شبکه راشاتودی در مطلبی به بررسی زوایای اخراج آمریکا از نیجر پرداخت و نوشت: لوید آستین، وزیر دفاع ایالات متحده اخیراً تأیید کرد که نیرو‌های روسیه وارد همان پایگاه نظامی شده اند که نیرو‌های آمریکایی در نیجر در آن مستقر هستند، واقعیتی که به وضوح تغییر در سیاست این کشور عضو حوزه ساحل (آفریقا) را نشان می‌دهد. به گفته پنتاگون، واشنگتن به طور کامل نیرو‌های خود را از نیجر خارج می‌کند و همچنین پرسنل نظامی مستقر در چاد را جابجا می‌کند، زیرا قصد دارد گزینه‌های خود را برای ادامه "ماموریت ضد تروریسم آمریکا" در منطقه بررسی کند. اما چگونه شد که در ماه مارس، رهبری جدید نیجر توافقنامه امنیتی با ایالات متحده را فسخ کرد و خواستار خروج ۱۰۰۰ سرباز آمریکایی از این منطقه شد؟

به نظر می‌رسید برای مدت طولانی، روابط دیپلماتیک بین نیجر و ایالات متحده بر این فرض نادرست استوار بود که ایالات متحده یک قدرت برتر است، در حالی که کشور‌های آفریقایی زیر دست هستند. این ریشه در گذشته عمیق و خونین برده داری، نژادپرستی، قتل عام رژیم‌های استعماری و هژمونی امپریالیستی از طریق اردوگاه‌های نظامی در سراسر آفریقا، و بعداً - انحصار دلار، بدهی‌های غیرمنطقی صندوق بین المللی پول و بانک جهانی، و استعمار مجدد ناتو در این قاره دارد. هدف همه اینها روشن است: کنترل منابع استراتژیک آفریقا.

اما وقتی میهن پرستان آفریقایی در مالی، بورکینافاسو و نیجر به قدرت رسیدند، همه چیز تغییر کرد. آسیمی گویتا، ابراهیم ترائوره ​​و عبدالرحمان تیانی، سه رهبر جدید اتحاد کشور‌های ساحلی (AES)، به طور کامل در روند رهایی مردم آفریقا از استعمار در قرن بیست و یکم مشارکت دارند. این منجر به قطع همه پیوند‌های استعمار و بیگانگی و ایجاد روابط در دنیای جدید و چند قطبی آینده می‌شود.

آغاز استعمار آمریکا بر نیجر با یک پیام شفاهی

ماجرا از ۶ ژوئیه ۲۰۱۲ آغاز شد، زمانی که سفارت آمریکا در نیجر یک "پیام شفاهی" دیپلماتیک به وزارت امور خارجه نیجر که در آن زمان توسط محمد بازوم اداره می‌شد، ارسال کرد. این پیام در واقع نیجر را وادار می‌کرد که کلیه حقوق را به نیرو‌های آمریکایی حاضر در این کشور بدهد. برای مثال، در اینجا فقط چند مورد از این توافقنامه غیرعادی مطرح شده است (صفحه ۶):
"سفارت همچنین پیشنهاد می‌کند که پیمانکاران ایالات متحده موظف به پرداخت مالیات یا هزینه‌های مشابهی که در جمهوری نیجر در ارتباط با فعالیت‌های تحت این موافقت‌نامه تعیین می‌شود، نخواهند بود و این پیمانکاران می‌توانند به جمهوری نیجر هر گونه اموال شخصی، تجهیزات، لوازم، مواد، فناوری، آموزش، یا خدمات در انجام فعالیت‌های تحت این موافقتنامه وارد و خارج کنند. آن‌ها از چنین واردات، صادرات و استفاده از هرگونه مجوز، سایر محدودیت ها، عوارض گمرکی، مالیات یا هر گونه هزینه دیگری که در جمهوری نیجر ارزیابی می‌شود، معاف خواهند بود.

ماهامادو ایسوفو، رئیس جمهور وقت نیجر، در این روند دخالت نکرد، زیرا مذاکرات این کشور با ایالات متحده را به دست وزیر امور خارجه خود، محمد بازوم (که بعداً در سال ۲۰۲۱ به عنوان رئیس جمهور انتخاب شد) واگذار کرد.

آمادو آبدرامانه جیبو، سخنگوی مقامات نظامی نیجر طی بیانیه‌ای در رادیو و تلویزیون عمومی نیجر، RTN، اعلام کرد که حضور نظامی آمریکا «غیرقانونی» و «ناقض تمام هنجار‌های قانون اساسی و دموکراتیک است». به گفته او، این توافق "ناعادلانه" توسط ایالات متحده "به طور یکجانبه" با "یک پیام شفاهی ساده" تحمیل شد.

دیپلمات‌های نیجر در یک پیام شفاهی دیپلماتیک مورخ ۲۳ ژانویه ۲۰۱۳، سعی کردند به سند ۲۰۱۲ اعتراض کنند، اما تنها پنج روز بعد، بازوم تمام شروط ایالات متحده را پذیرفت و در پیامی اعلام کرد: «وزارت (خارجه نیجر) بدینوسیله پذیرش خود را با تمام شرایط اعلام می‌کند. پیش نویس توافقنامه در مورد وضعیت پرسنل نظامی ایالات متحده و کارمندان غیرنظامی وزارت دفاع ایالات متحده، همانطور که در شماره ۱۷۴ پیام شفاهی سفارت در ۶ ژوئیه ۲۰۱۲ گنجانده شده است.

دیپلمات‌ها، پرسنل نظامی و غیرنظامیان آمریکایی مرتبط با وزارت دفاع می‌توانستند به سادگی با استفاده از اسناد رسمی آمریکایی وارد نیجر شوند و فعالیت کنند و حق واردات و صادرات انواع کالا‌ها و سلاح‌ها را بدون هیچ گونه بازرسی از سوی طرف نیجری داشتند. پس از توافق ۲۰۱۳، هیچ تعهد واقعی از سوی ایالات متحده برای مبارزه با تروریسم وجود نداشت و آنها نیز در قبال فعالیت‌های نظامی در این کشور پاسخگو نبودند؛ بنابراین اقدامات آن‌ها "عمقاً ناعادلانه" و شرم آور بود.

آغاز مقابله با توافق بدنام آمریکایی در سال ۲۰۲۴

در اوایل سال جاری میلادی، عبدالرحمان تیانی، رهبر جدید نیجر، پس از اخراج نیرو‌های فرانسوی از این کشور، یادداشتی را تحت مسئولیت ژنرال سلیفو مودی، وزیر دفاع نیجر، تنظیم کرد و خواستار ایجاد تغییرات اساسی در همان توافق بدنام آمریکا در سال ۲۰۱۳ شد. با این حال، همانطور که سخنگوی نیرو‌های نظامی نیجر، آمادو جیبو در بیانیه خود فاش کرد، ایالات متحده به این پیشنهاد تجدید نظر پاسخ نداد. در عوض، ایالات متحده در تاریخ ۱۲ تا ۱۴ مارس یک هیئت رسمی به رهبری مولی فی، دستیار وزیر امور خارجه آمریکا در امور آفریقا، و ژنرال مایکل لنگلی، رئیس فرماندهی آمریکا در آفریقا (AFRICOM) را با هدف روشن تقویت روابط نظامی تحت همان توافقنامه ۲۰۱۳ به نیجر فرستاد.

به گفته دانیل توئینینگ، رئیس مؤسسه بین‌المللی جمهوری‌خواه، و ویل میکر، مدیر ارشد بخش آفریقا در مؤسسه بین‌المللی جمهوری‌خواه، «آخرین شواهد مبنی بر اینکه واشنگتن به سیاست جدید آفریقایی نیاز دارد در نیجر به نمایش گذاشته شده است». آنها همچنین خاطرنشان می‌کنند که پس از «ماه‌ها شوخی‌های سیاسی شدید»، مشارکت امنیتی واشنگتن با این کشور «به نظر می‌رسد به احتمال زیاد پایان یابد».

توئینینگ و میکر معتقدند: ارتش ایالات متحده "اکنون در معرض خطر تبدیل شدن به قربانی بعدی در موج کودتا‌ها و شورش‌هایی است که کشور‌ها را در سراسر بخش بزرگی از قاره آفریقا گرفتار کرده است. " بنابراین، خروج نیرو‌های ایالات متحده از نیجر، و همچنین بسته شدن پایگاه‌های هوایی تحت حمایت ایالات متحده در شهر‌های نیامی و آگادز، «به اصطلاح تلاش‌های واشنگتن برای مقابله با تهدیدات تروریستی فراملی و دیگر منابع بی ثباتی در شمال و غرب آفریقا را به خطر می‌اندازد». 

اتهامزنی آمریکا به نیجر و ایران بر سر مسئله اورانیوم

در این نشست اتهاماتی از سوی مقامات آمریکایی مطرح شد که از جمله آنها قصد نیجر برای فروش اورانیوم به ایران بود. این ادعا برای هر کسی که می‌داند کل تولید اورانیوم در نیجر از طریق تنها تولیدکننده اورانیوم در این کشور، موسوم به ORANO هنوز به طور انحصاری تحت کنترل فرانسه است، کاملا غیرقابل قبول است. همانطور که آمادو جیبو بیان کرد، دولت نیجر از این رو «نگرش تحقیرآمیز همراه با تهدید انتقام‌جویی از سوی هیئت آمریکایی را محکوم می‌کند».

بیشتر بخوانید:

پنتاگون: نگرانی خود نسبت به روابط نیجر با ایران را به این کشور اعلام کردیم

درخواست نیجر از آمریکا برای ارائه یک جدول زمانی برای خروج نیرو‌های خود از منطقه آگادز

مولی فی، دستیار وزیر امور خارجه آمریکا در امور آفریقا، همچنین مخالفت ایالات متحده با توافق محرمانه ادعایی بین نیجر و روسیه را تأیید کرد. با این حال، دولت نیجر این ادعای بی اساس را رد کرد و توضیح داد که تمام توافقات بین نیجر و روسیه، درست مانند توافقات بین نیجر و ایران، عمومی، مشروع و شفاف است. جیبو همچنین خاطرنشان کرد که آمریکا با همان اتهامات دروغین، عراق را در آغاز قرن ویران کرد. در سال ۲۰۰۳، نیجر نیز به دروغ متهم به ارائه اورانیوم به رژیم صدام حسین در بغداد شد. به اصطلاح سلاح‌های کشتار جمعی که ژنرال آمریکایی کالین پاول ادعا می‌کرد در واقع ساختگی بود، درست مانند قرارداد به اصطلاح اورانیوم بین نیجر و ایران امروز.

نیجر از ابتلا به سرنوشت لیبی فرار کرد

در واقع، پایان روابط نظامی بین نیجر و ایالات متحده اجتناب ناپذیر به نظر می‌رسید: این روابط به طور یک جانبه به نفع انحصاری ایالات متحده تحمیل شد. توافقنامه ۲۰۱۳ خود را در مبارزه با تروریسم در ساحل معکوس نشان داد. ارتش ایالات متحده مسئول بی ثبات کردن آفریقا از زمان حمله گسترده تحت پرچم ناتو علیه لیبی در سال ۲۰۱۱ است. نیجر نیز سرنوشت لیبی را برای خود متصور شده بود و پیش از وقوع هر کودتای آمریکایی دست به کار شد و به حضور آمریکادر کشورش پایان داد.

مترجم: اعظم پورکند