پافشاری جنبش حماس بر آزادی «مروان البرغوثی» از رهبران جنبش فتح در هرگونه توافق تبادل اسرا با رژیم صهیونیستی، توجه کارشناسان را جلب کرده طوری که از وی به عنوان گزینه توافقی احتمالی برای جانشینی «محمود عباس» در سمت ریاست تشکیلات خودگردان نام برده‌اند.

 اخیرا منابع رسانه‌ای عبری زبان گزارش دادند که حماس در مذاکرات جاری برای برقراری آتش‌بس در غزه، بر آزادی «مروان البرغوثی» پافشاری می‌کند.طبق این گزارش‌ها، رهبران فلسطین، البرغوثی را چهره اصلی هر مذاکرات صلح احتمالی می‌دانند و آزادی او را به عنوان بخشی از هرگونه توافقی خواستار هستند.

پیش از این روزنامه عبری زبان «یدیعوت آحارونوت» نوشته بود، حماس برای امضای قرارداد آتی با طرف اسرائیلی بر آزادی سه اسیر به نام‌های مروان البرغوثی، احمد سعدات و عبدالله البرغوثی اصرار دارد. ۱۸ فوریه مدیریت زندان‌های رژیم صهیونیستی مروان البرغوثی را از سلول انفرادیش در زندان «ریمونیم» به سلول انفرادی در زندان «الرمله» منتقل کرد.

البته این دومین باری بود که البرغوثی از زندانی به زندان دیگر منتقل می‌شود، پیش از این در دسامبر ۲۰۲۳ نیز او از زندان «عوفر» به سلول انفرادی در زندان «ایالون-الرمله» و سپس به سلولی انفرادی در زندان «ریمونیم» منتقل شده بود.

تحلیلگران و کارشناسان سیاسی درباره این پافشاری حماس به بی‌بی‌سی عربی گفتند البرغوثی که از سال ۲۰۰۲ در زندان‌های رژیم صهیونیستی در بازداشت به سر می‌برد، ممکن است یک «گزینه توافقی» برای تصاحب ریاست تشکیلات خودگردان فلسطین و آماده شدن برای تشکیل دولت جدید در صورت حصول توافق باشد.

البرغوثی در سال ۲۰۰۲ و به اتهام تشکیل گردان‌های شهدای الاقصی بازداشت شد و طی این مدت توسط دادگاه رژیم صهیونیستی به پنج بار حبس ابد محکوم شده است.

«اسامه حمدان» از رهبران جنبش حماس در این باره به بی‌بی‌سی گفت: بدون شک فردی مانند مروان البرغوثی دارای سابقه مبارزاتی است که می‌تواند صلاحیت او را برای رهبری تایید کند و ما به آن احترام می‌گذاریم، اما ما به‌عنوان یک جنبش در این باره صحبتی نکرده‌ایم موضع ما روشن است که بر این نکته تاکید دارد که ملت فلسطین خودشان رهبری خود را تعیین می‌کنند و این اتفاق از طریق انتخاباتی رخ خواهد داد که در آن فلسطینی‌ها تصمیم می‌گیرند چه کسی نماینده آن‌ها باشد و همه باید به این اراده احترام بگذارند.

«عریب الرنتاوی» تحلیلگر و محقق سیاسی عرب زبان در این باره می‌گوید: تحویل البرغوثی به تشکیلات خودگردان فلسطین درگرو تکمیل معامله تبادل اسرا میان حماس و اسرائیل است.

الرنتاوی تصریح کرد: آزادی البرغوثی از زندان ممکن است به دلیل استفاده اسرائیل از گزینه پروتکل «هانیبال» و قربانی کردن اسرا به منظور جلوگیری ار دادن امتیاز به مقاومت فلسطین در هاله‌ای از ابهام قرار بگیرد. اما فشار‌های داخلی آمریکا و اسرائیل انتخاب این گزینه را برای نتانیاهو دشوار می‌کند و بنابراین ممکن است او تمایل داشته باشد که قرارداد تبادل اسرا را اجرا کند.

صحبت درباره آزادی مروان البرغوثی و به عهده گرفتن ریاست تشکیلات خودگردان فلسطین چیز جدیدی نیست و پیش از این نیز بار‌ها مطرح شده است، به عنوان مثال، در سال ۲۰۰۹، البرغوثی در پاسخ کتبی از داخل زندان خود به سؤالی مبنی بر احتمال نامزدی برای تصدی این پست در صورت آزادی نوشت: زمانی که آشتی ملی حاصل شود و توافق برای برگزاری انتخابات صورت بگیرد، تصمیم مناسب را خواهم گرفت.

البرغوثی همچنین در سال ۲۰۲۱ با وجود زندانی بودن تصمیم گرفت در انتخابات ریاست تشکیلات خودگردان فلسطین شرکت کند، اما این انتخابات به دلیل اختلافات برگزار نشد.

به عقیده الرنتاوی، ممکن است مانع دیگری بر سر راه به قدرت رسیدن البرغوثی وجود داشته باشد و آن مخالفت رژیم صهیونیستی با آزادی او و تعدادی از رهبران ارشد فلسطینی است.

با این حال الرنتاوی می‌گوید: «فکر می‌کنم مقاومت به خواسته خود مبنی بر آزادی مروان و نزدیکانش پایبند باشد.»

صهیونیست‌ها نیز نظرات متفاوتی درباره آزادی البرغوثی دارند و برخی موافق و برخی دیگر مخالف چنین اتفاقی هستند.برخی مقامات صهیونیست معتقد هستند که این رهبر برجسته جنبش فتح ممکن است بهترین راه حل برای صلح باشد و برخی دیگر نیز می‌گویند کسی که پنج بار به حکم حبس ابد محکوم شده است، هرگز نباید آزاد شود.

چرا البرغوثی؟
دکتر «طارق فهمی» رئیس واحد مطالعات رژیم صهیونیستی در «مرکز مطالعات خاورمیانه»، معتقد است که البرغوتی تنها گزینه مطرح در شرایط فعلی نیست.وی می‌گوید: «مروان سابقه مبارزاتی زیادی دارد، اما اسرائیل در حال حاضر به او اجازه نمی‌دهد تا رهبری تشکیلات خودگردان را بر عهده بگیرد. ممکن است شخصیت‌های دیگری پیشنهاد شود.»

با این حال، «جینا وینستانلی» دیپلمات ارشد سابق آمریکایی که اکنون رئیس «شورای سیاست خاورمیانه» است، معتقد است: «آزادی مروان البرغوثی گامی استراتژیک از سوی اسرائیل خواهد بود؛ چراکه او گزینه مناسبی برای رهبری فلسطینی خارج از جنبش حماس در نظر گرفته می‌شود.»

به عقیده وی، برای اینکه این اتفاق بیفتد، باید جایگزین قابل اعتمادی برای تشکیلات خودگردان وجود داشته باشد. فلسطینی‌ها باید رهبران خود را انتخاب کنند، اما البرغوثی می‌تواند بخش مهمی از این رهبری باشد.

الرنتاوی نیز در این باره می‌گوید: آزادی البرغوثی از زندان به نفع حماس است؛ چراکه او جنبش فتح را بازسازی و به احیای سازمان آزادیبخش فلسطین (ساف) کمک می‌کند و این به دستیابی به آشتی ملی و ایجاد یک مرجع و رهبری واحد برای ملت فلسطین کمک خواهد کرد. در صورت امتناع اسرائیل از آزادی البرغوثی، بعید است که وی از داخل زندان تشکیلات خودگردان فلسطین را رهبری کند.

وی افزود: این ایده (رهبری تشکیلات خودگردان از داخل زندان) در گذشته مطرح شده بود، طوریکه سیستم اساسی تشکیلات خودگردان فلسطین اصلاح شود و رئیس و معاون آن با هم انتخاب شوند و البرغوثی از زندان خود ریاست تشکیلات را بر عهده بگیرد و یک معاون در خارج از زندان داشته باشد تا اسرائیل برای آزادی او تحت فشار قرار بگیرد.

الرنتاوی معتقد است: اعتدال البرغوثی که یک شخصیت ملی‌گرا و اتحادگرا دارد، باعث محبوبیت و مقبولیت او در میان اغلب گروه‌ها و جنبش‌های فلسطین شده است و امروز می‌بینیم که برخی کشور‌های عربی و غیر عربی به طور جدی او را به عنوان یک گزینه برای ریاست تشکیلات خودگردان در نظر گرفته‌اند.

منبع: ایسنا