رسول محمدقلی، معاون مستعدان و آینده‌سازان بنیاد ملی نخبگان گفت: به همین دلیل بنیاد ملی نخبگان با همکاری سمپاد و باشگاه دانش‌پژوهان جوان به دنبال یافتن راهی برای جلوگیری از این آفت است.

وی اظهار داشت: تا چند سال قبل مسابقات علمی تنها در رشته‌هایی خلاصه می‌شد که رقابت‌های بین‌المللی دارند، اما با اصلاح رویکرد‌ها در سال‌های اخیر، رقابت‌های علمی در تمام زمینه‌های مورد نیاز کشور برگزار می‌شود و بنیاد ملی نخبگان تمام آن‌ها را به رسمیت می‌شناسد و از مدال‌آوران آن‌ها حمایت جدی می‌کند.

معاون مستعدان و آینده‌سازان بنیاد ملی نخبگان همچنین گفت: نظام آموزشی کشور در برخی از حوزه‌های استعدادی، استعداد دانش‌آموزان را خاموش می‌کند و توجه کمی به حوزه‌های غیرعلمی داشته است، بنیاد ملی نخبگان عمیقاً باور دارد همه حوزه‌های استعدادی را باید به رسمیت شناخت.

محمدقلی با بیان اینکه جامعه مخاطب بنیاد ملی نخبگان بسیار گسترده است، ادامه داد: این بنیاد برای تمام جامعه نخبگانی از سطح دانش‌آموزی تا نخبگی و رسیدن به مرحله اثرگذاری و تبدیل شدن به یکی از مفاخر برنامه‌های جدی دارد.

وی تاکید کرد: استعداد‌های فردی تنها در حوزه‌های علمی خلاصه نمی‌شود، بسیاری از نخبگان کشور در حوزه‌هایی مانند کارآفرینی، ادبی، مدیریتی و ... باید شناسایی و حمایت شوند؛ چراکه این افراد در کنار جامعه علمی، ظرفیت و استعداد لازم و کافی را برای پیشرانی پیشرفت کشور دارند و می‌توانند در مسیر پیشرفت کشور اثرگذاری ملموس و شاخص داشته باشند.

معاون مستعدان و آینده‌سازان بنیاد ملی نخبگان تصریح کرد: استعداد این افراد باید از کودکی شناسایی شود و پس از آن با هدایت و حمایت هدفمند به مرحله اثرگذاری برسند.

محمدقلی یادآور شد: عموم جامعه نخبگانی علاوه بر استعداد ذاتی و الهی از تلاش و تمرکز کافی نیز بهره‌مند هستند و در مسیر نخبگانی نیز از امداد‌های الهی بهره می‌برند تا بتوانند به یک عنصر اثرگذار در جامعه بومی خود تبدیل شوند.

رسیدن به درآمد مالی مطلوب نتیجه ثانویه حرکت نخبگانی است

وی همچنین به تنوع سبد حمایتی از جامعه نخبگانی اشاره و خاطرنشان کرد: برخلاف آنچه تصور می‌شود، مهم‌ترین دغدغه جامعه نخبگان پول و حمایت مالی نیست چراکه این افراد بعد از رسیدن به مرحله اثرگذاری در حوزه تخصصی خودبه‌خود از امکان و رفاه مالی بالایی برخوردار می‌شوند.

معاون مستعدان و آینده‌سازان بنیاد ملی نخبگان افزود: در واقع رسیدن به درآمد مالی مطلوب نتیجه ثانویه حرکت نخبگانی است و به همین دلیل مهم‌ترین دغدغه این افراد برخورداری از بستر لازم و حمایت کافی برای اثرگذاری در جامعه است.

محمدقلی گفت: بر همین اساس است که جامعه نخبگانی بیش از آنکه به حمایت مالی نیاز داشته باشد، به امکاناتی مانند آزمایشگاه، منابع غنی پژوهشی و تحقیقات بدون محدودیت نیاز دارد؛ البته این به معنای غفلت بنیاد ملی نخبگان از موضوع معیشت نخبگان نیست و در این حوزه نیز برنامه‌های جدی طراحی و در حال اجرا است.

ایران جایگاه فاخری در تولید علم جهان دارد

وی در بخش دیگری با بیان اینکه ایران جایگاه فاخری در تولید علم جهان دارد، تصریح کرد: بر اساس شاخص‌های مختلف میزان تولید علم کشور‌ها سنجیده می‌شود، اما با هر متر و معیاری و با هر شاخصی به طور قطع ایران رتبه اول منطقه و رتبه اول جهان اسلام را دارد.

معاون مستعدان و آینده‌سازان بنیاد ملی نخبگان با تاکید بر اینکه ایران در بین کشور‌های جهان نیز از جایگاه بالایی برخوردار است، تصریح کرد: ایران توانسته در سال‌های اخیر از رده ۵۰ و ۶۰ به رتبه ۱۵ برسد که این خود یک دستاورد بزرگ محسوب می‌شود.

از صلاحیت‌سنجی تا جذب در پست و جایگاه حساس و اثرگذار

محمدقلی در بخش دیگری با اشاره به برنامه جذب نخبگان در دستگاه‌های اجرایی، تاکید کرد: این برنامه تنها برنامه بدون آزمون برای استخدام نخبگان در دولت از طریق یک مسیر ویژه است که در آن نخبگان بعد از صلاحیت‌سنجی در دستگاه‌های اجرایی جذب خواهند شد.

وی یادآور شد: البته این جذب به صورت ویژه انجام می‌شود تا فرد در دستگاه میزبان در پست و جایگاه حساس اثرگذار به کار گرفته شود و بتواند از تمام توان تخصصی خود برای بهبود چشمگیر فرایند‌ها و چابک‌سازی و ارتقاء کارکرد و کارآمدی دستگاه مربوطه استفاده کند، نه اینکه تنها به عنوان یک کارشناس معمولی در یک رده شغلی دولتی شاغل شود.

دستگاه‌های اجرایی تقاضای افزایش سهمیه جذب نخبگان را دارند

معاون مستعدان و آینده‌سازان بنیاد ملی نخبگان در ادامه مهم‌ترین هدف بنیاد ملی نخبگان در جذب استعداد‌های برتر کشور در دستگاه‌های اجرایی را به‌کارگیری این قشر نخبه در جایگاه‌های استراتژیک برای ایجاد تحولی بزرگ در نظام اداری کشور ذکر کرد.

براساس گزارش بنیاد ملی نخبگان، محمدقلی افزود: با همین رویکرد سهمیه جذب نخبگان در دستگاه‌های اجرایی در سال جاری ۵ برابر شده و به ۵ هزار نفر رسیده است. جالب‌تر اینکه دستگاه‌های اجرایی تقاضای افزایش سهمیه دارند چراکه به خوبی اثر وجودی نخبگان و نقش آن‌ها در حل مسائل کشور را لمس کرده و می‌دانند حضور یک نخبه در دستگاه آن‌ها تا چه میزان می‌تواند عملکرد آن‌ها را ارتقا دهد.

شرکت‌ها خصوصی برای پرداخت حقوق و مزایا به نخبگان هیچ سقفی ندارند

وی همچنین با بیان اینکه شرکت‌های خصوصی نیز برای هسته‌های مرکزی خود و پست‌های حساس و استراتژیک تقاضای سهمیه برای جذب نخبگان به خصوص آن دسته‌ای که در حوزه‌های نرم‌افزاری و یا مرتبط با هوش مصنوعی فعالیت می‌کنند، تصریح کرد: این شرکت‌ها نیز به خوبی می‌دانند حضور یک نخبه در هسته مرکزی آن‌ها تا چه میزان می‌تواند اثرگذار باشد. نکته مهم اینکه شرکت‌های خصوصی برای پرداخت حقوق و مزایا به نخبگان هیچ سقفی قائل نیستند.

معاون مستعدان و آینده‌سازان بنیاد ملی نخبگان با بیان اینکه رتبه‌های یک تا ۱۰۰ کنکور عموماً وارد حوزه‌های کامپیوتر و نرم‌افزار می‌شوند، گفت: جهت حرکت جامعه نخبگان ایران نیز انعکاسی از حرکت نخبگانی در سراسر جهان است و به طور طبیعی بخش قابل توجهی از استعداد‌های برتر کشور در رشته‌های مرتبط با کامپیوتر و هوش مصنوعی ادامه تحصیل می‌دهند.

محمدقلی ادامه داد:جالب اینکه جمعی از این افراد حتی در سن نوجوانی درآمد چند صد میلیونی دارند و بازار کار آن‌ها فراتر از بازار کار کشور است و درآمد آن‌ها به درآمد‌های ریالی محدود نیست.

راه‌اندازی رصدخانه نخبگان؛ تلاش برای ایجاد بستر رفع مسائل کشور

وی به راه‌اندازی رصدخانه نخبگان در بنیاد ملی نخبگان اشاره کرد و اظهار داشت: این مرکز چند رسالت اصلی دارد که مهم‌ترین آن‌ها رصد نخبگان ایرانی چه ساکن در داخل کشور و چه شاغل در خارج کشور است، در این صورت و در هرلحظه می‌توان بازتابی از فعالیت‌ها و شرایط نخبگان ایرانی را احصا و در صورت لزوم زمینه را برای حضور این افراد در فرایند‌های حل مسئله‌های کشور فراهم کرد.

محمدقلی افزود:از طرف دیگر، این مرکز رویکرد آینده‌پژوهی دارد و تلاش دارد شرایط را برای فعالیت نخبگان روی مسائل آینده کشور فراهم کند. در واقع این مرکز برنامه‌ریزی جدی دارد تا استعداد‌های برتر شناسایی شده در امروز، بتوانند بر اساس متغیر‌های جهان آینده و مبتنی بر مسائل آینده به اثرگذاری ملموس و شاخص برسند؛ به خصوص اینکه روز به روز مسائل فناورانه و نوآورانه بیش از گذشته وارد زندگی بشر می‌شود و قطعاً در آینده تعداد زیادی از مشاغل امروز اساساً وجود نخواهند داشت.

رصد سیر تحولات فناورانه در دنیا در رصدخانه نخبگان

معاون مستعدان و آینده‌سازان بنیاد ملی نخبگان همچنین رصد سیر تحولات فناورانه در دنیا و منطقه را یکی دیگر از وظایف و رسالت‌های مرکز رصدخانه نخبگان عنوان کرد.

محمدقلی افزود:به طور قطع کشور‌های همسایه و دیگر کشور‌ها نیز روی مسائل نخبگانی متمرکز هستند، اما مزیت اصلی ایران برخورداری از جمعیت جوان و متراکم است در واقع ایران به لحاظ نیروی انسانی جوان و مستعد بسیار غنی است.

وی ادامه داد:نکته دیگر اینکه این کشور‌ها به دلیل درآمد‌های نفتی بالا و جمعیت کم به نسبت، پرداختی بیشتری دارند؛ بنابراین ایران با توجه به درآمد‌های سرزمینی و جمعیت ۸۵ میلیونی نمی‌تواند در این حوزه با آن‌ها رقابت کند، اما می‌تواند به راحتی بستر لازم را برای برنامه‌های جدی و کلان علمی و پژوهشی فراهم کرده تا نخبگان با رسیدن به اثرگذاری در آن‌ها بتوانند کیفیت زندگی خود و جامعه بومی را ارتقا دهند.

بنیاد ملی نخبگان و معاونت علمی عضو یک خانواده

معاون مستعدان و آینده‌سازان بنیاد ملی نخبگان در ادامه با یادآوری اینکه بنیاد ملی نخبگان و معاونت علمی، فناوری و اقتصاد دانش بنیان ریاست جمهوری هر دو عضو یک خانواده هستند، از حمایت‌های جدی این معاونت از جامعه نخبگانی خبر داد و تصریح کرد: نخبگان شناسایی شده توسط بنیاد ملی نخبگان می‌توانند در عرصه‌های تخصصی خود از حمایت‌های معاونت بهره‌مند شوند.

محمدقلی افزود: به خصوص اینکه در این نهاد زیرساخت‌های لازم مانند مرکز فناوری‌های راهبردی یا مرکز اقتصاد دانش بنیان که نقش پیش‌برندگی دارند، فعال هستند و می‌توانند به برنامه‌های نخبگانی ضریب بالایی دهند تا افراد در بازه زمانی کمتر و با حمایت بیشتر به اثرگذاری مطلوب برسند.

وی همچنین به برنامه ملی شهاب اشاره کرد و گفت: شناسایی استعداد‌های دانش‌آموزی از سنین پایین به عنوان یک کلان‌پروژه در بنیاد ملی نخبگان و وزارت آموزش و پرورش مطرح بوده و هست و این دو تلاش دارند در قالب برنامه ملی شهاب این هدف مهم را محقق کنند.

به گفته محمدقلی، در این برنامه استعداد‌های دانش‌‎آموزان در هشت زمینه استعدادی در سال‌های چهارم، پنجم و ششم ابتدایی به صورت نامحسوس رصد می‌شود و در این مدت سه معلم در سه پایه استعداد‌های فرد را رصد می‌کنند. در نهایت ۱۰ درصد برتر هر حوزه استعدادی به عنوان مستعد برتر شناسایی می‌شوند. این یعنی در حال حاضر از ۷ میلیون دانش‌آموز محصل در متوسطه اول و دوم، ۷۰۰ هزار نفر به عنوان استعداد دانش‌آموزی در سراسر کشور شناسایی شده‌اند.

بهره‌مندی از ظرفیت‌های پژوهش‌سرا‌های دانش‌آموزی در دستور کار

معاون مستعدان و آینده‌سازان بنیاد ملی نخبگان در ادامه با بیان اینکه، این بنیاد با همکاری وزارت آموزش و پرورش از مدارسی که تراکم استعداد‌های شهابی در آن‌ها بالاست، حمایت جدی انجام خواهد کرد، افزود: تا این افراد در حوزه استعدادی خود هدایت و پشتیبانی شوند به خصوص اینکه استعداد‌های دانش‌آموزی در حوزه‌های علمی خلاصه نمی‌شود و تعداد زیادی از دانش‌آموزان کشور در عرصه‌هایی مانند هنر، فرهنگ، مدیریت و امثال آن صاحب استعداد برتر هستند.

محمدقلی یادآور شد: حمایت از این مدارس هم به لحاظ تقویت نیروی انسانی و هم به لحاظ زیرساخت‌های فیزیکی صورت خواهد پذیرفت؛ علاوه بر آن از ظرفیت‌های پژوهش‌سرا‌ها دانش‌آموزی نیز می‌توان و قطعاً باید بهره برد.

نظام آموزشی کشور در برخی از حوزه‌ها، استعداد دانش‌آموزان را خاموش می‌کند

وی با اذعان به اینکه نظام آموزشی کشور در برخی از حوزه‌های استعدادی، استعداد دانش‌آموزان را خاموش می‌کند و توجه کمی به حوزه‌های غیرعلمی دارد، خاطرنشان کرد: این در حالی است که بنیاد ملی نخبگان عمیقاً باور دارد همه حوزه‌های استعدادی را باید به رسمیت شناخت.

معاون مستعدان و آینده‌سازان بنیاد ملی نخبگان، ایجاد رقابت علمی با شرایط عادلانه در کانون دانش‌پژوهان جوان را مورد تاکید قرار داد و افزود: طبق آمار‌های بین‌المللی و برآورد‌های خود محققان خارجی میانگین هوش ایرانی‌ها از میانگین جهانی بالاتر است که این خود یک ظرفیت محسوب می‌شود و یکی از دلایل اصلی موفقیت ایرانی‌ها در المپیاد‌های علمی همین موضوع است.

محمدقلی تصریح کرد: از طرف دیگر، کانون دانش‌پژوهان جوان ذیل آموزش و پرورش برای ایجاد رقابت علمی شرایط نسبتاً عادلانه را ایجاد می‌کند و به همین دلیل استعداد‌های دانش‌آموزی در اقصی نقاط کشور می‌توانند دسترسی مناسبی به منابع آموزشی داشته باشند که این خود نوعی عدالت آموزشی است که سبب انتخاب بهترین‌ها می‌شود.

وی توضیح داد: در واقع تیم ملی المپیاد حاصل رقابت چندصد هزار دانش‌آموز است، به همین دلیل از کیفیت بسیار بالایی برخوردار است و می‌تواند بهترین نتایج را کسب کند و در مسابقات بین‌المللی بدرخشد. از طرف دیگر، سازوکار المپیاد در کشور با شرایط رقابت‌ها انطباق بسیار بالایی دارد.

منبع: ایرنا