بارش های امسال جبران کم بارشی و خشکسالی سال‌های اخیر را نخواهد کرد
رئیس گروه آب‌های سطحی شرکت آب منطقه‌ای کرمانشاه معتقد است، بارش‌های مناسب امسال اگرچه ممکن است روند کاهش حجم مخازن آب زیرزمینی را کند و یا متوقف کند، اما قطعا جبران کم بارشی و خشکسالی سال‌های اخیر را نخواهد کرد.
علی فتاحی رئیس گروه آب‌های سطحی شرکت آب منطقه‌ای کرمانشاه با اشاره به بارش‌های خوبی که در سال آبی جاری (مهر ۱۴۰۲ تا کنون) داشته‌ایم، گفت : نگاهی کمی به آمار بارش‌ها نشان می‌دهد نسبت به سال گذشته ۳۲ درصد و نسبت به دوره بلندمدت ۲۰ درصد افزایش بارش را در استان داشته‌ایم.
وی اظهار کرد: در کنار این بارش‌های خوب توجه به چند نکته ضروری است. اول اینکه این بارش‌ها در ماه‌های مختلف سال شرایط متفاوتی داشت، برای مثال در آذر ماه یکی از کم بارش‌ترین سال‌ها در ۲۰، ۳۰ سال اخیر را داشتیم، در دی ماه نیز تا حدودی با کم بارشی مواجه بودیم، اما بارش‌های بهمن و اسفند تا حدودی بهتر بود. در بهار امسال هم در فروردین ماه بارش‌ها ۳۰ تا ۴۰ درصد بیشتر از شرایط نرمال بود و در اردیبهشت بارش‌های بسیار خوبی داشتیم که حتی فراتر از انتظار بود.
رئیس گروه آب‌های سطحی شرکت آب منطقه‌ای کرمانشاه خاطرنشان کرد: از سوی دیگر طی حدود دو سال اخیر الگوی بارش‌ها بگونه‌ای است که عمده تمرکز بارندگی را در منطقه اورامانات و ثلاث باباجانی داشتیم و با توجه به شرایط توپوگرافی این منطقه که عمدتا کوهستانی بوده و دشت کمتری وجود دارد، آب حاصل از بارش‌ها بیشتر تخلیه می‌شود تا اینکه صَرف تغذیه مخازن آب زیرزمینی شود، لذا می‌بینیم هنوز در برخی رودخانه‌های مناطق دیگر استان از جمله شرق استان تغییر محسوسی ایجاد نشده است.
وی از کسری حدود یک میلیارد و ۳۵۰ میلیون مترمکعبی مخازن آب زیرزمینی کرمانشاه یاد کرد و افزود: این کسری که حاصل اضافه برداشت ۲۰ تا ۲۵ سال گذشته است، با یک سال تَرسالی جبران نخواهد شد.
رئیس گروه آب‌های سطحی شرکت آب منطقه‌ای کرمانشاه با بیان اینکه از سال‌های ۱۳۷۷ روند افزایشی استفاده از چاه‌ها آغاز شد و در سال ۱۳۸۰ به اوج خود رسید، خاطرنشان کرد: این برداشت‌ها تقریبا با یک دوره خشکسالی و کاهش بارندگی نیز همراه بود و نتیجه این شد که برداشت از مخازن آب زیرزمینی از ورودی مخازن پیشی گرفت و حالا نمود آن را در کسری تجمعی بیش از یک میلیارد مترمکعبی مخازن آب زیرزمینی شاهد هستیم که قطعا با یک یا دو سال بارندگی خوب جبران نخواهد شد.
به گفته فتاحی حتی اگر در یک سال آبی بیش از هزار میلی‌متر هم بارش داشته باشیم ظرفیت جذب خاک برای بارندگی محدود است و هیچگاه با بارش‌های یک یا چند سال نمی‌توان کم آبی‌های چندین ساله را جبران کرد. البته این بدان معنا نیست که این بارش‌ها هیچگونه تاثیری در وضعیت آبخوان‌ها نداشته، زیرا حداقل می‌تواند روند کاهش حجم آبی‌های زیرزمینی را کند و یا متوقف کند.
وی با بیان اینکه تاثیر مثبت بارش بر آبخوان‌ها از دو جهت قابل بررسی است، ادامه داد: این بارش‌ها کمک می‌کند با توجه به آب سطحی که در اختیار است، برداشت از چند هزار حلقه چاهی که در بخش‌های مختلف کشاورزی، صنعت و ... داریم برای مدتی متوقف شود و این امر باعث می‌شود سطح آب‌های زیرزمینی حداقل از این که هست پایین‌تر نرود.
رئیس گروه آب‌های سطحی شرکت آب منطقه‌ای کرمانشاه گفت: از سوی دیگر با توجه به پوشش گیاهی غنی که اکنون در اختیار داریم، آب حاصل از بارش‌ها کمتر به صورت رواناب و سیل - مانند آنچه که در سال ۱۳۹۸ رخ داد - تلف شده و عمدتا ماندگار شده که این امر نیز می‌تواند تا حدودی به وضعیت آبخوان‌ها و تغذیه تدریجی آنها کمک کند.
وی گفت: در مجموع اگرچه این بارش‌ها مناسب بوده و تا حدودی نیز می‌تواند به ذخایر آب زیرزمینی کمک کند، اما این امر بیشتر از آن جهت است که روند اضافه برداشت از این ذخایر کند و متوقف شود، نه اینکه کسری سالیان گذشته جبران گردد.
رئیس گروه آب‌های سطحی شرکت آب منطقه‌ای کرمانشاه با اشاره به اینکه به هر حال در هر منطقه دوره‌های خشکسالی و تَرسالی رخ می‌دهد، افزود: مهمترین نکته برنامه‌ریزی صحیح و البته منعطف متناسب با شرایط هر سال است، نه آن که یک برنامه واحد برای چندین سال با شرایط بارشی متفاوت در نظر گرفته شود.
فتاحی گفت: مدیریت صحیح منابع آب با توجه به شرایط بارش هر سال و همچنین اجرای برنامه‌هایی از جمله احیا و تعادل بخشی، می‌تواند کمک کند روند نزولی ذخایر آب زیرزمینی که از حدود ۲۰ سال قبل آغاز شده متوقف شود و بتدریج بتوانیم شرایط را بهبود ببخشیم .
