توفیق در این حوزه نیازمند توجه به عناصر مختلف تبلیغاتی است که بتوان تعداد گردشگران را متناسب با ظرفیت و بافت فرهنگی محل به گونه‌ای تنظیم کرد که هم مردم محلی از مزایای آن منتفع شوند و هم به فرهنگ بومی آسیبی نرسد و در عین حال گردشگران هم بهره مورد نظر را از حضور در مناطق ببرند و بدون شک توجه به مدیریت گردشگری در این زمینه دارای اهمیت بسزایی است.

گردشگری یکی از ظرفیت‌هایی است که می‌تواند اقتصاد، معیشت و فرهنگ مردمان ساکن در یک منطقه را دستخوش تغییر کند و نحوه بهره‌گیری از این ظرفیت بستگی به آمادگی و مدیریت گردشگری توسط مسوولان این مناطق دارد.

به عبارتی، اقتصاد وابسته به صنعت گردشگری در جهان و نیز ایران همیشه با تلخ‌کامی‌ها و کامیابی‌هایی مواجه است، در یک سو گردشگرانی هستند که از لذایذ و شیرینی‌های سفر بهره‌مند می‌شوند و در سمت دیگر مدیران و متولیانی که نتوانسته اند از این بازار پرسود، بهره کافی ببرند و چه بسا حسرت می‌خورند که کاش به گونه‌ای برنامه‌ریزی می‌کردند که سهم بیشتری از این بازار پرمنفعت بردارند.

شهرستان تربت حیدریه نیز از این قاعده مستثنی نیست و برخی مسوولان آن، تقارن نوروز امسال با ماه مبارک رمضان را، اصلی‌ترین علت کاهش سفر‌های نوروزی به این منطقه دانسته و بر این باورند که البته شرایط خاص و تنگنا‌های اقتصادی، نیز در این وضعیت بی تاثیر نبوده و موجب کاهش سفر‌های نوروزی به مقصد این شهرستان شده است.

کمربندی تربت حیدریه و زیان آن به اقتصاد گردشگری شهر

علی محمدی رئیس اداره میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری گفت: بخش گردشگری سال‌های زیادی است که زیان هنگفتی از جاده کمربندی نصیبش می‌شود.

او افزود: تربت‌حیدریه در مسیر دالان ارتباطی شرق ایران و حلقه اصلی اتصال استان‌های جنوب و جنوب شرق کشور به مشهد قرار دارد، اما از مجموع ۱۵ هزار خودروی که روزانه از این شهرستان عبور می‌کنند، ۷۰ درصد به جای گذر از داخل شهر، از جاده کمربندی می‌گذرند.

رئیس اداره میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری ادامه داد: این در حالی است که یک پایگاه دایمی اطلاع‌رسانی در مبادی ورودی شهرستان و نیز بازارچه دایمی برای عرضه سوغات و هدایا و محصولات پایه‌ای منطقه نیز وجود ندارد.

محمدی تعداد مسافران و زائران وارد شده به این شهرستان تا پایان تعطیلات عید فطر را ۳۷۴ هزار نفر دانست و بیان کرد: از این شمار تنها حدود ۱۱ هزار نفر در این شهر اقامت کردند.

او تصریح کرد: از این تعداد، پنج هزار نفر در اقامتگاه‌های رسمی نظیر مهمان‌خانه و اقامتگاه‌های بوم‌گردی، حدود سه هزار و ۷۰۰ نفر در مدارس و اقامتگاه‌های غیررسمی و بقیه نیز در اقامتگاه‌های اضطراری نظیر بقاع متبرک، زائرسرا‌ها و چادر اقامت گزیدند.

رئیس اداره میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری به ترتیب از مجموعه آرامگاهی قطب‌الدین حیدر، روستا‌های گردشگری "رود معجن" و "حصار" در بخش بایگ و مناظر زیبا و آثار تاریخی بخش "کدکن" به عنوان اماکنی که بیشترین بازدید نوروزی را داشته اند، یاد کرد.

محمدی اظهار کرد: اکنون از مجموع ۱۸ اقامتگاه بومگردی فعال و در مرحله تکمیل پرونده، تعداد ۱۲ اقامتگاه بومگردی فعال است که چهار واحد از این تعداد در بخش مرکزی تربت‌حیدریه مستقر و غالبا هر شب تا ۷۰ درصد ظرفیت این اقامتگاه‌ها تکمیل می‌شود.

او به حوزه بازارچه سوغات و هدایا نیز اشاره کرد و افزود: تاکنون سه کارآفرین برای ایجاد بازارچه سوغات و هدایا درخواست داده‌اند که یکی از آنها در شهر فعال شده، دومی نیز مجوز گرفته و در حال راه اندازی است و سومی نیز برای استقرار در ورودی شهر در حال دریافت مجوز است.

رغبت گردشگران فرهنگی به اقامت در مدارس

مهدی قاسمی دبیر ستاد اسکان آموزش و پرورش تربت‌حیدریه گفت: از ۲۸ اسفند پارسال تا پایان تعطیلات نوروز امسال، نزدیک به ۲ هزار نفر در قالب ۴۰۱ خانوار در مدارس این شهرستان که برای اسکان ساماندهی شده بود، اقامت کردند.

او افزود: امکانات اقامتی آموزش و پرورش شامل ۲ مرکز رفاهی و ۱۳۰ کلاس درس در قالب ۱۴ آموزشگاه با ظرفیت ۶۵۰ نفر ساماندهی شده بود.

دبیر ستاد اسکان آموزش و پرورش تربت‌حیدریه ادامه داد: با توجه به مسافت کوتاه تربت‌حیدریه تا مشهد و تکمیل ظرفیت ستاد اسکان مشهد، زائران و مسافرانی که از این مسیر عبور می‌کردند، ترجیح‌شان اسکان در مدارس این شهرستان بود.

قاسمی بیان کرد: به استثنای مجتمع فرهنگیان و کانون شهید فاضلی که سوئیت‌های مستقل دارند، دیگر مدارس مجهز به امکانات درجه الف شامل یخچال، تلویزیون اختصاصی، حمام و سرویس‌های بهداشتی بودند.

او عمده‌ترین گردشگران اقامت گرفته در مدارس تربت‌حیدریه را مربوط به استان‌های هرمزگان، فارس، چهارمحال و بختیاری، اصفهان، سیستان و بلوچستان و استان‌های سه‌گانه خراسان عنوان کرد.

کمبود سرویس بهداشتی و نمازخانه

علی موسوی معاون هماهنگی امور عمرانی فرماندار تربت‌حیدریه گفت: امسال برای نخستین بار هماهنگی خاصی بین دستگاه‌های مرتبط شکل گرفت تا مشکل تردد از این مسیر و اقامت در تربت‌حیدریه به حداقل برسد.

او افزود: بر این اساس شاهد حتی یک مورد فوتی در تصادفات جاده‌ای شهرستان نبودیم.

معاون هماهنگی امور عمرانی فرماندار تربت‌حیدریه ادامه داد: با هماهنگی به عمل آمده نیرو‌های بسیج، پلیس راهور، اورژانس و هلال‌احمر به صورت منظم در مبادی ورودی و در طول مسیر تربت‌حیدریه به سمت مشهد و مسیر مخالف با نظم بهتری نسبت به سال‌های قبل، استقرار یافته و فعالیت کردند.

موسوی بیان کرد: بدین منظور میدان "۲۲ بهمن" در ورودی تربت‌حیدریه با اصلاح مهندسی، زیباسازی و نورپردازی مناسب توسط شهرداری آماده شد و دستگاه‌های مرتبط با انتشار و توزیع ۲۲ هزار بروشور بین زایران و گردشگران و نصب ۱۵۰ بنر با محتوای معرفی جاذبه‌های گردشگری شهرستان، در کنار آموزشی که نیرو‌های هلال‌احمر برای راهنمایی گردشگران دیده‌بودند، نگذاشتند تا گردشگری سر در گم بماند.

کاهش چشمگیر گردشگران در تربت حیدریه

او شمار گردشگران نوروزی امسال شهرستان را ۱۶۲ هزار نفر دانست و تصریح کرد: این رقم نسبت به نوروز پارسال، که ۲۲۳ هزار گردشگر داشتیم، کاهش چشمگیری یافته است و البته همزمانی نوروز با ماه مبارک رمضان و شرایط اقتصادی در این وضعیت بی تاثیر نبوده است.

معاون هماهنگی امور عمرانی فرماندار تربت‌حیدریه تاکید کرد: این ۲ عامل موجب شد تا در نوروز امسال تنها ۶۲ درصد ضریب اشغال در ۱۳ اقامتگاه بومگردی این شهرستان به ثبت برسد.

موسوی با اذعان بر این‌که هنوز در مبادی ورودی محل مناسبی برای معرفی داشته‌های تربت‌حیدریه وجود ندارد، اظهار کرد: بسیاری از تولید کنندگان و صادرکنندگان زعفران شهرستان حاضرند برای معرفی و عرضه این کالا در مبادی ورودی شهر غرفه دایر کنند، ولی هنوز نتوانسته ایم محل مناسبی برای آنان جانمایی کنیم.

او افزود: بهترین مکان بدین منظور بلوار امام رضا (ع) است که اکنون مسیر جاده‌ای و حالت میان‌راهی دارد و شهرداری تربت حیدریه هم اعلام کرده تا زمانی که این کار برایش عایدی نداشته باشد، حاضر به تحویل گرفتن این مسیر و هزینه کردن در آن نیست، که البته حق هم دارد.

معاون هماهنگی امور عمرانی فرماندار تربت‌حیدریه از دیگر مشکلات شهرستان تربت حیدریه را کمبود مجتمع‌های میان‌راهی، سرویس‌های بهداشتی و نمازخانه مناسب و در شان مسافران و گردشگران دانست که اکنون یک مجموعه سرویس بهداشتی و نمازخانه در مسیر تربت‌حیدریه به سمت مشهد در نقطه گرماب، در حال ساخت است.

منبع:ایرنا