حوزه بهداشت و درمان تا رسیدن به نقطه پیشرفت فعلی راه درازی را پیموده است؛ در طول تاریخ پزشکی شاهد رواج برخی از روش‌های درمانی غیرمعمول و عجیب غریب بوده‌ایم که در‌حال‌حاضر تاریخ‌مصرف‌گذشته و حتی مضر محسوب می‌شوند.

 کلروفرم داروی سمی و خطرناک برای بیهوشی

در قرن ۱۹ میلادی، آمریکایی‌ها از کلروفرم به عنوان داروی بیهوشی استفاده می‌کردند حال آنکه امروزه به دلیل آسیب به کبد و کلیه‌ها، ایجاد افسردگی تنفسی و قابلیت سرطان‌زایی، یک ماده سمی تلقی می‌شود. به همی دلیل خیلی زود جای خود را به دارو‌های بیهوشی مطمئن‌تر داد. کلروفرم مایعی بی‌رنگ با بویی بسیار تند و زننده است. بخار آن سمی و خطرناک تلقی می‌شود و حتی تنفس طولانی آن می‌تواند کشنده باشد.

فصد خون روش درمانی که هنوز رواج دارد

رگ‌زنی یا فصد خون یکی از روش‌های درمانی متداول بود که قدمت آن به بیش از سه هزار سال پیش در مصر باستان بازمی‌گردد. از این روش که در قرن نوزدهم بیشتر رواج داشت برای درمان بیماری‌هایی نظیر آبله، صرع و طاعون استفاده می‌کردند. فصد خون رویه‌ای است که در آن به منظور درمان اختلالات خلقی و سایر بیماری‌ها از نیشتر یا زالو برای خارج کردن خون آلوده از بدن بیمار استفاده می‌شود. این روش درمانی در حال حاضر میان برخی از مردم کشور ما انجام می‌شود و آن را نوعی روش درمانی قدیمی و تاثیر گذار در درمان بیماری‌ها می‌دانند.

 آرسنیک برای درمان مالاریا و سیفلیس

 آرسنیک یکی از عناصر کلیدی دارو‌های انحصاری ازجمله داروی ابداعی «توماس فلاور» (Thomas Fowler) بود که از اواخر قرن ۱۸ تا دهه ۱۹۵۰، از آن برای درمان مالاریا و سیفلیس استفاده می‌شد. اگرچه آرسنیک در درمان این بیماری‌ها مؤثر بود، اما به شدت سمی بود و می‌توانست به مسمومیت منجر شود. مسمومیت با آرسنیک، یا آرسنیکوسیس، زمانی رخ می‌دهد که فرد سطوح خطرناکی از آرسنیک را به بدن جذب می‌کند. در حال حاضر علم پزشکی آرسنیک را خطرناک می‌داند و تحقیقات نشان می‌دهد اگر مقدار خطرناکی از آرسنیک وارد بدن شود ممکن است که منجر به سرطان، بیماری کبد، کما و مرگ شود.

جیوه، درمانی برای طول عمر 

از عصر باستان تا همین اواخر، جیوه یک درمان پزشکی محبوب تلقی می‌شد. در ایرانیان و یونان باستان، از جیوه به عنوان ضماد برای درمان برخی بیماری‌ها مثل سیفلیس استفاده می‌شد و کیمیاگران چینی هم به ظن اینکه جیوه به افزایش طول عمر و سرزندگی منجر می‌شود، به آن علاقمند بودند. با این همه، اکنون می‌دانیم که جیوه به شدت سمی است و می‌تواند مشکلات جدی ازجمله نارسایی کلیه و علائم عصبی در بدن انسان ایجاد کند.

نمونه‌برداری با یک روش دردناک

نمونه‌برداری با مته یک روش جراحی دردناک که شامل سوراخ کردن یا بریدن بخشی از جمجمه بود نیز در زمان در تمدن‌های باستانی رواج داشت. از این روش برای درمان سردرد، صرع و اختلالات روانی استفاده می‌شد. البته این عمل جراحی بدون دسترسی به مواد بیهوشی یا استرلیزه کردن تجهیزات پزشکی انجام می‌شد و خطر جدی عوارض جانبی و مرگ را در پی داشت.

زالو انداختن، روشی که هنوز در کشور ما رایج است

زالو انداختن همان‌طور که از نامش برمی آید، روشی است که در آن به طور ارادی زالو را به پوست بیمار می‌چسبانند تا خون آلوده را بمکد. از این روش که همچنان در طب سنتی برخی کشور‌ها از جمله کشور ما رایج است و اطبای طب سنتی اعتقاد دارند برای دفع لخته‌های خون استفاده می‌شود. زالو تا لحظه سیری به بدن می‌چسبد و بعد، خود‌به‌خود رها می‌شود. این روش از دوره قرون وسطی تا قرن نوزدهم در اروپا نیز رایج بود.

بادکش کردن، یک روش درمانی چینی

بادکش کردن یکی از روش‌های درمانی طب سنتی چینی است که در آن به منظور ایجاد خلاء و افزایش گردش خون، لیوان‌های داغ را از سمت دهانه روی پوست قرار می‌دهند. ایجاد خلاء یا همان حالت بادکش، پوست و لایه زیرین آن را به داخل لیوان می‌کشد و بیمار برای چند دقیقه به همین حالت باقی می‌ماند. این روش درمانی نیز در حال حاضر در کشور ما رواج دارد.

 پودر مومیایی و درمان بیماری‌های شایع

مومیا نوعی ماده معدنی است که در طب سنتی از آن برای درمان بسیاری از بیماری‌های شایع نظیر سوء هاضمه، درد مفاصل، شکستگی‌ها، نقرس استفاده می‌کردند. تاریخ استفاده از این ماده به هزاران سال قبل بازمی‌گردد و ظاهراً مصریان باستان از اولین مللی بودند که از این ماده برای درمان و همچنین برای مومیایی کردن مردگان خود بهره بردند. نظرات مختلفی در مورد منشأ مومیا بیان شده و فرض بر این است که در نتیجه تجزیه سنگ‌های نفتی توسط میکروارگانیسم‌ها تشکیل شده است.

استفاده از گیاه تاجریزی و امکان مرگ بیمار

تاجریزی گیاهی سمی است که در عهد باستان از آن به عنوان مسکن و داروی بیهوشی استفاده می‌شد. این گیاه حاوی آلکالوئید‌هایی است که می‌توانند اثر آرام بخش داشته باشند. تاجریزی به شدت سمی است و می‌تواند به توهم، سرگیجه و مرگ منجر شود.

اتر، داروی بیهوشی که از لیست خارج شد

اتر یک مایع بسیار قابل اشتعال است که در اواسط قرن نوزدهم به عنوان بی‌حس‌کننده و داروی بیهوشی استفاده می‌شد که در عمل‌های جراحی کاربرد داشت و در مقایسه با دارو‌های بیهوشی که قبل از آن راهی بازار شده بودند، در درمان درد مؤثرتر بود. با این حال، اشتعال‌پذیری اتر که به آتش‌سوزی و حتی انفجار منجر می‌شود، آن را از لیست گزینه‌های امروزی که به عنوان داروی بیهوشی استفاده می‌کنند، خارج کرده است.

فهرست روش‌های درمانی و دارو‌های عجیب پزشکی به ما یادآوری می‌کند که برای رسیدن به نقطه پیشرفت فعلی چه راه طولانی را طی کرده‌ایم. کسی چه می‌داند؛ شاید با توجه به شیوه‌های نوین و سرعت پیشرفت‌های علمی، روش‌های درمانی که امروز استفاده می‌کنیم، برای انسان آتی هم به همان اندازه تعجب‌آور باشد.

منبع: آنا