کرد که دستورات این دادگاه «روشن و الزام‌آور» هستند و اسرائیل اکنون بایستی تعهد خودش را به قوانین بین‌المللی نشان دهد و از این احکام صریح پیروی کند.

منبع: فارس