شهر قم یکی از شهرهای تاریخی و قدیمی کشور محسوب میشود که آثار تاریخی بسیاری ازجمله تپههای باستانی در این شهر وجود دارد که در ادامه به معرفی برخی از این تپهها خواهیم پرداخت.
معمولا در تپههای باستانی آثار و نشانههایی از استقرار انسانها، وجود معابد، آتشکدهها، گورستانها و بناهای عظیم قابل مشاهده است که کاوش در این تپهها میتواند به روشن شدن سؤالات مختلف درباره نحوه زندگی، آداب و رسوم، روابط اجتماعی، اقتصادی، سیاسی و همچنین پیشرفتهای علمی و تکنولوژیکی جوامع گذشته کمک کند.
همچنین تپههای باستانی به عنوان جاذبههای گردشگری میتوانند نقش مهمی در توسعه صنعت گردشگری و رونق اقتصادی منطقه داشته باشند که البته باتوجه به اینکه تپههای باستانی یک میراث گرانبها و غیرقابل جایگزین هستند باید در حفظ و حراست آنها کوشید چراکه تخریب و غارت این تپهها به منزله از دست رفتن بخشی از تاریخ و فرهنگ است.
گفتنی است، در شهری با پیشینه قم تپههای بسیاری وجود دارد که تنها سه مورد از آنها کاوش شدهاند که شامل:
تپه قلی درویش
این تپه با قدمت هفت هزار ساله، یکی از مهمترین تپههای باستانی ایران است، کاوشهای انجام شده در این تپه نشاندهنده وجود یک شهر باستانی با معماری پیشرفته و روابط اجتماعی و اقتصادی پیچیده است.
قره تپه قمرود
این تپه که در حاشیه رودخانه قمرود واقع شده، قدمتی حدود ۵ هزار ساله دارد، کاوشهای این تپه نشاندهنده وجود یک محوطه باستانی با کاربری مسکونی و صنعتی است.
تپه صرم
این تپه در نزدیکی شهر قم واقع شده و قدمتی حدود چهار هزار ساله دارد، کاوشهای این تپه نشاندهنده وجود یک محوطه باستانی با کاربری مذهبی و آیینی است.
تپههای کاوش نشده قم نیز شامل آق تپه قشلاق، آقتپه البرز، تپه البرز یک، تپه امامزاده طیب و طاهر، تپه امامزاده علمدار کیاب، تپه امامزاده نواران، تپه در قلعه (دروازه قلعه)، تپه دژ کهنه (تیزه کهنه)، تپه قلعه جننی، تپه قلعه چم لاواردار، تپه قلعه خورآباد، تپه قلعه مبارکآباد، تپه کفتر خون قزقون به سر، تپه کمر بلبل، تپه گبری حسینآباد میشمست، تپه گبری روستای قاضی پائین، تپه گردالی و محوطه گورستان، تپه مزرعه کهک، تپه میشل، تپه قلعه وشنوه، قره تپه شاهجرد، قلعه تپه النگ، قلعه تپه طغرود و مجموعه تپههای امامزاده سکینه خاتون هستند.