سیاوش آریا فعال و پژوهشگر تاریخ ایران و میراث فرهنگی در فارس امروز در گفت و گو با خبرنگار ما اظهار کرد: در دنباله بررسی و پژوهش‌های تاریخی و میراث فرهنگی خویش در سینه یکی از کوه‌های شیراز که در حال عکاسی بودم به یک هاون دستکند در دامان کوه برخورد کردم.

او ادامه داد: همان گونه که آگاهی داریم معمولا هرکجا که هاون دستکند ساسانی باشد، احتمال وجود استودان یا گوردخمه هم وجود دارد. از همین روی و با دقت بیشتر به بررسی کوه مورد نظر پرداختم که پس از نیم ساعتی به یک گوردخمه ساسانی برخورد کردم. 

آریا افزود: پس از مستندنگاری، عکاسی و بررسی پیرامون این اثر ارزشمند، در روز بعد به اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان رفتم و با مسئول ثبت آثار تاریخی و فرهنگی استان و کارشناس مسئول حرایم اداره کل استان فارس گفت و گو کردم.

او اضافه کرد: پس از بررسی بیشتر در پرونده و نقشه‌های ثبتی آثار تاریخی روشن شد که این گوردخمه از نظر‌ها پنهان بوده و ناشناخته است و کارشناسان و باستان شناسان اداره کل میراث فرهنگی استان آن را ندیده اند و نمی‌شناسند.

این کنشگر و پژوهشگر میراث فرهنگی در فارس گفت: با این همه، با یکی دو تن از باستان شناسان بیرون از اداره میراث فرهنگی که کار‌های میدانی زیادی انجام داده اند، گفت و گو کردم که هیچ کدام از آن‌ها این اثر ارزشمند را ندیده بودند. از همین روی و با هماهنگی کارشناسان ثبت اداره میراث فرهنگی استان خبر کشف آن را آگاهی رسانی کردم.

آریا ادامه داد: از ریخت و شکل گوردخمه و نمونه‌های فراوانی که در استان می‌شناسیم، بی گمان این گوردخمه مربوط به اواخر دوره ساسانیان است و دارای ارزش بسیاری از دید فرهنگی و تاریخی است و شناخت ما را از آن دوره تاریخی بیشتر و همچنین ما را به آداب و آئین‌ها و تاریخ اجتماعی دوره ساسانیان آشنا می‌کند.

این پژوهشگر تاریخ و فرهنگ ایران گفت: با کشف و شناسایی این گوردخمه ارزشمند ساسانی برگ زرین دیگری به دفتر تاریخ و فرهنگ ایرانی و سرزمین پارس افزوده خواهد شد و برای آیندگان به یادگار خواهد ماند. همچنین این اثر تحت حفاظت میراث فرهنگی شهر شیراز قرار خواهد گرفت و به گفته کارشناس ثبت میراث فرهنگی، پرونده ثبتی آن گشوده و پیگیری خواهد شد.

آریا در بخش دیگری از سخنان خود گفت: در بیش از یک دهه گذشته که به بازدید میدانی و بررسی آثار تاریخی و فرهنگی استان و کشور می‌پردازم، بیش از ده‌ها اثر و بنای تاریخی که بیشتر هم مربوط به دوره ساسانیان بوده است، کشف کرده ام و همگی را به اداره کل میراث فرهنگی استان آگاهی رسانی کرده و همکاری خوبی با آن‌ها دارم.

او، از مردم شهر شیراز و استان فارس خواست تا به هرگونه آثار و بنا‌های ناشناخته‌ای که برخورد می‌کنند به مسئولان اداره میراث فرهنگی همان شهرستان یا استان آگاهی دهند تا بتوان آثار و یادمان‌های تاریخی نیاکانی را حفظ و پاسداری کرده و به آیندگان که صاحبان اصلی این سرزمین هستند، بسپاریم.