بر اساس آخرین آمار مدیریت شبکه برق کشور از توان تولید برق کشور، مجموع ظرفیت نیروگاه‌های برق‌آبی کشور حدود ۱۴ هزار مگاوات است که معادل ۱۵ درصد ظرفیت منصوبه کشور است. بر اساس همین گزارش‌ها، از اوج مصرف ۷۰ هزار مگاواتی در تابستان سال ۱۴۰۲، نیروگاه‌های برق‌آبی و تجدیدپذیر مجموعا بیش از ۱۱ هزار مگاوات از این تقاضا را تامین کردند. البته بهره برداری از این توان اسمی، بستگی به ظرفیت و شرایط آبی منطقه دارد.

این اعداد بیشترین سهم از سبد تولید برق در کشور را پس از نیروگاه‌های حرارتی به نام نیروگاه‌های برق‌آبی ثبت می‌کند و همین ارقام ضمن اینکه گواه اهمیت بهره برداری از این نیروگاه هاست که بدون تولید آلایندگی، سهم حداقل ۵ درصدی را در تامین تقاضای برق کشور دارند، ضرورت انجام تعمیرات به موقع و دقیق و پایش مستمر واحد‌ها و تجهیزات نیروگاه‌های برق‌آبی به منظور آمادگی برای اوج مصرف تابستان را نشان می‌دهد. 

در حال حاضر ۶۵ درصد ظرفیت نیروگاه برق‌آبی کشور در حوضه کارون قرار دارد و با توجه به بارش‌های خوبی که سال گذشته در این حوضه صورت گرفت، این نیروگاه‌ها در تولید انرژی پاک و تجدیدپذیر برق‌آبی در پیک تابستان و زمستان نقش مهمی را ایفا کرده‌اند. سد و نیروگاه برق‌آبی کارون ۴ به عنوان اولین سد در زنجیره رود کارون و با حجم مخزن ۲۲۰۰ میلیون مترمکعب ضمن کنترل سیلاب‌های فصلی، قابلیت تولید متوسط انرژی به میزان ۲۱۰۰ گیگاوات ساعت در سال را دارد و با اتمام عملیات تعمیرات و نگهداری در سال گذشته اکنون ۴ واحد نیروگاه جهت تأمین نیاز شبکه سراسری در ساعات اوج مصرف در مدار تولید قرار دارند. نیروگاه کارون ۴ با توجه به نقش موثر خود در تنظیم فرکانس و ولتاژ شبکه سراسری و قابلیت خود راه‌اندازی واحد‌ها نقش بسزایی در پایداری شبکه سراسری کشور و تولید انرژی مطمئن در پیک تابستان دارد.

گفتنی است، امسال نیز موجودی سد‌های زنجیره کارون اگرچه نسبت به سال گذشته کاهش ۶ درصدی داشته، اما با پرشدگی ۹۰ درصدی می‌توانند امسال هم تامین کننده بخش مهمی از نیاز برق کشور باشند.

در ادامه سید جابر موسوی مدیر بازار برق شرکت آب و نیرو در این باره گفت: سد و نیروگاه گتوند بر روی رودخانه کارون با حجم مخزن نزدیک به ۵ میلیارد مترمکعب و ظرفیت برق‌آبی ۱ هزار مگاوات نقش بسیار حیاتی در مدیریت منابع آب سطحی و کنترل سیلاب‌های فصلی، تامین پایدار آب شهر‌های مهم استان خوزستان و تولید انرژی پاک برق‌آبی در کشور دارد. نیروگاه گتوند با انجام به موقع تعمیرات سالانه ۴ واحد نیروگاهی خود و ذخیره مناسب آورد در مخزن با تولید انرژی پاک برق‌آبی به میزان ۳۸۵۰ گیگاوات ساعت در سال ۱۴۰۲ بیشترین تولید انرژی را در بین نیروگاه‌های برق‌آبی کشور داشته و سهم ۲۰ درصدی بین نیروگاه‌های برق‌آبی کشور را به همراه داشت.

او ضمن اعلام آمادگی کامل واحد‌های نیروگاهی شرکت برای پیک تابستان ۱۴۰۳ بیان داشت: شرکت آب و نیرو در حال حاضر ۳۴۶۵ مگاوات ظرفیت نیروگاه برق‌آبی در حال بهره‌داری دارد و مانند سال‌های گذشته در پیک تابستان امسال با حداکثر ظرفیت تولید، بار دیگر نقش بسزای نیروگاه‌های برق‌آبی در پاسخگویی به نیاز پیک مصرف و حفظ و پایداری شبکه برق کشور را نشان خواهند داد.

ماشاءالله تابع جماعت معاون برنامه ریزی و نظارت توسعه منابع آب و نیروی ایران نیز در خصوص سد و نیروگاه سد چمشیر به عنوان دیگر پروژه مهم برق‌آبی در کشور گفت: شروع آبگیری سد چمشیر با حجم مخزن ۲۳۰۰ میلیون متر مکعب و آب قابل تنظیم ۱۶۲۵ میلیون متر مکعب با هدف تولید برق به صورت متوسط سالانه ۴۸۲ گیگاوات ساعت، تامین آب کشاورزی، جلوگیری از سیلاب‌های مخرب و توسعه و راه‌اندازی واحد اول نیروگاه از جمله اقدامات در سال ۱۴۰۲ بود.

ایجاد زمینه های مشارکت بخش خصوصی در احداث نیروگاه‌های برق‌آبی

تابع جماعت در ادامه با بیان اینکه انجام تعمیرات و سنکرون یکی از واحد‌های نیروگاه رودبار در سال گذشته محقق شد، اضافه کرد: با تامین اعتبارات مورد نیاز طرح‌های توسعه آب و خاک مرزی از محل صندوق توسعه ملی، سرعت اجرایی طرح‌های گرمسیری، تونل نوسود، گاوی، سد ژاوه، ارتقای ایستگاه پمپاژ طرح سد آزاد و انتقال آب از کانال بادین‌آباد به دریاچه ارومیه در سال ۱۴۰۲ افزایش یافته و پیش‌بینی می‌شود اهداف این طرح‌ها در نیمه اول سال ۱۴۰۳ به اتمام برسند.

او در این باره که زمینه‌های حضور بخش خصوصی در بخش احداث نیروگاه‌های برق‌آبی ایجاد شده است گفت: در بخش سرمایه‌گذاری، با شناسایی پتانسیل نیروگاه‌های کوچک و متوسط و اخذ مجوز شورای اقتصاد جهت استفاده از ماده ۱۲ و همچنین استفاده از ظرفیت تابلو سبز و خرید تضمینی، فرصت مناسبی جهت واگذاری احداث به بخش خصوصی فراهم شده است. برخی از پروژه‌های نیروگاه‌های کوچک نظیر نیروگاه گلپایگان و پروژه‌های نیروگاه‌های متوسط نظیر بند تنظیمی گتوند در مناقصه سرمایه‌گذاری سال ۱۴۰۲ عرضه شدند. همچنین مدل‌های مالی سرمایه‌گذاری طرح‌های بزرگ برق‌آبی کشور در قالب مدل صادرات برق به کشور‌های همسایه طراحی شد که در سال ۱۴۰۳ با اخذ مجوز‌های لازم به بخش خصوصی واگذار می‌شود.