حالا چند روزی است که پایمان به سال ۱۴۰۳ باز شده است؛ شعار و مسیر امسال نیز از سوی مقام معظم رهبری مشخص شده است و همه باید برای اجرای آن تلاش کنند. اما سوالی که در این میانه برجاست این است که شعار سال ۱۴۰۲ تا چه میزان محقق شد؟  

نظر رئیس برنامه و بودجه و رئیس کل بانک مرکزی چیست؟

داود منظور رئیس سازمان برنامه و بودجه در این زمینه معتقد است: بر اساس گزارش مرکز آمار ایران، رشد اقتصادی ۶.۷ دهم درصدی در ۹ ماهه اول سال ۱۴۰۲ تحقق یافته است که حدود چهار درصد از این رشد، غیرنفست. هدف‌گذاری رشد اقتصادی امسال، هشت درصد است و تحقق این رشد، وظیفه سازمان برنامه و بودجه کشور است و دستیابی به این رشد، شدنی و ممکن است و برنامه‌های تحقق رشد هشت درصدی باید در اسرع وقت با کمک دستگاه‌ها، تهیه و ابلاغ شود تا همه بخش‌ها تکلیف خود را در سال جدید بدانند.

محمدرضا فرزین رئیس‌کل بانک مرکزی هم دراین باره می‌گوید: هدف نرخ رشد نقدینگی در پایان سال‌جاری حدود ۲۵درصد تعیین شده است که در دی‌ماه نیز نرخ رشد نقدینگی معادل ۲۵.۴درصد بوده است. باید توجه کرد نرخ رشد ۲۵درصد معادل نرخ رشد نقدینگی تعادلی بلندمدت اقتصاد ایران در ۴۰سال اخیر است. دستیابی به این مهم به‌معنای عبور و پشت سر گذاشتن یک دوره پرفشار نقدینگی ۴ساله و رسیدن به شرایطی باثبات براساس متغیر‌های اقتصاد کلان است.

محمدرضا فرزین درباره نرخ تورم توضیح می‌دهد: برای پایان سال‌جاری نیز برآورد می‌شود نرخ تورم نقطه به نقطه در سطح مناسبی از کانال ۳۰درصد قرار گیرد که این امر مطابق با هدف از پیش تعیین شده است. فرزین تصریح می‌کند: بانک مرکزی قصد دارد در سال۱۴۰۳، نرخ رشد نقدینگی را به محدوده ۲۳درصدی با دامنه نوسان ۲درصد برساند و هدفگذاری تورمی این نهاد برای اسفند۱۴۰۳، ورود تورم نقطه‌به‌نقطه به کانال ۲۰درصدی است.

منظور با اشاره به کاهش نرخ بیکاری در دولت سیزدهم، گفت: در حالی‌که نرخ بیکاری در ابتدای دولت مردمی ۹،۶ درصد بوده، در پاییز پارسال این نرخ به ۷.۶ درصد رسیده که پایین‌ترین عدد در ۱۰ سال گذشته محسوب می‌شود.

دهه ۹۰  به عنوان دهه از دست رفته اقتصاد ایران شناخته می­ شود

یحیی لطفی نیا کارشناس اقتصادی در این زمینه می‌گوید: از سال ۱۳۹۱ تا کنون، تمامی شعار‌های انتخاب شده از سوی رهبر انقلاب به عنوان شعار سال، به موضوعات اقتصادی پرداخته است. شعار سال ۱۴۰۲ با عنوان «مهار تورم و رشد تولید» نیز از این قاعده مستثنی نیست. در واقع هدف از انتخاب شعار «مهار تورم، رشد تولید» به عنوان شعار سال دو نکته کلیدی است: ۱) متوجه نمودن حداکثری توجه­ها و ظرفیت­‌های داخلی ـ خارجی کشور (مسؤولین و مردم) برای تحقق موضوع؛ ۲) خنثی­ سازی و مقابله با جنگ اقتصادی و شناختی دشمن؛ شعار سال ۱۴۰۲ در حالی انتخاب شد که در پایان سال ۱۴۰۱، تورم سالانه ۴۵.۸ درصدی ثبت شده بود. از طرف دیگر رشد اقتصادی ۴.۹ درصدی گزارش شده بود. این وضعیت در شرایطی بود که دهه ۹۰  به عنوان دهه از دست رفته اقتصاد ایران شناخته می­ شود. به گونه­ای که در این دهه، سه شوک تورمی منجر به ماندگاری تورم در کانال ۴۰ درصد و رشد اقتصادی نزدیک به صفر درصد شد. در واقع تداوم این شرایط به معنای افتادن طبقه متوسط جامعه در دام فقر و ایجاد شکاف درآمدی بیش از پیش بود. نمودار ۱ وضعیت تورم و رشد اقتصادی در بیش از یک دهه گذشته را نشان می ­دهد.

وی ادامه داد: در پایان باید توجه داشت که سطح بالای تورم و رشد اقتصادی بالای مقطعی حال حاضر، نمی­تواند ناکارآمدی ­های دهه ۹۰ به عنوان دهه از دسته رفته اقتصاد ملی را جبران کند. علاوه بر این توجه و تأکید بر روند رو به بهبود متغیر‌های تورم و رشد اقتصادی برای بهبود انتظارت تورمی از محل ایجاد امیدآفرینی اقدامی مثبت است که باید مورد توجه قرار گیرد. با این حال نباید از ابعاد پنهان و کیفیت متغیر‌های رشد اقتصادی و تورم غافل بود. زیرا که عدم توجه به کیفیت متغیر‌های مذکور می­ تواند در بلندمدت آثار کوتاه مدت به دست آمده را نیز زایل نماید.

خواسته مقام معظم رهبری در زمینه مهار تورم در سال ۱۴۰۲ جامع عمل پوشانده نشده است

علیرضا خجسته پور قائم مقام جامعه اسلامی مهندسین  در این زمینه گفته است: ماه‌هایی از سال ۱۴۰۲ را شاهد رشد منفی تورم در کشورمان بوده ایم، اما آنچه که تصویر کلی از اقتصاد کشور را نشان می‌دهد تصویر خیلی مثبتی نیست متاسفانه و هم دولت و هم قوه مقننه باید تلاش کنند تا این وضعیت بهبود یابد.  من مطمئنم که خواسته مقام معظم رهبری در زمینه مهار تورم در سال ۱۴۰۲ جامع عمل پوشانده نشده است. البته مشکلات دولت در زمینه اداره کشور هم فراوان بوده است و فضای سخت اقتصادی که با تحریم و تهدید‌ها علیه اقتصاد ایران توسط دشمنان ایجاد شد تاثیر گذار بوده است و از سوی دیگر هم ارثیه‌های بدی از دولت‌های پیشین به دولت آقای رئیسی رسیده بود؛ البته ممکن است در برخی از موارد نیز نیاز بیشتر به سعی و کار داشته باشیم.

خجسته پور ادامه داد: فرمایش مقام معطم رهبری و شعاری که برای سال ۱۴۰۳ تعیین نمودند علی رغم تلاش‌های دولت و مجلس، اما نشان می‌دهد که انتظار ایشان محقق نشده است؛ البته در زمینه رشد تولید گام‌های اساسی برداشته شده است. در این زمینه‌ها افراد اقتصاد دان بهتر می‌توانند قضاوت کنند ولی ممکن است برخی از مواقع برای مقابله با مهار تورم رکود به جامعه عرضه شود که البته دولت سیزدهم این رویکرد را نداشت؛ اما طبیعی است زمانی که رشد تولید در کشور اتفاق می‌افتد طبعا مقداری تورم در کشور هم ایجاد می‌شود.  

در پایان باید گفت زمانی که معلم یک درس را مجددا تکرار میکند یعنی نمره شاگردان نمره خوبی نبوده است؛ موضوعی که بار‌ها و بار‌ها در تکرار شعار سال شاهد آن بوده ایم. امید این است که در پایان سال ۱۴۰۳ همه مردم شاهد تغییرات مثبت در سفره خود و عمل به شعار سال باشند.

فاطمه تورانلو