«مردم» واژه‌ای که از همان زمان پیروزی انقلاب نقش بی بدیلی در حکمرانی جمهوری اسلامی ایران برایش تعریف شد؛ نقشی که البته بر پایه عقاید حکمرانی اسلامی است.

امام خمینی در پاریس فرمودند: دموکراسی ما از همه دموکراسی‌ها بهتر است.

بیاناتی که در کلام مقام معظم رهبری هم تکرار شد و ایشان فرمودند: مردم‌سالاری دینی یک امر درون دینی است که جوهره آن دینی است و بهتر از بقیه حکومت‌هایی است که بر اساس سکولاریسم و چیز‌های دیگر هستند. این ادعای انقلاب اسلامی است. این را ما باید تئوری‌پردازی و نظریه‌پردازی کنیم تا تحت فشار تبلیغات دنیای غرب که دائماً بگویند ما با حکمرانی خوب مردم را دخیل کردیم، قرارنگیریم.

حکایت مردمی که هرجا حضور داشتند موفق شدیم

«عباسعلی کدخدایی» عضو حقوقدان و رئیس پژوهشکده شورای نگهبان در این زمینه معتقد است: باور به ضرورت تاثیرگذاری مردم برخاسته از مبانی اعتقادی ماست و به همین دلیل نقش مردم در نظام جمهوری اسلامی ایران یک نقش تزئینی نیست.

رئیس پژوهشکده شورای نگهبان سپس درباره جایگاه جمهوریت و اسلامیت نظام در قانون اساسی توضیح داد: اسلامیت نظام در اصل چهارم متبلور شده است که مقرر می‌دارد «تمامی‏ قوانین‏ و مقررات‏ مدنی‏، جزایی‏، مالی‏، اقتصادی‏، اداری‏، فرهنگی‏، نظامی‏، سیاسی‏ و غیر اینها باید بر اساس‏ موازین‏ اسلامی‏ باشد» و بر جمهوریت نظام جمهوری اسلامی ایران نیز در اصل ششم قانون اساسی تاکید شده که مقرر می‌دارد «در جمهوری‏ اسلامی‏ ایران‏ امور کشور باید به‏ اتکاء آراء عمومی‏ اداره‏ شود از راه‏ انتخابات».

موضوعی که رئیس مجلس شورای اسلامی محمد باقر قالیباف نیز بر آن تاکید داشته و در این زمینه گفته است: امام خمینی (ره) بدون مردم چنین حرکت و انقلابی را نمی‌توانست به سرانجام برساند و در همه موارد و شرایط امیدوار به توفیق بود، چون به ملت اعتماد داشت و فرصت‌ها را دراختیار ملت از هر قوم و مذهب می‌گذاشت و به قوم‌ها و مذاهب احترام می‌نمود.

وی ادامه داد: در دوران دفاع مقدس زمانی که مردم وارد عرصه شده و به میدان آمدند پیروزی‌های ما شروع شد آن هم در شرایطی که صدام از سوی شرق و غرب حمایت می‌شد؛ این پیروزی‌ها از زمانی آغاز شد که که بنی‌صدر از مسند فرماندهی کل قوا کنار گذاشته شد، چون اجازه نمی‌داد مردم در صحنه حضور یابند، اما بعد از کنار رفتن این فرد، اتفاقات عظیمی در دوران دفاع مقدس افتاد و شهر‌های ما آزاد شد.

وی بیان کرد: مردم و سنت‌های الهی اساس و پایه تفکر امام راحل (ره) در ایجاد نهضت انقلابی بود و با اتکا بر این رکن، انقلاب ما پیروز شد و هم اینک نیز در بخش‌های مختلف اقتصادی، فرهنگی و ... هر جا چالشی وجود دارد به خاطر فاصله گرفتن از همین ارزشهاست و اصول تفکری امام (ره) است. این تجربیات نشان می‌دهد هرجا موفق بوده ایم مردم حضور داشتند و هرجا که موفق عمل نکردیم، آنجاست که فرصت حضور را به مردم ندادیم.

و مردمی که داعش را بیرون کردند

موضوع حضور مردم در دفاع از کشور خود آنقدر اهمیت دارد که مقام معظم رهبری در سال ۱۴۰۰ با اشاره به جنگ اوکراین فرموده اند: اگر در اوکراین مردم وارد میدان می‌شدند، وضع دولت اینگونه نمی‌شد، اما چون مردم دولت را قبول نداشتند وارد نشدند. همچنانکه مردم در زمان حمله آمریکا به عراق در دوران صدام به میدان نیامدند، اما همین مردم در مقابل حمله داعش به میدان آمدند و با سرکوب آن خطر بزرگ، داعش را به عقب راندند.

حضرت آیت‌الله خامنه‌ای، مردم را عامل اصلی استقلال کشور‌ها خواندند و با اشاره به تجربه شیرین ملت ایران در غلبه بر دشمن بعثی که متکی به حمایت همه قدرت‌ها بود، گفتند: باید با چشم باز و اندیشه و عمل درست، بتوان از عبرت‌های بزرگ بهره گرفت.

سردار محمدجعفر اسدی معاون بازرسی قرارگاه مرکزی خاتم الانبیا (ص) در تشریح بیشتر این موضوع به استفاده از نیرو‌های مردمی برای شکست داعش، اشاره می کند و گفته است: «یک تجربه بسیار ارزشمند که ما در دوران دفاع مقدس کسب کردیم بسیج مردمی بود که بسیار در ۸ سال دفاع مقدس مؤثر و مفید واقع شد. سال اولی که در سوریه جنگ را تحمیل کردند نه ارتش سوریه و نه حتی آقای «بشار اسد» قائل به استفاده از نیروی مردمی نبودند و می‌گفتند: ارتشی درست شده و ارتش باید این کار‌ها را انجام دهد و این تجربه تقریباً یک سال طول کشید تا در سوریه پیاده شود، یعنی زمانی که برادر شهید بزرگوارمان آقای همدانی بود و آنها به سختی قبول کردند و بعد از آن خیلی به آنها مزه کرد و «دفاع وطنی» در سوریه شکل گرفت».

وی تاکید می‌کند: «در ایران هم سردار سلیمانی نیرو‌های داوطلب از برادران افغانستانی، پاکستانی، عراقی، لبنانی و ایرانی را که مایل بودند به سوریه بیایند را جمع و تقریباً چند ارتش در سوریه درست شد که یکی از آنها دفاع وطنی بود که از خود مردم سوریه تشکیل شده بود و ارتشی نیز توسط برادران حزب الله لبنان و ارتشی از برادران عراقی و افغانستانی و سایر کشور‌ها تشکیل شد و در نگهداری از دولت قانونی سوریه بسیار مؤثر و مفید بود».

شکل گیری نیرو‌های مردمی را می‌توان یکی از مهمترین عوامل شکست داعش در سوریه و عراق دانست که با استفاده از تجارب ایران اسلامی و الگو برداری از بسیج انجام شد و دستاورد‌های بسیاری نیز به همراه داشت.

 و عبور از یک گردنه تاریخی در اقتصاد 

این دو مورد کوتاه بخشی از اثر گذاری نقش مردم در حکومت و موفقیت آن است؛ مردمی که در قرآن نیز به صراحت درباره نقش شان صحبت شده است «انَّ اللَّهَ لا یُغَیِّرُ ما بِقَوْمٍ حَتَّی یُغَیِّرُوا ما بِأَنْفُسِهِمْ خداوند سرنوشت هیچ قوم (و ملّتی) را تغییر نمی‌دهد مگر آنکه آنان آنچه را در خودشان است تغییر دهند»

مردمی که به قول قدیری ابیانه دیپلمات سابق کشورمان اگر خودشان نخواهند حتی امیر المومنین نیز نمی تواند وضع شان را اصلاح کند و از همین رو نیز نهج البلاغه سراسر گلایه از این مردمان است.

و حالا مقام معظم رهبری مجدد بر نقش این عنصر اثرگذار تاکید کرده و شعار سال ۱۴۰۳ را  «جهش تولید با مشارکت مردم» نامگذاری کردند.

شعاری که خود ایشان در تشریح بیشتر این مهم فرمودند: «امسال شعار جهش تولید است. جهش تولید به نظر کار بزرگ و شاید در نظر بعضی نشدنی بیاید. لکن بنده معتقدم با توجه به بخش دوم این شعار یعنی مشارکت مردم این شدنی است. اگر ما این توفیق را پیدا کنیم که همت مردم، سرمایه‌ی مردم، ابتکار مردم، حضور جدی آحاد مردم را در عرصه‌ی اقتصادی وارد کنیم درواقع یک بسیج مردمی در امر اقتصاد بکنیم می تواند تولید هم به جهش برسد.

امسال اولین سال شروع برنامه هفتم است. هدف کلی برنامه هفتم شکوفایی اقتصاد همراه با عدالت است لکن برای پایان این برنامه اهدافی را ذکر کردند که اینها خیلی مهم است این اهداف تک رقمی کردن تورم، اصلاح ساختار بودجه، تحول در نظام مالیاتی، تولید حداقل ۹۰ درصد از کالا‌های اساسی در داخل کشور، اینها کار‌های بزرگی است. افزایش بهره‌وری آب کشاورزی که این از مشکلات کشور است و در این برنامه هفتم مورد توجه قرار گرفته است، و طرح‌های عظیم ملی بزرگی. خب اگر ما بخواهیم به این اهداف دست پیدا کنیم به نظر من بدون حضور مردم ممکن نیست؛ بایستی با حضور مردم انجام بگیرد. مجموع کمک‌ها از سوی مردم می‌تواند ما را به این هدف‌ها برساند.»

و در پایان باید گفت این هم یک پیچ تاریخی است، گردنه‌ای که مانند دفاع مقدس نیازمند یک حضور مردمی است؛ مردمی که نشان داده اند با پای کار آمدن خود می توانند از سخت‌ترین گردنه‌ها عبور کنند؛ حتی اگر مانند دفاع مقدس ۴۰ کشور در برابرشان باشند؛ این گوی و این میدان ...

فاطمه تورانلو