شب قدر از مهم‌ترین شب‌های سال محسوب می‌شود چرا که تقدیر امور خلایق از تولد و مرگ و رزق و هر آنچه مربوط به امورات دنیاست، در این شب رقم می‌خورد.

امام صادق علیه‌السلام فرمود «در شب قدر هر آنچه در آن سال تا مانند آن در سال آینده می‌خواهد بشود، همچون شرّ یا خیر یا مرگ یا زندگی یا باران مقدر می‌شود؛ إِنَّ لَیْلَةَ الْقَدْرِ یُکْتَبُ مَا یَکُونُ مِنْهَا فِی السَّنَةِ إِلَى مِثْلِهَا مِنْ خَیْرٍ أَوْ شَرٍّ أَوْ مَوْتٍ أَوْ حَیَاةٍ أَوْ مَطَرٍ وَ یُکْتَبُ فِیهَا». در اهمیت این شب همین بس که خداوند یک سوره از قرآن به نام سوره قدر را به این شب مبارک اختصاص داده است.

از این جهت است که پیامبر صلی الله علیه و آله و اهل بیت وحی نسبت به پاسداشت شب قدر اهتمام داشتند. امیرالمؤمنین فرمود: رسول خدا صلی ‏الله‏ علیه‏ و ‏آله [این چنین]بود که رخت‏خواب خویش را جمع می‌کرد و کمر [همّت براى عبادت]را در دهه آخر از ماه رمضان محکم می‌بست و همیشه این گونه بود که اهل و عیالش را در شب بیست و سوم بیدار نگه می‌داشت و بر روى خواب‌رفتگان در آن شب آب می‌پاشید؛ أنَّ رَسُولَ اللّهِ کانَ یَطْوى فِراشَهُ وَ یَشُدُّ مِئْزَرَهُ فِى الْعَشْرِ الاْءَواخِرِ مِنْ شَهْرِ رَمَضانَ وَ کانَ یُوقِظُ أَهْلَهُ لَیْلَةَ ثَلاثٍ وَ عِشْرینَ وَ کانَ یَرُشُّ وُجُوهَ النِّیامِ بِالْماءِ فى تِلْکَ اللَّیْلَةِ».

حضرت زهرا سلام‌الله علیها همین روش را پیش می‌گرفت و فرزندانشان را بیدار نگه می‌داشتند. امیرالمؤمنین علیه‌السلام درباره اهتمام آن بانوی بزرگوار به شب‌زنده‌داری در شب قدر می‌فرمود: «فاطمه نمى‌گذاشت کسى از اهل خانه در شبهاى قدر به خواب برود؛ به آنان غذاى کم مى‌داد و از روز قبل براى احیاى شب قدر آماده مى‌شد و مى‌فرمود: محروم کسى است که از برکات این شب محروم باشد؛ وَ کَانَتْ فَاطِمَةُ لَا تَدَعُ أَحَداً مِنْ أَهْلِهَا یَنَامُ‏ تِلْکَ‏ اللَّیْلَةَ وَ تُدَاوِیهِمْ بِقِلَّةِ الطَّعَامِ وَ تَتَأَهَّبُ لَهَا مِنَ النَّهَارِ وَ تَقُولُ مَحْرُومٌ مَنْ حُرِمَ خَیْرَهَا.» (مستدرک الوسائل و مستنبط المسائل، ج‏۷، ص ۴۷۰)

در این روایت دو نکته حائز اهمیت است: آن بانوی بزرگوار برای احیای شب قدر از دو روش استفاده می‌کردند:

۱. کم دادن غذا؛ چرا که سنگینی غذا سبب خواب‌آلودگی فرد می‌شود؛ که منشأ پزشکی دارد. متخصصان می‌گویند هضم غذا باعث می‌شود سیستم عصبی احساس نیاز به استراحت را در فرد ایجاد کند، در نتیجه هضم غذا با استراحت و احساس آرامش ارتباط مستقیم دارد و به همین دلیل بسیاری از افراد بعد از خوردن غذا، احساس خستگی می ‎کنند.

۲. آمادگی از روز قبل؛ و این مسئله هم می‌تواند به آمادگی روحی برای بهره‌برداری از معنویت این ماه ارتباط داشته باشد و هم آماده‌سازی محیط و بستر عبادت.

بعد در انتهای حدیث می‌فرماید «مَحْرُومٌ مَنْ حُرِمَ خَیْرَهَا»؛ یعنی محروم کسی است که از خیر این شب محروم بماند که طبق سوره قدر، خیرات این شب معادل با خیرات هزار ماه یا یک عمر انسان است.

منبع: تسنیم