حجت‌الاسلام والمسلمین مهدی یعقوبی گیلانی درمورد چرایی آسان‌تر بودن گناه نکردن در مقایسه با توبه کردن بیان کرد:  رمضان ماه توبه است و خیلی خوب است اگر در عمرمان اشتباهی، خبطی، گناهی انجام دادیم قبل از رسیدن طوفان مرگ، این موارد را جبران کنیم، حال چه این گناه حق الله باشد و چه حق النفس و چه حق المخلوقات؛ از انسان گرفته تا گل و گیاه و حیوانات. اما اگر خوب به ماجرای زندگی و حیات قبل از طوفان مرگ بنگریم حتماً به این نکته مهم پی خواهیم برد که گناه نکردن بسیار آسان‌تر از توبه و رجوع دوباره به پاکی هاست.

این کارشناس مذهبی تصریح کرد: چرا گناه نکردن آسان‌تر از توبه نمودن است؟ زیرا:

۱. انسان پس از ارتکاب گناه شاید توفیق توبه حقیقی را نیابد و از دنیا برود.

۲. توبه شرایط زیادى دارد که شاید فرد از پس این شرایط نتواند به خوبی بر آید و همه شروط را رعایت کند.

۳. گناه رسوباتى در روح انسان از خود به جاى مى گذارد که برطرف ساختن آن بسیار مشکل و طاقت فرساست.

اعتراف به گناهکار بودن

دارم امید عاطفتی از جناب دوست

کردم جنایتی و امیدم به عفو اوست

دانم که بگذرد ز سر جرم من که او

گر چه پریوش است ولیکن فرشته خوست 

«اللَّهُمَّ إِنَّ مَغْفِرَتَکَ أَرْجَى مِنْ عَمَلِی وَ إِنَّ رَحْمَتَکَ أَوْسَعُ مِنْ ذَنْبِی

‏اللَّهُمَّ إِنْ کَانَ ذَنْبِی عِنْدَکَ عَظِیماً فَعَفْوُکَ أَعْظَمُ مِنْ ذَنْبِی‏» «خدایا البته به آمرزش تو بیشتر امیدوارم تا به عمل خود و البته رحمت تو وسیع‌تر از گناه من است.

خدایا اگر چه گناه من نزد تو بزرگ است، اما عفو و بخشش تو بزرگتر از گناه من است.»

حجت‌الاسلام یعقوبی گیلانی گفت: عفو خدا بیشتر از جُرم ماست

نکته سربسته چه دانی خموش

لطف الهی بکند کار خویش

مژده رحمت برساند سروش

رندی حافظ نه گناهیست صعب

با کَرَم پادشهِ عیب پوش

راه جذب عفو الهی

او مطرح کرد: امام سجاد علیه السلام در مناجات خویش با خداوند متعال راه جذب عفو را به همه ما معرفی می‌کنند و چنین می‌گوید:

«إِلهی أَنْتَ الَّذِی فَتَحْتَ لِعِبَادِکَ بَاباً إِلَى عَفْوِکَ سَمَّیْتَهُ التَّوْبَةَ فَقُلْتَ تُوبُوا إِلَى اللَّهِ تَوْبَةً نَصُوحاً فَمَا عُذْرُ مَنْ أَغْفَلَ دُخُولَ الْبَابِ بَعْدَ فَتْحِهِ» «خدایا، تو همان کسی هستی که دری برای بندگانت به‌سوی عفو خود گشودی و آن را «توبه» نام نهادی و گفتی: به‌سوی خدا توبه کنید آن هم «توبه‌ای نصوح».

پس اکنون چه عذری دارد کسی که پس از باز شدن این در، وارد آن نمی‌شود؟

توبه نصوح

این کارشناس مذهبی گفت: نکته بسیار پر اهمیتی در این فقره از کلمات گهربار امام سجاد علیه السلام در این مناجات با عظمت بسیار پر رنگ است و این است که امام سجاد علیه السلام از لسان قرآن کریم می‌فرمایند: به‌سوی خدا توبه کنید آن هم هر نوع توبه‌ای نه بلکه «توبه‌ای نصوح» و این اهمیت مسئله توبه را دو صد چندان می‌کند.

معنای توبه نصوح

حجت‌الاسلام والمسلمین یعقوبی گیلانی عنوان کرد: در حدیث شریف نبوی است که وقتی «معاذ بن جبل» از توبه نصوح سوال کرد. حضرت علیه‌السلام در پاسخ فرمودند:

«اَنْ یَتُوبَ التّایِبُ ثُمَّ لایَرْجِعُ فِى ذَنْب کَما لایَعُودُ اللَّبَنُ اِلَى الضَّرْعِ» «آن است که شخص توبه کننده، به هیچ وجه بازگشت به گناه نکند، آن چنان که شیر به پستان هرگز باز نمى گردد!»

این تعبیر لطیف، بیانگر این واقعیت است که: «توبه نصوح» چنان انقلابى در انسان ایجاد مى کند که راه بازگشت به گذشته را به کلى بر او مى بندد، همان گونه که بازگشت شیر به پستان غیر ممکن است.

مقام فردی که توبه نصوح کند

او ادامه داد: معاویة بن وهب که از اصحاب عالى قدر و مورد اطمینان حضرت صادق علیه السلام است، می‌گوید از حضرت صادق علیه السلام شنیدم که می‌فرمودند: «إِذَا تَابَ اَلْعَبْدُ اَلْمُؤْمِنُ تَوْبَةً نَصُوحاً أَحَبَّهُ اَللَّهُ فَسَتَرَ عَلَیْهِ فِی اَلدُّنْیَا وَ اَلْآخِرَةِ» «هنگامى که بنده مؤمن توبه خالص و حقیقى کند خدا او را در دایره محبتش وارد می‌کند، پس بر او در دنیا و آخرت پوشش می‌اندازد.»

 قُلْتُ وَ کَیْفَ یَسْتُرُ عَلَیْهِ

 به حضرت گفتم: چگونه بر او پوشش قرار می‌دهد؟

قَالَ یُنْسِی مَلَکَیْهِ مَا کَتَبَا عَلَیْهِ مِنَ اَلذُّنُوبِ

فرمودند: گناهانش را از یاد دو فرشته اى که آن گناهان را بر او نوشته اند، می‌برد.

وَ أَوْحَى اَللَّهُ إِلَى جَوَارِحِهِ اُکْتُمِی عَلَیْهِ ذُنُوبَهُ

 و به اعضایش وحى می‌کند گناهانش را بر او کتمان کنید و پنهان بدارید

وَ أَوْحَى إِلَى بِقَاعِ اَلْأَرْضِ 

و به قطعه هاى زمین وحى می‌نماید:

 اُکْتُمِی عَلَیْهِ مَا کَانَ یَعْمَلُ عَلَیْکِ مِنَ اَلذُّنُوبِ 

آن‌چه بر روى شما از گناهان مرتکب شده بر او بپوشانید

فَیَلْقَى اَللَّهَ حِینَ یَلْقَاهُ وَ لَیْسَ شَیْءٌ یَشْهَدُ عَلَیْهِ بِالذُّنُوبِ 

پس خدا را ملاقات می‌کند در حالى که چیزى بر ضدش به چیزى از گناهان گواهى دهد یافت نمى شود.

سطوح توبه

حجت‌الاسلام یعقوبی گیلانی گفت: توبه هر فردی با فرد دیگر بنا بر متغیر‌هایی فرق دارد و خداوند دو نفر را به خاطر ارتکاب یک گناه به یک اندازه عذاب نمی‌کنند. زیرا نیت ها، مقدار نقش داشتن افراد در گناه، ضربه‌ها و آسیب‌هایی که از ایشان به دیگران می‌رسد و هزاران متغیر و شاخص دیگر که وجود دارد در افراد مختلف فرق می‌کند.

به همین خاطر می‌توان برای توبه سطوح مختلفی را در افراد گوناگون در نظر گرفت که ما به سه سطح افراد در مسئله توبه اشاره می‌کنیم.

 توبه عامه مردم

اغلب، این دسته را در شب‌های قدر می‌توان در مساجد پیدا نمود.

توبه خواص

ایشان کسانی هستند که نتوانستند به نوافل و مستحبات و مندوبات بپردازند.

خاطره گریه جوان مومن

یک دوستی تعریف می‌کرد: جوانی را در حرم امام رضا علیه السلام دیدم که بسیار اشک می‌ریخت و حال آشفته‌ای داشت، نزدیک شدم و از حال خوش او سوال کردم، اول چیزی نمی‌گفت، اما با زور و زحمت از دهانش بیرون کشیدم که علت گریه و اشک او به خاطر قضا شدن نماز شب گذشته اش بود.

 توبه خاص الخاص

این توبه برای افرادی است که به خاطر خوردن لقمه‌ای و پوشیدن لباسی و خدمت به فردی ... التفاتشان به خداوند کم می‌شود. 

توبه پیامبر اکرم و اولیـاى خـدا از ایـن قبیل بوده است که ایشان خود می‌فرماید:

«إِنَّهُ لَیُغَانُ عَلَی قَلْبِی وَ إِنِّی لَأَسْتَغْفِرُ اللَّهَ فِی کُلِّ یَوْمٍ سَبْعِینَ مَرَّةً» «گاهی کدورت روی قلبم می‌نشیند و من در هر روز هفتاد مرتبه استغفار می‌کنم.»

ارکان توبه 

این کارشناس مذهبی افزود: ارکان توبه را مى توان در پنج چیز خلاصه کرد:

۱. ترک گناه 

۲. ندامت از کار‌های زشت

۳. تصمیم بر ترک گناه در آینده

۴. جبران گذشته

۵. استغفار مستدام

ان شاءلله خداوند به همه ما توفیق توبه حقیقی و با معرفت قبل از مرگ را نصیب کند.