گسترش شبکه‌های اجتماعی سبب ایجاد تغییرات فراوانی در سبک زندگی افراد شده است. این تغییرات بخش‌های متفاوتی را در برمی‌گیرد و بالطبع آثار متفاوتی را نیز به همراه دارد. شبکه‌های اجتماعی می‌توانند ادبیات، پوشش، تغذیه، روابط و حتی عقاید افراد را به مرور زمان تغییر دهند. بلاگر‌ها نقش مهمی در ایجاد این تغییرات دارند و فعالیت آن‌ها بویژه در شبکه اجتماعی اینستاگرام می‌تواند سلایق و ذائقه مخاطبان را جهت دهی کند.

هویتی به نام بلاگر"بلاگر" به فردی گفته می‌شود که در زمینه‌ای خاص فعالیت می‌کند و به طور مستمر در آن زمینه به تولید محتوا می‌پردازد. این اصطلاح البته ابتدا برای نویسندگان وبلاگ به کار برده شد، اما با گذشت زمان و گسترش شبکه‌های اجتماعی تصویر محور همچون اینستاگرام، بلاگر‌ها طیف مختلفی از تولیدکنندگان محتوای نوشتاری و تصویری را در بر گرفتند و در زمینه‌های گوناگون به فعالیت مشغول شدند. این افراد را با نام "اینفلوئنسر" نیز می‌شناسند و مشخصه بارز آن‌ها جذب فالوئر بالا از طریق تولید محتواست.

بر اساس مطالعاتی که در این زمینه انجام شده، بلاگری یکی از پردرآمدترین و محبوب‌ترین شغل‌های اینستاگرامی در سراسر دنیا محسوب می‌شود و از این رو افراد زیادی را وسوسه می‌کند تا به صورت تمام وقت در این حیطه به فعالیت مشغول شوند. بیشتر بلاگر‌ها به واسطه تبلیغاتی که برای سایر صفحه‌های اینستاگرامی و نیز فروش محصولات انجام می‌دهند به درآمد بالا می‌رسند. برخی نیز خود تولید کننده یا فروشنده محصولی هستند و برای توسعه کسب و کار خودشان پا به دنیای بلاگری گذاشته‌اند. بلاگر‌ها شما را به دنیایی می‌برند که همه چیز در آن زیباست و هر آنچه را بخواهید تنها با تفکر مثبت و خواست قلبی‌تان می‌توانید به دست آورید. زندگی آن‌ها آنقدر آراسته است که مخاطبان را انگشت به دهان می‌کند.

آن وقت است که هرچه بلاگر محترم بگوید با جان و دل می‌پذیرند و از محصولاتی که او معرفی می‌کند خریداری می‌کنند تا شبیهش شوند. در واقع با تماشای سبک زندگی آن‌ها نوعی احساس نیاز در مخاطبان ایجاد می‌شود که تا قبل از این، شاید حتی به آن فکر هم نمی‌کردند و اینجاست که پای مصرف‌گرایی به زندگی افراد باز می‌شود. البته در حال حاضر روش‌های مختلفی برای جذب فالوئر وجود دارد و بلاگر‌ها گاهی به شیوه‌های دیگری نیز مخاطبان را به دنبال کردن صفحه خود ترغیب می‌کنند. آن‌ها گاهی حتی با ایجاد نفرت و انزجار در مخاطبان برای خود فالوئر دست و پا می‌کنند. به عبارتی هرچه بیشتر ناسزا بخورند، بیشتر دیده می‌شوند و آن‌ها این را خوب می‌دانند. در هر صورت روش هرچه باشد، هدف همان جذب مخاطبان بیشتر و بالا بردن تعداد دنبال‌کنندگان است تا کسب درآمد بالا را برای بلاگر تضمین کند.

طبق تحقیقاتی که درباره بلاگر‌های ایرانی در سال ۱۴۰۲ انجام و نتایج آن در سایت "اینبو" منتشر شده، بلاگر‌های کمدین دارای بیشترین تعداد فالوئر‌ها بوده‌اند و پرمخاطب‌ترین آن‌ها بین ۳ تا ۵ میلیون فالوئر دارند. پس آن بلاگر‌های زیبایی قرار دارند که پرمخاطب ترینشان تا ۳ میلیون دنبال کننده در شبکه اینستاگرام به خود اختصاص داده اند. "فودبلاگرها" یا بلاگر‌های غذا در مرتبه بعدی قرار دارند که تعداد فالوئرهایشان در بهترین حالت بالای یک میلیون است. در نهایت بلاگر‌های گردشگری با چند صد هزار تا یک میلیون فالوئر در رتبه بعد از بلاگر‌های غذا هستند و از این راه کسب درآمد می‌کنند.

ماجرای مالیات بر درآمد بلاگر‌ها

عدد دقیقی از میزان درآمد بلاگر‌ها نمی‌توان به دست آورد چرا که این درآمد بستگی به فعالیت ماهانه آن‌ها دارد، اما درآمد ماهانه بالایی برای بلاگر‌ها و بویژه بلاگر‌هایی که در بالا معرفی شدند، تخمین زده می‌شود. طبق آخرین تحقیقات، بلاگر‌های ایرانی که زیر یک میلیون نفر فالوئر دارند برای هر استوری در حدود ۲ تا ۵ میلیون تومان و برای هر پست در حدود ۱۰ میلیون تومان دریافت می‌کنند. طبعا این عدد برای بلاگر‌های با فالوئر بالای یک میلیون به صورت تصاعدی بالا می‌رود و اگر شامل خدمات دیگری همچون ساخت ویدئو نیز باشد، هزینه خودش را خواهد داشت و گفته می‌شود هزینه برخی پست‌های تبلیغاتی تا ۷۰ میلیون تومان هم می‌رسد.

در همین رابطه مهدی موحدی، سخنگوی سازمان امور مالیاتی کشور تیرماه امسال از شناسایی ۵۱۵ بلاگر و سلبریتی خبر داده بود که واریزی به حساب ۱۲۳ نفر از آنها، ۲ هزار و ۳۰۰ میلیارد تومان بوده است. لزوم اخذ مالیات از این بلاگر‌ها موضوع بحث‌های فراوانی قرار گرفت و از آنجا که سازمان امور مالیاتی کشور پرداخت مالیات از سوی بلاگر‌های مورد نظر را ضروری دانسته بود، گروهی نیز با عنوان این مطلب که آن‌ها در شبکه‌ای فیلتر شده به فعالیت می‌پردازند، دریافت مالیات از بلاگر‌ها را امری نادرست تلقی می‌کردند. قانون البته راه را در این زمینه تا حدود زیادی روشن کرده و گرچه تا پیش از سال ۱۴۰۰ و گسترش فعالیت بلاگر‌های اینستاگرامی، قانونی در این باره وجود نداشت، اما برای اولین بار در قانون بودجه سال ۱۴۰۰ مستقیما از مالیات کسب و کار‌های اینستاگرام صحبت به میان آمد. بر اساس بند ذ از تبصره ۶ قانون بودجه سال ۱۴۰۰، درآمد‌های کاربران دارای بیش از ۵۰۰ هزار دنبال‌کننده رسانه‌های کاربرمحور از محل تبلیغات، مشمول مالیات بر درآمد خواهد بود. بر این اساس سازمان امور مالیاتی مکلف است فهرست مؤدیان مالیاتی و خوداظهاری ارائه شده توسط آن‌ها را تهیه کند و در تارنمای (سایت) سازمان، در منظر عموم قرار دهد. رسیدن به بلاگر‌هایی که مشمول پرداخت مالیات می‌شوند نیز کار سختی نیست.

کافی است یک جستجوی ساده در فضای اینستاگرام انجام داد. همچنین رجوع به تراکنش‌های بانکی این افراد به راحتی امکانپذیر است و از آنجا که در فضای ایران به کسب درآمد مشغول هستند، از نظر سازمان امور مالیاتی کشور باید مالیات خود را پرداخت کنند. طبق اعلام سازمان امور مالیاتی، ۵۵۱ کاربر و فعال مجازی، بیش از نیم‌میلیون دنبال‌کننده دارند که از این تعداد ۱۲۳ اینفلوئنسر درآمد ۲.۳ هزار میلیاردتومانی در سال ۱۴۰۰ داشتند و تنها ۱۷ میلیارد تومان یعنی میانگین ۱۳۰ میلیون تومان برای شاخ‌های مجازی مالیات تشخیص‌داده شده است که ۲۳ نفر از آن‌ها پذیرفته‌اند که این مالیات را بر اساس توافق ماده ۲۳۸ پرداخت کنند و مابقی شانه خالی کرده‌اند در حالی که تعرفه تبلیغاتی آنان برای هر استوری ۵ تا ۱۵۰ میلیون تومان است. البته بسیاری از بلاگر‌ها عنوان می‌کنند که پولی جهت تبلیغات دریافت نمی‌کنند و مبادله کالا به کالا انجام می‌دهند به این معنی که در ازای تبلغات کالایی، همان کالا یا کالا‌های مورد نیاز خود از همان فروشنده را به عنوان دستمزد برمی‌دارند. برخی نیز خود را نیکوکار و بانی انجام کار خیر عنوان می‌کنند که با هدف دیده شدن کسب و کار مردم، برای آن‌ها تبلیغ می‌کنند و پولی از این کار عایدشان نمی‌شود.

رقابتی پایان ناپذیر

بلاگری اگر به صورت درست و اصولی و طبق مبانی تجاری انجام شود شاید بتواند راه خوبی برای معرفی برند‌ها و توسعه تجارت شرکت‌ها و کسب درآمد افراد و گروه‌ها باشد. در سراسر جهان نیز این کار رایج است و بلاگر‌های خارجی درآمد بالایی از این راه کسب می‌کنند و در حقیقت در تجارتی برد برد سهیم هستند که البته قطعا با چالش‌ها و آسیب‌هایی هم همراه است. بر اساس تحقیقاتی که نتایج آن در نوامبر ۲۰۲۳ در سایت indie bounty منتشر شده، گرچه بلاگر‌های معروفی با میانگین درآمد ماهیانه ۲۰۰ هزار دلار در جهان وجود دارند، اما به صورت میانگین ۳ درصد از بلاگر‌های جهان بیش از ۲۰ هزار دلار، ۵.۸ درصد بیش از ۱۰ هزار دلار، ۱۸.۸ درصد بیش از ۵ هزار دلار، ۳۳.۱ درصد بیش از ۳ هزار دلار و ۵۰.۵ درصد نیز بالای هزار دلار در ماه درآمد کسب کرده‌اند. بر این اساس بلاگر‌های غذا و بلاگر‌های امور شخصی و روزمره دارای بیشترین درآمد بوده‌اند. البته در این تحقیق منظور از بلاگر، تمامی فعالان و تولیدکنندگان شبکه‌های اجتماعی همچون وبلاگ‌ها و اینستاگرام و ... بوده است در حالی که بلاگر‌های ایرانی عموما در بستر اینستاگرام به فعالیت می‌پردازند. جالب است بدانید گفته می‌شود در حال حاضر کریستین رونالدو با ۴۳۸ میلیون فالوئر بیشترین مبلغ برای تبلیغات هر پست را در جهان دریافت می‌کند و هزینه هر پست تبلیغاتی در صفحه اینستاگرامی او یک میلیون و ۶۰۴ هزار دلار است. از آنجا که شبکه‌های اجتماعی رشدی بسیار سریع داشته و گاهی رشدشان از روند رشد توسعه کشور‌ها پیشی گرفته است، به نظر می‌رسد تغییرات سریع در سبک زندگی به واسطه این گسترش همه جانبه آسیب‌هایی را نیز به همراه داشته باشد. همانطور که قبلا نیز به آن اشاره شد، ایجاد نیاز به کالای بیشتر و متنوع‌تر و ترویج مصرف‌گرایی آسیب عمده‌ای است که می‌تواند از پس این تحولات ایجاد شود. از سوی دیگر عدم تناسب درآمد افراد با نیاز‌هایی که به واسطه شبکه‌های اجتماعی و عمدتا از طریق بلاگر‌ها به وجود می‌آید، نوعی حس سرخوردگی در افراد ایجاد می‌کند و آن‌ها را وارد رقابتی می‌کند که غالبا بازنده آن هستند.

منبع: فارس