یک پیروزی راهبردی دیگر برای روسیه در ساحل، نوار نیمه خشک جنوب صحرا رقم خورده است؛ جایی که دولت‌های نظامی به طور فزاینده‌ای از متحدان سنتی غربی خود به نفع ائتلاف‌های جدید با «ولادیمیر پوتین» رئیس‌جمهور روسیه دوری می‌کنند.

فایننشال تایمز در بررسی خروج آمریکا از آفریقا و روی آوردن این کشور‌ها به روسیه نوشته است: این تغییر روابط در حالی اتفاق می‌افتد که موجی از ناامنی و وحشت همچنان بر ساحل سایه افکنده است، جایی که شورشیان وابسته به القاعده و داعش بیش از یک دهه است که از نیجر تا بورکینافاسو و مالی ویرانی به بار آورده‌اند. با افزایش نارضایتی مردم به دلیل شکست دولت‌های وابسته به غرب و همچنین کشور‌های غربی در مهار خشونت، حکومت‌های نظامی قدرت را در هر سه کشور به دست گرفته‌اند.

موج احساسات ضدفرانسوی در ساحل، مستعمره سابق فرانسه در نهایت به خروج نیرو‌های فرانسوی منجر شد و در نیجر، کشوری که در ژوئیه شاهد کودتا و حکومت نظامی بود، درخواست‌ها و اعتراضات برای خروج نیرو‌های آمریکایی بالا گرفته است.

«ابراهیم یحیی ابراهیم» تحلیلگر ارشد ساحل در گروه بین‌المللی بحران، می‌گوید: دلیل اصلی نیجر برای پذیرفتن روسیه، حفاظت از خود بود؛ کشوری می‌خواهند دفاع ضد هوایی برای آنها فراهم کند، اینجاست که روسیه وارد می‌شود. این برای نیجر بسیار منطقی است که از این مرحله جدید در ساحل استقبال کند.

تجمع ضدآمریکای مردم نیجر

خروج نیرو‌های آمریکایی از نیجر در ماه مارس زمانی آغاز شد؛ زمانی‌که یک سخنگوی حکومت نظامی، توافق بین ۲ کشور را غیرقانونی خواند و گفت که این توافق «تمام قوانین قانون اساسی را نقض می‌کند».

به نوشته فایننشال تایمز، این روابط طی سفر مقامات آمریکایی از جمله دستیار وزیر امور خارجه در امور آفریقا، و ژنرال «مایکل لنگلی» رئیس فرماندهی آمریکا و آفریقا از نیامی بدتر شد. مقامات نیجریه گفتند که رفتار هیأت آمریکایی، متکبرانه و بی‌ادبانه بوده و به همین دلیل اجازه ملاقات با ژنرال «عمر عبدالرحمان شیانی» رهبر حکومت جدید به آنها داده نشد.

واشنگتن حتی پس از آنکه نیجر توافقی که به نیرو‌های آمریکایی اجازه عملیات در این کشور را می‌داد، ملغی کرد، اصرار داشت که مذاکرات با نیامی ادامه دارد.

«علی الامین زین» نخست‌وزیر نیجر که برای شرکت در نشست‌های بهاری صندوق بین‌المللی پول و بانک جهانی به واشنگتن سفر کرده بود، به طور جداگانه با «کرت کمپبل» معاون وزیر امور خارجه ایالات متحده دیدار کرد تا در مورد این روابط گفتگو کند. وی به مقام آمریکایی گفت اگرچه کشورش از همکاری در سایر زمینه‌ها استقبال می‌کند، اما نیامی موضع خود را در مورد نیرو‌ها تغییر نخواهد داد.

یکی دیگر از افراد آشنا به این وضعیت گفت اگرچه واشنگتن رسما و طبق درخواست، نیرو‌های خود را از نیجر خارج کرد، اما دو طرف به تفاهمی دست یافته‌اند که به ایالات متحده اجازه می‌دهد همچنان برخی کار‌ها را در این کشور انجام دهد. این فرد از ارائه هرگونه جزئیات در مورد آنچه توافق شده، خودداری کرد.

طی روز‌های گذشته ایالات متحده سرانجام اعلام کرد که بیش از ۱۰۰۰ کارمند نظامی و غیرنظامی خود را خارج می‌کند و انتظار می‌رود این خروج ماه‌ها طول بکشد. سرنوشت دارایی‌های آمریکا در این کشور، از جمله پایگاه ۶ ساله هواپیما‌های بدون سرنشین در نزدیکی شهر شمالی آگادیز، نامشخص است.

پایگاه آمریکا در نیجر

به گفته مقامات آمریکایی آشنا با مذاکرات، منبع اصلی اختلاف در مذاکرات کمپبل و زین توافق بالقوه نیجر برای فروش اورانیوم به ایران بود. اورانیوم مهمترین صادرات نیجر است و این کشور دومین صادرکننده بزرگ این فلز در آفریقاست. زین در ژانویه در تهران بود و هر دو کشور در زمینه بهداشت، انرژی و امور مالی توافق کردند.

به دنبال گرم شدن روابط مسکو-نیامی پس از کودتا، استقبال نیجر از روسیه به طور گسترده اجتناب‌ناپذیر بود. فرانسه و ایالات متحده تقریباً ۶۰۰ میلیون دلار کمک نظامی و اقتصادی را پس از کودتا به حالت تعلیق درآوردند، جامعه اقتصادی کشور‌های غرب آفریقا هم تحریم‌هایی را علیه نیامی اعلام کردند؛ همه اینها باعث شد حکومت نظامی برای تعمیق روابط امنیتی و دیپلماتیک راهی مسکو شود.

همکاری میان نیامی و مسکو از ابتدای سال جاری تشدید شده است و وزارت دفاع روسیه در ژانویه اعلام کرد که هر دو کشور برای باثبات کردن وضعیت در منطقه با یکدیگر همکاری خواهند کرد. پوتین و شیانی ماه گذشته تلفنی گفتگو کردند و بنا بر اعلام کرملین طرحی برای «توسعه همکاری سودمند متقابل در حوزه‌های مختلف» و هماهنگی «تلاش‌های امنیتی و ضد تروریسم» در ساحل محور گفتگو بوده است.

«کامرون هادسون» کارشناس ارشد مرکز مطالعات استراتژیک و بین‌المللی مستقر در آمریکا گفت که با خروج نیروها، آمریکا کنار گذاشته شد.

به گفته هادسون، صدای نارضایتی‌ها در چاد هم بالا رفته و دولت نظامی از نیرو‌های آمریکایی خواسته تا فعالیت‌های خود در پایگاه هوایی «آجی کوسی» را متوقف کنند. حال اگر آمریکا مجبور شود نیروهایش در آنجا را هم بیرون بکشد، واشنگتن در منطقه ساحل کر، گنگ و کور خواهد شد.

خبرگزاری دولتی ریانووستی روسیه گفته است سربازان تازه وارد روس از «سپاه آفریقا» هستند، یک بازوی نیمه رسمی وزارت دفاع روسیه که پس از مرگ «یوگنی پریگوژین» فرمانده واگنر‌ها در سال گذشته، شرکت نظامی خصوصی «واگنر گروپ» را تحت پوشش قرار داد.

یکی از سربازان روس زمانی‌که پا بر زمین فرودگاه نیجریه گذاشت گفت که برای آموزش ارتش نیجر آمده‌اند. او گفت: «ما اینجا هستیم تا همکاری نظامی بین روسیه و نیجر را توسعه دهیم».

منبع: ایسنا